انعطاف قیمتی و افزایش توان تولیدکنندگان کوچک روغن موتور
میزان کف عرضه هفتگی روغن پایه در بورس کالا در اسفند ۹۸ برابر یک‌هزار و ۵۰ تن در نظر گرفته شده بود که این میزان در مرداد امسال به یک‌هزار و ۲۰۰ تن افزایش یافت. در مصوبه جدید ستاد تنطیم بازار با توجه به درخواست صنایع پایین‌دستی، از انجمن پالایشگاه‌های روغن‌سازی ایران خواسته شده تا ظرف مدت ۱۰ روز میزان افزایش کف عرضه روغن پایه را بررسی و نتیجه را به دفتر برنامه‌ریزی تامین، توزیع و تنظیم بازار ابلاغ کنند. به این ترتیب باید اذعان کرد که برای اولین مرتبه شاهد هستیم که نحوه تعیین کف عرضه مطابق چارچوب دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی صورت گرفته است. افزایش کف عرضه می‌تواند عاملی در جهت رونق گرفتن تولید روغن موتور توسط تولیدکنندگان کوچک این محصول در کشور باشد.
انصاری گفت: درحال‌حاضر ۸۵ تا ۹۰ درصد روغن موتور مصرفی در بازار داخل کشور توسط چهار پالایشگاه روغن‌سازی کشور تولید می‌شود. این پالایشگاه‌ها لوب‌کات را از بورس کالا خریداری کرده و تبدیل به روغن پایه تولید می‌کنند، در ادامه بخشی از روغن پایه در این پالایشگاه‌ها تبدیل به روغن موتور می‌شود، قسمتی از این محصول صادر شده و بخشی نیز در بورس کالا عرضه می‌شود که توسط شرکت‌های کوچک تولیدکننده روغن موتور خریداری شده و تبدیل به محصول نهایی روغن موتور می‌شود.
وی افزود: حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد روغن موتور مصرفی در کشور توسط تولیدکنندگان کوچکی تامین می‌شود که خود دارای پالایشگاه روغن‌سازی نبوده و روغن پایه را از بورس کالا خریداری کرده یا از طریق واردات تامین کرده و به محصول نهایی تبدیل می‌کنند. با افزایش کف عرضه تعیین شده برای پالایشگاه‌های روغن‌سازی در کشور امکان افزایش تولید روغن موتور توسط تولیدکنندگان کوچک و متوسط فراهم شده و حتی می‌توان سهم این شرکت‌ها را از تولید این محصول نهایی افزایش داد.
انصاری گفت: همچنین دادستان کل کشور ظرف هفته گذشته در نامه‌ای به وزیر صنعت، معدن و تجارت خواستار آن شده که میزان کف عرضه روغن پایه در بورس کالا افزایش یابد تا جلوی تعطیلی بیش از ۳۰۰ واحد تولیدی خصوصی روانکار گرفته شود. به این ترتیب از (صادرات) خام‌فروشی نیز جلوگیری به عمل آمده و امکان افزایش تولید محصول نهایی در داخل کشور به‌وجود می‌آید. همچنین در بخش دیگری از گزارش دادستان کل کشور بر تعیین قیمت پایه براساس نرخ لوب‌کات در کشور و نه تعیین قیمت براساس نرخ جهانی این محصول اشاره شده است که باید اجرایی شود.
این کارشناس بازار روانکارها با بیان اینکه با افزایش سهم شرکت‌های کوچک در بازار روغن موتور کشور رقابت‌پذیری در این بازار بیشتر شده و این موضوع سودآوری برای کشور را به همراه دارد، ادامه داد: باتوجه به مازاد قابل‌توجه در تولید روغن پایه در کشور میزان کف عرضه در نظر گرفته شده برای پالایشگاه‌های روغن‌سازی کاملا منطقی و معقول بوده و قابلیت اجرایی دارد.
افزایش نرخ روغن موتور سود معقول تولیدکنندگان را تامین می‌کند
انصاری به مباحث مطرح شده درخصوص افزایش قیمت روغن موتور هم اشاره کرد و گفت: میزان افزایش قیمت احتمالی برای روغن موتور دیزلی ۵۳ درصد و برای روغن موتور معمولی (خودروهای بنزینی) ۴۰ درصد است که احتمال رشد قیمت کاملا منطقی و مطابق حداکثر درصد درخواستی تولیدکنندگان بوده است.
وی ادامه داد: اگرچه آخرین قیمت‌گذاری برای روغن موتور مربوط به اردیبهشت پارسال بود اما باتوجه به کاهش بهای جهانی لوب‌کات، تولیدکنندگان این محصول در سال ۹۸ و از نرخ‌گذاری قبلی منتفع بودند. اواخر سال ۲۰۱۹ براساس قانون IMO استفاده شرکت‌های کشتیرانی از نفت کوره با عیار بیش از نیم درصد به‌عنوان سوخت ملغی شد. همین موضوع نیز بهای نفت کوره را کاهش داد و باعث شد که نرخ لوب‌کات نیز در دنیا کاهشی شود. به این ترتیب با وجود روند افزایشی نرخ ارز نیمایی در کشور بهای لوب‌کات در بورس کالای کشور افزایشی نشد.
در ادامه با شیوع ویروس کرونا در دنیا شاهد ریزش قابل‌توجه بهای جهانی نفت در اوایل سال ۲۰۲۰ بودیم، این موضوع باعث شد تا قیمت نفت کوره نیز ریزش پیدا کند و در ادامه بهای لوب‌کات نیز کاهش یابد. این کاهش قیمت جهانی به میزانی بود که با وجود رشد نرخ ارز اما بهای لوب‌کات در بورس کالا به رقمی حدود ۲ هزار تومان رسید. به این ترتیب در اوایل امسال نیز همچنان تولیدکنندگان روغن موتور که تقریبا ۶۰ درصد هزینه تولید آنها مربوط به لوب‌کات می‌شود، همچنان در سود بودند.
اما پس از اردیبهشت ماه امسال از سویی افزایش مستمر نرخ ارز نیمایی و از طرف دیگر رشد جهانی بهای نفت باعث شد تا بهای لوب‌کات نیز وارد مسیر صعودی شود. بنابر درخواست انجمن پالایشگاه‌های روغن‌سازی و به‌منظور عدم‌زیان تولیدکننده سازمان حمایت مصرف‌کنندگان وارد عمل شد و افزایش قیمت در نرخ روغن موتور دیزلی و بنزینی را تصویب کرد.
