رکوردشکنی‌های قیمت سکه آتی در بورس کالا گویی تمامی ندارد تا جایی که نرخ‌هایی ثبت شده که هم رکوردهای پیشین را در هم شکسته و هم سطوح جدیدی را برای این بازار ترسیم کرده است. این رکوردشکنی‌ها به معنی بیم و امید از رشد جدید قیمت‌هاست زیرا سقف قیمتی چندانی باقی نمانده که در هم شکسته نشود. این وضعیت جریان روانی جدیدی را در بازار ایجاد می‌کند که احتمال جذب مجدد سرمایه به سمت بازار آتی و مخصوصا بازار نقدی سکه طلا را برجسته‌تر خواهد ساخت. تا زمانی که این روند افزایشی با رفت و برگشت‌های قیمتی تداوم می‌یابد به معنی سردرگمی جدید معامله‌گران است که به جذب بیشتر سرمایه به این بازار منتهی خواهد شد. هنوز تکانه‌های رشد قیمت دلار در برابر ریال در کشورهای همسایه ادامه داشته یعنی موتور محرک رشد قیمت سکه از کار نیفتاده است.

در هفته گذشته حجم قراردادهای آتی سکه در بورس کالا به بیش از ۵۲ هزار قرارداد رسید که با فرض نیمه تعطیل بودن هفته گذشته این کاهش معاملات طبیعی به نظر می‌رسد اگرچه تقریبا یک سوم حجم معاملات هفته قبل است. این وضعیت در شرایطی خودنمایی کرد که ۳ هزار و ۹۵۳ قرارداد – خریدار به ثبت رسید ولی در همین زمان ۴ هزار و ۹۶ نفر – قرارداد در فاز فروش ایفای نقش کردند. این مطلب نشان می‌دهد که در طول هفته گذشته میل بازار به خرید بوده که با فرض روند افزایشی جدید قیمت‌ها منطقی و توجیه‌پذیر بوده است.

موارد فوق به معنی آن است که پتانسیل جذب سرمایه به سمت بازار طلا هنوز هم وجود دارد یعنی در صورتی که بورس کالا شرایط بهتری را برای تسهیل معاملات فراهم آورد می‌تواند سرمایه‌های بیشتری را به سمت این بازار جذب کند که قطعا برای کل اقتصاد مفید خواهد بود اگرچه به حمایت بانک مرکزی و اجرایی شدن سررسیدهای جدید و همچنین تلاش برای جذب معامله‌گران بیشتری نیاز دارد ولی هم‌اکنون عکس این رویکرد را می‌توان مشاهده کرد.

در بازار آتی زعفران هم شاهد رشد قیمت‌ها هستیم تا جایی که برای قرارداد آتی زعفران نگین تحویل شهریور ماه ۱۳۹۷، قیمت تسویه به ۷ میلیون و ۵۳۰ هزار تومان برای هر کیلوگرم افزایش نرخ داشته که این نرخ هم یک رکورد قیمتی مهم به شمار می‌رود. به نظر می‌رسد رشد قیمت دلار تأثیرگذاری خود در بازار زعفران را هم به ثبت رسانده که موجب اختلاف نرخ بین بازار آتی و نقدی این محصول شده است. هم اکنون قیمت زعفران در بورس کالا هم در یک رکورد قیمتی مهم قرار دارد؛ اگرچه از زمان آغاز به کار آن تاکنون زمان چندانی سپری نشده است.

باز هم زیر سر دلار است

رشد قیمت‌های آتی در بورس کالا اگرچه متأثر از افزایش قیمت سکه نقدی است ولی باز هم رشد قیمت دلار در کشورهای همسایه را باید دلیل اصلی این وضعیت قیمتی به شمار آورد یعنی آتی با سوخت‌گیری از نوسان قیمت دلار توانسته‌ رکوردهای پی‌در‌پی بسیاری را بشکند که این بار شفافیت این روند عمومی مشهودتر از قبل شده است. به عبارت ساده‌تر افزایش قیمت‌های آتی بیشتر به دلیل افزایش قیمت دلار بوده آن هم در شرایطی که نوسان قیمت جهانی طلا تغییر چندانی نداشته و حتی نتوانسته تا کف روانی ۱۳۰۰ دلار در هر اونس را هم حفظ کند. این مطلب اگرچه در گزارش هفته پیش مورد توجه قرار گرفت ولی به معنی عدم رشد جدی قیمت طلا در جهان نیست اگرچه هنوز زمان فوران آتشفشان قیمت جهانی طلا فرا نرسیده است.  رشد قیمت دلار در کشورهای منطقه جدی شده تا جایی که نرخ‌های بالاتر از ۶۵۰۰ تومان هم شنیده می‌شود.

این در حالی بود که در ایران و کشورهای منطقه به دلیل مناسبت‌های مذهبی خبر چندانی از حجم معاملات گسترده نبوده و بازارها در این بازه‌های زمانی نیمه‌تعطیل است. در نگاه اول این شرایط باید در برابر رشد قیمت دلار مقاومت کند ولی واقعیت چیز دیگری است. در شرایط فعلی مسیر تامین دلار در کشورهای همسایه البته در برابر ریال همان صادرات است یعنی در کشوری همچون عراق و در مناطقی همچون سلیمانیه، با افزایش صادرات پتانسیل در اختیار گرفتن دلار و ارزهای مشابه بیشتری وجود داشته یعنی در برابر رشد قیمت دلار ناخودآگاه مقاومت بیشتری حس می‌شود و بالعکس. این وضعیت هم‌اکنون در حال خودنمایی است یعنی با فرض کاهش صادرات به کشورهای همسایه پتانسیل رشد قیمت دلار در این کشورها در برابر ریال ایران افزایش می‌یابد. این در حالی است که در هفته‌های اخیر شاهد رشد جدی صادرات به کشورهای همسایه بودیم، مخصوصا دو کشور عراق و افغانستان که از سخت‌گیری‌های ارزی دولت مستثنی شده‌اند و البته صادرات از بازارچه‌های مرزی هم چنین سرنوشتی دارد یعنی بازارچه‌های مرزی و صادرات به عراق و افغانستان نیازی به بازگشت ارز حاصل از صادرات به سامانه نیما ندارد.

همین وضعیت موجب شد تا هر کالایی که پتانسیل صادرات داشته و به سادگی به فروش برسد به‌عنوان یک کالای جذاب برای صادرات مطرح شود ولی هدف اصلی استفاده از ما‌به‌التفاوت قیمت‌های داخلی و صادراتی به منظور استفاده از قیمت بالای دلار بوده است یعنی صادرات به بستری برای استفاده از قیمت دلار بالای ۶ هزار تومان در هفته‌های اخیر بدل شده بود که موجب شد تا کالاهای بسیاری حتی پلیمرها وارد چرخه صادرات شود که سیگنال منفی بزرگی برای بازار داخلی بود. هم‌اکنون سختگیری‌های جدید و مهمی در مسیر صادرات پلیمرها از بستر بازار آزاد برای صادرات به این کشورها فراهم شده که در کوتاه‌مدت به شدت حجم صادرات غیرحرفه‌ای به این کشورها را محدود می‌کند که به معنی کاهش پتانسیل ارز به شمار می‌رود و یک سیگنال افزایشی جدید در بازار دلار خواهد بود.

البته هنوز داده‌های رسمی در مورد حجم صادرات محصولات پتروشیمی مخصوصا پلیمرها به کشورهای منطقه مخابره نشده ولی برآوردها نشان می‌دهد که نزدیک به ۱۵ درصد از حجم بازار داخلی به کشورهای منطقه صادر شده‌ است اگرچه این رقم تنها گمانه‌زنی است. حال در شرایطی که ارزش بازار پلیمرهای داخلی در سال گذشته رقمی نزدیک به ۱۲ هزار میلیارد تومان بوده، می‌توان گفت که بیش از ۱۵۰۰ میلیارد تومان یعنی ۲۵۰ میلیون دلار (برای یک سال) صادرات این کالا خواهد بود که از پتانسیل رشد بیشتر قیمت دلار در کشورهای منطقه حکایت دارد. این در حالی است که حجم صادرات ایران به عراق نزدیک به ۷ میلیارد دلار در سال بوده و با نوسان قیمت دلار قطعا صادرات ما به این کشور افزایش می‌یابد یعنی این رقم اگرچه بازار دلار را با یک تکانه مثبت قیمتی همراه می‌سازد ولی در نهایت تاثیر بزرگی بر این بازار نخواهد گذاشت.

15 (1)