چالش‌های فراروی تولید برق در ایران
صنعت برق کشور از سه حوزه اصلی تولید، انتقال و توزیع نیروی برق جهت خدمت‌رسانی بهره‌گیری می‌کند که بخش تولید به دلیل سطح تکنولوژی و ضرورت ایجاد و نگهداری واحدهای نیروگاهی به‌عنوان سیستم فعال و زنده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با توجه به محدودیت‌های موجود در تامین منابع سرمایه‌گذاری در شرایط جاری از سوی دولت، مناسب‌ترین روش، ترغیب و تشویق سرمایه‌گذاران بخش خصوصی جهت حضور موثر در این بخش اساسی است که پیش‌نیاز آن ایجاد اطمینان در تامین منابع لازم جهت پرداخت حداقل قیمت تمام‌شده و بازگشت منطقی میزان سرمایه‌گذاری انجام‌شده توسط آنها است.
حوزه تولید برق در حالی‌که استراتژیک‌ترین بخش صنعت برق است از جنبه میزان سرمایه‌گذاری نیز بسیار با‌اهمیت است. در این بخش ایجاد هر کیلووات ظرفیت جدید در نیروگاه‌های گازی متعارف تا ۳۵۰ یورو و نیروگاه‌های سیکل‌ترکیبی برای هر کیلووات تا ۶۰۰ یورو سرمایه‌گذاری اولیه نیاز خواهند داشت.
نیروگاه‌ها به دلیل ضرورت استمرار فعالیت و آمادگی کامل آنها در همه زمان‌ها جهت تولید برق همانند یک سیستم فعال و زنده نیازمند رسیدگی مستمر و انجام تعمیرات موردی، دوره‌ای و اساسی بوده و با تامین مطمئن سوخت مورد‌نیاز، امکان استمرار و تامین برق پایدار میسر خواهد بود که در ۱۷سال گذشته از افتخارات اصلی بخش برق عدم اعمال هرگونه خاموشی ناشی از تولید برق است. با توجه به اهمیت فرآیند تولید برق ضروری است فرآیندهای منسجم و نتیجه‌گرایی در هر یک از موارد زیر موردتوجه باشد:
۱- سرمایه‌گذاری مطمئن جهت احداث واحدهای نیروگاهی جدید دولتی و خصوصی با تامین منطقی اعتبارات و منابع مورد نیاز
۲- ساماندهی اقتصاد برق و تامین هزینه تمام‌شده برق
۳- تبادل برق با کشورهای همجوار از منظر اقتصادی- امنیتی
۴- تامین هزینه‌های سرمایه‌گذاری، نگهداری، بهره‌برداری
۵- توسعه فعالیت بورس انرژی، باتوجه به ابلاغیه جدید هیات‌دولت مبنی بر خرید انرژی از طریق بورس انرژی برای کلیه مصرف‌کننده‌های بیش از ۵ مگاوات
۶-توسعه قراردادهای دو‌جانبه بین تولیدکننده و مصرف‌کننده انرژی
۷- طراحی گردش مالی صحیح و چابک منابع مالی بخش تولید
۸- بهینه‌سازی و افزایش راندمان نیروگاه‌ها
با ملحوظ کردن ماهیت انرژی الکتریکی در هر لحظه متناسب با نیاز مصرف، توان تولیدی نیروگاه‌ها نیز باید تغییر کند و عملا آمادگی نیروگاه‌ها برای این تغییر تضمین‌کننده استمرار این خدمات خواهد بود. چالش‌های بخش برق در حوزه اصلی فنی و اقتصادی قابل‌بیان است که در حوزه‌های فنی اهم چالش‌ها را تامین قطعات یدکی، مشکلات ساخت داخل، کیفیت قطعات و تجهیزات، رژیم‌های بهره‌برداری، نوع سوخت، حوادث و اختلالات ایجاد شده می‌توان نام برد ولی در بخش اقتصادی امکان تامین نیازهای سرمایه‌گذاری و هزینه‌های جاری بهره‌برداری و تعمیرات و نگهداری را می‌توان نام برد. گردش اقتصادی انرژی الکتریکی تاکنون در قالب روش‌هایی همچون بازار برق، بورس‌انرژی، قراردادهای دو‌جانبه و خود تامین انجام می‌پذیرفت که با مصوبه اخیر هیات‌دولت مبنی بر الزام حضور مصرف‌کنندگان با تقاضای بیش از پنج مگاوات در بورس انرژی، قطعا بازیگران زیادی وارد این حوزه خواهند شد و عرضه انرژی در یک فضای رقابتی صحیح از سوی همه نیروگاه‌های دولتی و بخش خصوصی ارائه خواهد شد و مصرف‌کنندگان عمده نیز مستقلا در این فضای رقابتی نسبت به خریدار انرژی با قیمت مناسب رقابت خواهند کرد و شرکت‌های توزیع نیروی برق نیز می‌توانند به نمایندگی سایر مصرف‌کنندگان خرد انرژی مورد‌نیاز آنها را در بسته‌های مشخص رقابتی دریافت کنند و عملا با این روش ضمن منطقی‌شدن قیمت‌ها، تولیدکنندگان برق نیز الزاما نسبت به بهینه‌سازی و کاهش قیمت تمام‌شده انرژی تلاش خواهند کرد تا بتوانند بقای خود در بورس انرژی را دوام ببخشند و در صورت مدیریت صحیح این بخش اقتصادی، گردش مالی صنعت برق نیز می‌تواند مسیر صحیح و چابکی را تجربه کند.
