مدیرعامل بورس انرژی ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» مطرح کرد
اقبال داخلی به پتروخوراک‌های بورس انرژی
اما بازار داخلی بورس انرژی هم در سکوت خبری معاملات صادراتی؛ نقش‌آفرینی برجسته‌تری پیدا کرده تا جایی که عرضه خوراک مصرفی صنایع پایین‌دستی پتروپالایشگاه‌ها در بورس انرژی از تقاضا فراتر رفته است. اقبال مصرف‌کنندگان خوراک و فرآورده‌های پالایشگاهی در رینگ داخلی بورس انرژی را باید جدی گرفت که یکی از موتورهای درون‌سوز رشد و توسعه بورس انرژی است. حجم معاملات خوراک مصرفی مصرف‌کنندگان داخلی کشور از طریق رینگ داخلی بورس انرژی ایران با رشد ۱۰۵ درصدی نسبت به دوره مشابه سال ۹۸ همراه است که مصداق عینی این رشد درونزاست. ارزش این معاملات هم با افزایش ۹۹ درصدی به نسبت سال قبل همراه شده است.
رشد مستمر حجم و ارزش معاملات در بورس انرژی به عنوان یک عرف سنتی در این بازار خودنمایی کرده است آن‌هم در شرایطی که برای بازارهای نوظهوری همچون بورس انرژی، اتفاقی منطقی است و استمرار آن مورد پذیرش است. البته رشد معاملات برق، امکان کاهش حداقل ظرفیت خرید برق و رشد عرضه‌ها و تنوع بالاتر عرضه‌کنندگان از ویژگی‌های دیگر این بازار است.
نگاهی به حجم عرضه در بازارهای مختلف بورس انرژی نشان می‌دهد که اوضاع کلی معاملاتی در مسیر توسعه قرار دارد و حضور شرکت‌های عرضه‌کننده موجب شده تا زیرساخت‌های اصلی برای توسعه معاملات در بورس انرژی فراهم شود.
عرضه خوراک مصرفی صنایع در بورس انرژی از تقاضا فراتر رفت
مدیرعامل بورس انرژی ایران از رشد ۹۹ درصدی ارزش معاملات رینگ داخلی بازار هیدروکربوری و فرآورده‌های پتروپالایشی این بازار در ۸ ماه امسال خبر داد و گفت: رینگ داخلی بورس انرژی ایران به بستری مطمئن برای تامین خوراک مصرفی تولیدکنندگان کشور تبدیل شده است.
سیدعلی حسینی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به آخرین وضعیت معاملات خوراک مصرفی مجتمع‌های پتروپالایشی و صنایع پایین‌دستی کشور در رینگ داخلی بورس انرژی ایران اظهار کرد: از ابتدای امسال تاکنون حجم عرضه خوراک مصرفی صنایع پایین‌دستی پتروپالایشی کشور از طریق رینگ داخلی بورس انرژی ایران به بیش از یک میلیون و ۷۱ هزار و ۱۸۴ تن رسیده که شامل ۴۰۱ هزار تن میعانات گازی، بیش از ۲۹ هزار و ۲۱۸ تن نفت سفید و بالغ بر ۶۴۰ هزار و ۷۰۰ تن نفتا است.وی با بیان اینکه حجم معاملات خوراک مصرفی تولیدکنندگان داخلی کشور از طریق رینگ داخلی بورس انرژی ایران با رشد ۱۰۵ درصدی نسبت به دوره مشابه سال ۹۸ همراه است، افزود: اقبال تولیدکنندگان صنعتی و مصرف‌کنندگان داخلی فرآورده‌های نفتی به بازار هیدروکربوری بورس انرژی حکایت از اطمینان بخشی بستر معاملات این بازار و نقش‌آفرینی شفاف و کارآمد بورس انرژی در تامین خوراک مصرفی صنایع داخلی دارد. به طوری که این بازار توانسته است از این مسیر ضمن تحقق شعار سال جاری، مبنی بر تحقق جهش تولید، در تامین منصفانه خوراک صنایع داخلی کشور پیشگام باشد.به گفته مدیر عامل بورس انرژی ایران ارزش ریالی معاملات خوراک مصرفی صنایع داخلی در بازار فیزیکی بورس انرژی ایران طی سال جاری تا ابتدای آذرماه با رشد ۹۹ درصدی نسبت به دوره مشابه سال گذشته به رقم ۳ هزار و ۴۲۵ میلیارد تومان بالغ شده است.وی افزود: طی این دوره، حجم معاملات در رینگ داخلی بورس انرژی ایران بالغ بر ۷۴۸ هزار و ۷۰۰ تن بود که شامل معاملات ۳۵۹ هزار تن میعانات گازی، ۲۶ هزار تن نفت سفید و ۳۶۴ هزار تن نفتا در این تالار معاملاتی است. در این بین حجم معاملات نفتا با ۱۰۷ درصد رشد نسبت به دوره مشابه سال گذشته، ارزشی بالغ بر ۲ هزار و ۶۵ میلیارد تومان را برای این بازار رقم زده است.
معاملات نفت سفید نیز به عنوان یکی از اصلی‌ترین خوراک مصرفی صنایع داخلی کشور در ۸ ماه امسال ارزشی بالغ بر ۱۷۱ میلیارد تومان برجای گذاشته است.
حجم معاملات میعانات گازی اما با رشد ۱۳۵ درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل، ارزشی برابر با ۱۱۹۰ میلیارد تومان را از طریق این بازار برای خود رقم زده که از افزایش ۸۱ درصدی آن نسبت به ۸ ماه سال ۱۳۹۸ حکایت دارد.
براین اساس در حالی تا ابتدای آذرماه سال قبل بالغ بر ۳۶۵ هزار و ۳۰۴ تن خوراک مصرفی شامل میعانات گازی، نفت سفید و نفتا به ارزش ۱۷۲۲ میلیارد تومان معامله شد که از ابتدای امسال تا ابتدای آذر ماه، این رقم با افزایش ۱۰۵ درصدی در حجم معاملات و رشد ۹۹ درصدی در ارزش معاملات به ترتیب به ۷۴۸ هزار و ۷۱۵ تن به ارزش ۳۴۲۵ میلیارد تومان دست یافته است.
به باور این مقام مسوول، عرضه فرآورده‌هایی همچون میعانات گازی و نفت سفید، می‌تواند علاوه بر حمایت از تامین خوراک پالایشگاه‌های داخلی و صنایع پایین‌دستی کشور؛ تاثیر بااهمیتی در حمایت از افزایش سطح اشتغال، حمایت از تولید ملی و تقویت صنایع پایین‌دستی داشته باشد.
طی سال جاری تاکنون بیش از یک میلیون تن خوراک صنایع داخلی از جمله میعانات گازی، نفت سفید و نفتا در رینگ داخلی بورس انرژی ایران عرضه شده است که از این میزان، نزدیک به ۷۵۰ هزار تن مورد معامله قرار گرفته است. این حجم مازاد عرضه می‌تواند با ورود خریداران بالقوه داخلی پوشش داده شود. این موضوع می‌تواند علاوه بر ایجاد رونق در چرخه اقتصاد و صنعت ملی کشور، در صادرات مشتقات نفتی نیز نقش مهمی ایفا کند. به طوری که فعالان صنعتی کشور پس از فرآوری خوراک خریداری شده، می‌توانند مشتقات نفتی تولیدی خود را با ارزش افزوده بیشتری به کشورهای مصرف‌کننده این فرآورده‌ها در دنیا صادر کنند. به این ترتیب ارزآوری بیشتری را برای کشور رقم می‌زنند.
حسینی تصریح کرد: تداوم عرضه خوراک مصرفی صنایع داخلی کشور در بورس انرژی ایران می‌تواند بستر لازم جهت تکمیل زنجیره تولید و فروش انواع فرآورده‌های نفتی را فراهم آورد. از این رو می‌توان گامی اساسی در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی برداشته و دستیابی به جهش تولید را میسر دانست.
تقویت تقاضا با اهرم رشد بهای نفت خام
معاملات در بازار فیزیکی بورس انرژی به صورت مرسوم در قرابت بالایی با نوسان بهای نفت خام قرار دارد. آن‌هم در شرایطی که روزهای رشد نرخ به معنی افزایش بیشتر جذابیت معاملات است. این در حالی است که عرضه فرآورده‌ها در بورس انرژی در مسیری افزایشی قرار دارد که بستر اصلی رشد حجم معاملات را پدید می‌آورد. از سوی دیگر این روزها به دنبال مخابره اخبار خوش مربوط به کشف واکسن کرونا، این انتظار وجود دارد که مشاغل تولیدی با سرعت بیشتری از حالت تعطیلی و نیمه تعطیل بودن خارج شوند. از این رو فرضیه رشد تقاضا برای فرآورده‌های هیدروکربوری محتمل شمرده می‌شود.
بنابراین دادوستد فرآورده‌های هیدروکربوری با سیگنال سه‌گانه‌ای همراه می‌شود که به رونق هرچه بیشتر معاملات در بستر بورس انرژی می‌انجامد. رشد میزان عرضه این محصولات به معنای ارتقای زیرساخت معاملاتی در بورس انرژی به شمار می‌رود که شرط لازم برای تزریق رونق به این بازار است که در کنار افزایش تقاضا و بالا رفتن ارزش معاملات بورس، بیشترانرژی نیرو محرکه لازم برای حرکت به سمت رونق معاملاتی را مهیا می‌کند.بحث کاهش محدودیت‌های حمل‌و‌نقل بازهم جذابیت تقاضا برای سوخت‌هایی نظیر بنزین و گازوئیل را برجسته می‌کند. همان‌طور که در برهه‌ای از زمان که شیوع ویروس کرونا تا حد زیادی فروکش کرده بود و محدودیت‌ها کم‌رنگ‌تر شد، مصرف بنزین افزایشی شده و به عنوان اهرمی برای رشد چشم‌گیر معاملات بورس انرژی معرفی شد.
بهره‌گیری از فرصت‌های صادراتی
تاکنون نوسان کاهشی نرخ فرآورده‌های هیدروکربوری زمینه‌ساز افت میزان تولیدات صنایع پتروپالایشی در اقصی نقاط دنیا شده است. از این رو این انتظار وجود دارد که عرضه‌های فعلی امکان پاسخ‌دهی به جرقه‌های رشد تقاضا که در لایه اول رفع محدودیت‌های کرونایی ایجاد می‌شود را نداشته باشد. رینگ صادراتی بورس انرژی تاکنون خوش درخشیده و توانسته کارنامه مثبتی از خود برجا بگذارد به طوری که در روزهای طلایی بورس انرژی نقش موثری را بر عهده داشته است. این امر به وضوح نشان دهنده آن است که متمرکز ساختن معاملات فرآورده‌های هیدروکربوری در بورس انرژی به همراه تولیدات رقابت‌پذیر صنایع پتروپالایشی می‌توانند در عرصه بین‌المللی به شکل موفقی حاضر شوند. زیرا این مساله که کشور ما در زمینه تولید فرآورده‌های هیدروکربوری بسیار خوب ظاهر شده و محصولات تولیدی صنایع ما قرابت بالایی با تولیدات مشابه خارجی دارند بر متقاضیان خارجی اثبات شده است. به ویژه در زمینه تولید سوخت که از جذابیت بالای معاملاتی برخوردار است و در روزهای رفع محدودیت‌ها، انتظار برای رشد تقاضای آن بدیهی تلقی می‌شود. بنابراین می‌تواند به عنوان فرصتی برای بهره‌گیری در جهت رشد صادرات باشد. آن هم در شرایطی که این روزها انتظارات مثبتی برای گشایش‌های اقتصادی شکل گرفته که به همراه بهره‌گیری از مزیت‌های صادراتی، دورنمای مثبتی برای هموار شدن مسیر ارزآوری و تقویت روابط بین‌المللی کشورمان را ترسیم می‌کند.
