«دنیای اقتصاد» یک چالش جدی برای محصولات معدنی را شناسایی کرد
«کراس استافینگ» تهدید جدی صادراتی
آهن اسفنجی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات زنجیره سنگ‌آهن و از ملزومات فولادسازی است که به‌عنوان محصولی با عیار بالای آهن است و یکی از دلایل رواج استفاده از این محصول، کمبود ضایعات آهن و افزایش قیمت آن و مشکلات زیست محیطی بود. عرضه آهن اسفنجی در بورس کالا در حالی صورت می‌گیرد که معاملات این محصول تا این لحظه سرانجامی نداشته است، در این زمینه سوالی که مطرح می‌شود این است که «دلیل معامله نشدن آهن اسفنجی در بورس کالا» چیست؟ به علاوه وقتی معامله‌ای برای این محصول در بورس اتفاق نمی‌افتد چه دلیلی دارد که عرضه آهن اسفنجی در این بازار اجباری باشد؟
به باور کارشناسان و فعالان بازار سنگ‌آهن و زنجیره فولاد دلیل معامله نشدن آهن اسفنجی در بورس کالا به عوامل متعددی بازمی‌گردد که بخشی از آن عوامل فنی و بخشی از آن شرایط کنونی و وضعیت نقدینگی فولادسازان است. در واقع خرید آهن اسفنجی برای مصارف داخلی معطوف به فعالیت در زنجیره فولاد و برای تبدیل این محصول به فرآورده‌ای همچون بیلت است که این محصول هم باید بازار صادراتی خود را برای تولید داشته باشد اما در شرایط کنونی که ۱۹ روز تا ضرب‌الاجل ثانویه آمریکا و شروع دور اصلی تحریم‌ها باقی مانده فعالان و تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات زنجیره سنگ‌آهن با مشکلاتی مواجهند که از واژه تحریم تغذیه می‌کند.
به گزارش «دنیای اقتصاد» روند صادرات سنگ‌آهن از ابتدای مرداد (۱۵ روز قبل از آنکه تحریم‌ها اعمال شود) کاهش یافته است، در حال حاضر سفارش‌هایی هم که وجود دارد، به این دلیل است که کارخانه‌ها این سفارش‌ها را می‌دهند تا به موعد ۴ نوامبر (۱۳آبان، ضرب‌الاجل دوم) برخورد نکنند.
درخصوص معاملات آهن اسفنجی در بورس کالا و استقبال کمرنگی که از این محصول صورت گرفته است، کیوان جعفری‌طهرانی، تحلیلگر بازارهای بین‌المللی سنگ‌آهن، فولاد و مواد معدنی به «دنیای اقتصاد» گفت: بیشترین موضوعی که در حال حاضر درخصوص عرضه محصول خاصی مانند آهن اسفنجی در بورس کالا تاثیر می‌گذارد از نظر من به‌عنوان فعال حوزه، شرایط و جو تحریم‌ها است. در واقع تحریم‌ها باعث افت صادرات این محصولات در کشور می‌شود، زمانی که صادرات با کاهش مواجه شود تمایل فولادسازان به خرید هم افت پیدا می‌کند روندی که در حال حاضر در بورس کالا قابل مشاهده است.
موضوع دیگر درخصوص کاهش شدید صادرات این محصول هم باز به دلیل تحریم‌ها است، در واقع با توجه به اینکه در شرایط کنونی نرخ جابه‌جایی و حمل‌ونقل کشتی‌ها افزایش یافته تمایل به صادرات هم کاهش یافته است. از اول نوامبر تمام کانتینرهای صادراتی از مبدا ایران به مقاصد اصلی همچون عمان و هندوستان مجبور هستند که قبل از رفتن به مقصد اصلی به دوبی رفته و در آنجا کراس استافینگ (cross stuffing) شوند؛ یعنی کانتینر از کشتی پیاده شود و بعد بار کانتینر روی زمین تخلیه و پس از آن مجددا سوار کانتینر دیگری شود و توسط کشتی دیگری به مقصد حمل شود، در واقع زمانی که محموله صادراتی در مقصد غیر اصلی که کشور دیگری است پیاده می‌شود نام آن کشور به‌عنوان فروشنده و واردکننده این محصول درج می‌شود.
این کارشناس بازارهای جهانی این روند را بسیار آسیب‌پذیر عنوان کرد و گفت: این روند یعنی «هزینه اضافه» یعنی «خسارت به کالا» یعنی «اتلاف وقت» یعنی «عدم تمایل خریداران به ادامه خرید از ایران».
وی در ادامه با اشاره به این موضوع که یکی از ویژگی‌های آهن اسفنجی این است که اگر در معرض تماس با هوا قرار بگیرد آسیب می‌بیند و به نوعی عیار خود را از دست می‌دهد، گفت: صادرات آهن اسفنجی با کانتینر به وسیله «جامبو بگ» انجام می‌شود، این در حالی است که زمانی که این محصول را بدون نظارت شخص صادر‌کننده در مقصد کشوری غیر از مقصد اصلی(دوبی) از داخل مخزن خارج کرده تا در یک کانتینر دیگری قرار دهند این کیسه‌ها پاره می‌شوند و تلفات، خسارت و افت عیار این محصول موضوعی ناگزیر است.
طهرانی در ادامه گفت: خبر «کراس استافینگ» تمامی محصولات زنجیره فولاد و سنگ‌آهن ایران در مقاصد غیر اصلی از ابتدای نوامبر را به نوعی فاجعه می‌دانم، در واقع محموله‌های صادراتی از ایران باید به کشور دیگری رفته تا از روی کشتی اصلی پیاده شده و سوار کشتی دیگری شوند.
وی در ادامه افزود: بیشترین حجم صادرات فله آهن اسفنجی از ایران به مقصد عمان صورت می‌گرفته است، این در حالی است که عمان هم در زمان تحریم‌ها و هم پیش از ضرب‌الاجل دوم چراغ سبزی به ایران نشان نداده است. درست است که عمان کشور دوست ایران از نظر سیاسی است، ولی از نظر عملی و در زمینه تجاری آنچه قابل مشاهده است این است که چارچوب تحریم‌های آمریکا را رعایت می‌کند؛ در زمینه صادرات سنگ‌آهن آنچه مشاهده می‌شود این است که خریدهای خود را از ایران محدود کرده است و محدودیت‌های دیگری هم در زمینه «ال.سی» و «حساب‌های بانکی ایرانیان» پیاده کرده است. اما به مراتب هندوستان در مواجهه با ایران در زمینه صادرات آهن اسفنجی بهتر از عمان عمل کرده است.
وی در ادامه اما دلایل دیگری را درخصوص معامله نشدن آهن اسفنجی در بورس کالا مطرح کرد و گفت: واقعیتی در زمینه صادرات زنجیره سنگ‌آهن وجود دارد و آن هم این است که هرچه به سمت صادرات محصولات میانی و بالادستی در زنجیره سنگ‌آهن می‌رویم، به دلیل تحریم‌ها محدودتر می‌شود، چرا که در این زمینه به‌صورت عملی مشاهده می‌کنیم که گندله، سنگ‌آهن و کنسانتره هنوز صادر می‌شوند و مشکلاتی را که آهن اسفنجی در این زمینه دارد، ندارند.
این در حالی است که بارها روی این موضوع تاکیده شده است که محصولات زنجیره سنگ‌آهن را بهتر است و باید با ارزش افزوده بیشتری صادر کرد و در واقع در این زنجیره این محصولات باید تقدم صادراتی داشته باشند، ولی این به شرطی است که بازار از تمامی محصولات زنجیره فولاد استقبال کند.
تمام این موضوعات در حالی است که قیمت جهانی فولاد هم افت کرده و به ۴۵۵ دلار در هر تن رسیده است و فولاد ایران را هم به دلیل تحریم‌ها ارزان‌تر خریداری می‌کنند و در واقع تمامی این موارد دست به دست هم می‌دهند تا به مشکلات در زمینه صادرات سنگ‌آهن و فولاد ایران دامن بزنند.
مشکل نقدینگی برای فولادسازان اما از جمله مشکلات دیگر است، در این‌باره و در زمینه «الکترود گرافیتی» که ارز نیمایی به آن تعلق می‌گیرد، باید گفت این وضعیت جوابگوی نیاز فولادسازان نیست چراکه در این زمینه فولادسازان مجبورند که با ارز آزاد اقدام به خرید الکترود گرافیتی کنند که یکی از ملزومات اصلی تولید در کارخانه‌ها است.
ارسال نظر