مدیرعامل نفت پاسارگاد در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» خواستار شد:
تثبیت قوانین و مقررات و تسهیل صادرات
این درحالی است که تنها برای ۳۰ درصد قیر تولیدی کشور تقاضای داخلی وجود دارد و ظرفیت‌سازی‌های انجام شده با هدف صادرات صورت گرفته اما متاسفانه قوانین و مقررات روال صادرات فعلی با شرایط تحریم تطابق پیدا نکرده و از همین رو شرکت‌های صادرات محور با مشکل مواجه هستند. در همین زمینه با مسعود جبرئیلی، مدیرعامل شرکت نفت پاسارگاد گفت‌وگویی داشتیم که مشروح آن در ادامه می‌آید:
ظرفیت تولید قیر کشور سالانه چه میزان است؟ به لحاظ تولید درآسیا چه رتبه‌ای داریم؟
ظرفیت تولید قیر ایران سالانه ۷ میلیون تن است و بر اساس ظرفیت تولید در بین کشور‌های تولید‌کننده وکیوم باتوم، رتبه فعلی ما در منطقه بعد از چین، بحرین و کره‌جنوبی است اما اگر از ظرفیت‌های ایجاد شده کشور به خوبی استفاده کنیم بعد از چین در رتبه دوم قرار می‌گیریم البته درحال‌حاضر به‌دلیل تحریم‌ها و برخی مشکلات رتبه چهارم را در منطقه داریم.
به لحاظ کیفی قیر تولیدی ایران در منطقه در چه سطحی قراردارد؟
قیر ایران به‌صورت سنتی مرغوب‌ترین قیر تولیدی در آسیا و دارای برند در بازارهای بین‌المللی است و نفت پاسارگاد با توجه به اینکه دارای فرآیندهای تولید استاندارد است همواره با کیفیت مرغوب در بازارهای جهانی شناخته می‌شود. درحال‌حاضر تنها چند شرکت از ایران چنین کیفیتی را در سطح استاندارد‌های بین‌المللی دارا هستند و اولین واحد تولیدی قیر کشور که در بازارهای بین‌المللی با برند معتبر قیر شناخته می‌شود این واحد صنعتی است.
یکی از مواردی که باعث شده تا برند قیر ایران در سطح بازارهای جهانی آسیب ببیند اجازه واردات مواد اولیه قیر بی‌کیفیت از عراق و تبدیل آن به قیر و سپس صادرات این قیر بی‌کیفیت بوده که باعث شده تا به برند ایران لطمه وارد شود و انتظار آن می‌رود تا با کنترل و نظارت بیشتر از ورود چنین محصولات یا خروج آنها ممانعت شود تا برند قیر ایران بیش از این آسیب نبیند.
چه عواملی مانع رسیدن ما به جایگاه اصلی در بازارهای بین‌المللی شده است؟
علاوه بر تحریم‌ها یکسری مشکلات و موانع وجود دارد که باعث شده تا جایگاه واقعی خود در آسیا را از دست بدهیم؛ درحالی‌که می‌توانیم پیشرو در تعیین قیمت قیر در منطقه باشیم. گرچه با وجود تمامی ناملایمات همچنان به‌عنوان یکی از شاخص‌های تعیین قیمت قیر در منطقه شناخته می‌شویم و قیمت قیر ایران در نشریه آرگوس که یکی از مراجع تعیین قیمت قیر شناخته می‌شود، درج می‌شود.
چه موانع و مشکلاتی درخصوص صادرات قیر وجود دارد ؟
در واقع مشکلاتی که درخصوص صادرات قیر وجود دارد به موضوع تعیین قیمت خوراک بازمی‌گردد که در قیمت تمام‌شده قیر سهم بسزایی دارد تا جایی که در مواردی باعث شده قیمت قیر صادراتی ما نسبت به منطقه با افزایش چشمگیری همراه شود و مشتریان خود را از دست بدهیم و از سویی مشکل دیگری که در حوزه صادرات قیر وجود دارد، الزام به عرضه‌های قیر در رینگ صادراتی بورس‌کالا است که با توجه به تحریم‌ها امکان حضور مشتریان خارجی و صدور قیر به‌صورت شناسنامه‌دار نیست. رینگ صادراتی بورس باید روند عرضه‌ها را تسهیل و امکان صادرات مستقیم شرکت‌های تولید‌کننده اصلی را فراهم کند، چراکه با تحریم‌ها تعداد متقاضیان و خریداران حاضر در بوررس کالا محدود شده و تمام ظرفیت صادراتی قیر کشور در دست تعداد معدودی خریدار است که می‌توانند تعیین‌کننده قیمت قیر باشند.
در چنین شرایطی انتظار می‌رود دولت با شرکت‌های صادراتی که در تامین ارز، آن را یاری می‌کنند مساعدت و همراهی بیشتری کرده و شرایط صادرات را تسهیل کند.
در همین زمینه از بورس‌کالا نیز خواستیم مساعدت بیشتری با ما داشته باشد تا بتوانیم مشتریان خارجی خود را به بورس‌کالا هدایت کنیم و به نحوی معاملات را پوشش دهیم اما تاکنون این مذاکرات نتیجه‌بخش نبوده است.
از سوی دیگر یکی از مشکلات ما نحوه عرضه در بورس‌کالا است و با وجود تمکین از قوانین و تمایل قلبی به عرضه در بورس‌کالا به‌دلیل شفافیتی که معاملات دارد، به‌دلیل تحریم‌ها امکان معاملات ارزی در بورس‌کالا وجود ندارد و تمامی معاملات هم اکنون به‌صورت ریالی انجام می‌شود؛ این درحالی است که فروش صادراتی برای شرکت نفت پاسارگاد آن هم در رینگ صادراتی تعهد ارزی به دنبال دارد و دولت این انتظار را دارد تا ما ارز حاصل از صادرات را به سامانه نیما بازگردانیم؛ این درحالی است که ما از مشتریان خود ریال دریافت می‌کنیم. در همین زمینه نیز از بورس‌کالا درخواست داریم تا با اتخاذ تدابیری مشکلات صادرکنندگان را حل کند.
از دیگر مشکلات ما در حوزه صادرات، رشد بی‌رویه هزینه‌های خدمات بندری شرکت‌های فعال در این حوزه است که با افزایش ارز شاهد این موضوع و عواقب ناشی از آن هستیم؛ درحالی‌که این خدمات در ایران انجام می‌شود و این رشد بی‌رویه بر قیمت‌های صادرات تاثیرگذار بوده است.
از سویی شرکت‌ها ملزم به بازگشت تمام ارز حاصل از صادرات هستند که ما نیز با درک شرایط در کنار دولت هستیم اما توقع داریم دولت نیز نیاز واحدهای صنعتی به برخی مواد اولیه و قطعات و تجهیزات را که مجبور به واردات آن هستیم درک کند.
با توجه به مشکلاتی که مطرح شد و تحریم‌ها، آیا میزان صادرات شرکت تحت‌الشعاع قرار گرفته است؟
با بازگشت تحریم‌ها از سال گذشته شرایط صادرات با مشکلات بسیاری همراه بوده و حتی کشتی‌های بزرگ مخصوص حمل قیر فله به‌دلیل تحریم‌ها دیگر با ما همکاری نکردند اما در شش ماه ابتدای سال جاری فروش صادراتی مناسبی هم به لحاظ حجمی و هم به لحاظ ریالی داشتیم که اگر موانع و مشکلات صادرات تسهیل شود این میزان با رشد بیشتری همراه خواهد بود.
وضعیت سهام شرکت چطور است؟
خوشبختانه با وجود همه مشکلات، با تلاش پرسنل شرکت در وضعیت مناسبی قرار داریم و سود شرکت در سطح مطلوبی قرار دارد و تمامی اطلاعات این شرکت در سایت کدال و بسیار شفاف در اختیار سهامداران قرار دارد.
یکی از چالش‌های تولیدکنندگان قیر همواره نرخ خوراک بوده این مشکل همچنان به قوت خود باقی است یا حل شده؟
بله، متاسفانه این مشکل همچنان به قوت خود باقی است و یکی از چالش‌های تولیدکنندگان قیر در واقع عدم ثبات در قیمت خوراک است. با توجه به اینکه کشور ما ظرفیت صادراتی در این زمینه دارد نیاز به تدوین برنامه‌ای بلندمدت برای حضور پایدار در بازارهای صادراتی احساس می‌شود، اما به‌دلیل نوسان زیاد نرخ خوراک و عدم ثبات آن، نمی‌توانیم حضوری پایدار و تثبیت شده در بازارهای بین‌المللی داشته باشیم.
در مرداد و مهر ماه سال جاری به‌دلیل رشد یکباره قیمت وکیوم باتوم، نرخ قیر صادراتی تا ۸۰ دلار نسبت به سطح منطقه با افزایش مواجه شد و این موضوع باعث شد تا بسیاری از مشتریان خود را از دست بدهیم و جذب مجدد مشتریان در بازارهای صادراتی با توجه به تحریم‌ها مشکل است.
با توجه به اینکه بیش از ۹۳ درصد قیمت تمام‌شده قیر مربوط به قیمت وکیوم باتوم است انتظار می‌رود تا با اتخاذ تدابیری ویژه مانع از نوسان بی‌رویه قیمت این ماده اولیه تولید قیر شوند؛ چرا که بیش از ۷۰ درصد ظرفیت قیر تولیدی کشور با هدف صادرات ایجاد شده و تنها ۳۰ درصد قیر تولیدی در داخل مصرف می‌شود، بنابراین در چنین شرایطی حفظ بازارهای صادراتی باید در اولویت باشد.
مشتریان داخلی قیر ما همواره سازمان‌های دولتی هستند و با توجه به کاهش بودجه‌های عمرانی میزان مصرف طی این سال‌ها با ضعف همراه بوده و لزوم تسهیل شرایط صادرات بیش از پیش احساس می‌شود و درخصوص تامین نیاز بازار داخل نیز از ابتدای سال تاکنون تمامی نیاز وزارت مسکن، راه و شهر‌سازی را تامین کرده‌ایم.
آنچه ما در این شرایط برای حفظ بازارها و حفظ روند تولید به آن نیاز داریم ثبات در سیاست‌گذاری‌ها و قیمت‌گذاری‌ها و توجه به اصول و شاخصه‌های قیر صادراتی استاندارد است. متاسفانه آسیبی که بی‌ثباتی به صنعتگران و تولیدکنندگان وارد می‌کند از لطمه تحریم‌ها بیشتر بوده است.
