صندوق سرمایه‌گذاری پروژه یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس است که با استفاده از آن می‌توان برای یک پروژه تامین مالی کرد. این ابزار سرمایه‌گذاری که در سال‌های اخیر مطرح شده است، قابلیت‌های مناسبی برای جذب سرمایه‌ برای پروژه‌های در حال ساخت دارد. در این ابزار، سرمایه‌گذار با خرید «واحدهای سرمایه‌گذاری (یونیت)» در پروژه شریک می‌شود و با بالا رفتن ارزش واحدها سود می‌کند.

به این ترتیب سرمایه‌گذاران در مالکیت پروژه سهیم می‌شوند و همین موضوع، تفاوت اصلی این روش با اوراق مشارکت و صکوک است. در اوراق ناشر از خریداران آن استقراض می‌کند و در سررسید مشخص چندماهه، ملزم به پرداخت سود ثابت اوراق است. همچنین اصل مبلغ اوراق فروخته‌شده را باید در مدت معینی که معمولا کمتر از بازه زمانی بازگشت سرمایه پروژه است، بازگرداند. اما در صندوق پروژه، سرمایه‌گذار همانند شرکت‌های سهامی متناسب با تعداد واحد خریداری‌شده دارای سهم مشخصی می‌شود و در اجرای پروژه شریک است. در نتیجه، بانی صندوق پروژه الزامی به پرداخت سود در سررسید ندارد و با پیشرفت مراحل پروژه ارزش واحدهای آن تغییر می‌کند. مزیت این موضوع برای بانی عدم الزام برای پرداخت اصل و سود سرمایه‌گذار در سررسید معین است و بازگشت سرمایه از محل عواید پروژه صورت می‌گیرد.

بر‌اساس اساسنامه‌ای که سازمان بورس برای صندوق پروژه منتشر کرده است، بانی یا بانیان با تشکیل مجمع موسس، صندوق را تاسیس و ارکان آن را تعیین می‌کنند. تدوین اساسنامه و امیدنامه صندوق نیز به عهده مجمع است. سپس با ارائه مدارک به سازمان بورس، مجوز فعالیت صندوق صادر می‌شود. صندوق تحت مالکیت خود، شرکت پروژه‌ای را تاسیس خواهد کرد که ماموریت انجام پروژه را به عهده دارد. ارکان متولی، ناظر فنی و حسابرس نیز بر اجرای پروژه نظارت می‌کنند. رکن بازارگردان نیز برای افزایش اطمینان از نقدشوندگی واحدهای سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شده است.

استفاده از صندوق پروژه در پروژه‌های نفت و گاز کشور می‌تواند به حل مشکلات تامین مالی این صنعت کمک کند؛ زیرا مزایایی مانند حفظ سرمایه صندوق تا تکمیل و بهره‌برداری از پروژه، بازگشت سرمایه از منافع آتی پروژه، نظارت مناسب بر اجرای پروژه و نقد شوندگی واحدهای سرمایه‌گذاری دارد و در نتیجه، می‌تواند مسیر مناسبی برای جذب منابع مالی به پروژه‌های این صنعت باشد. البته هنوز معلوم نیست مدل دقیق مدنظر شرکت ملی نفت ایران برای راه‌اندازی این صندوق در بخش نفت چیست. اما به هر صورت سیاست این شرکت مبنی بر ایجاد تنوع در روش‌های تامین مالی پروژه‌های نفت و گاز با استفاده از ابزارهایی مانند صندوق پروژه قابل تقدیر است؛ زیرا به‌رغم اجرایی شدن برجام، همچنان موانع جدی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی وجود دارد؛ موانعی که برداشتن آن به مراتب سخت‌تر و پیچیده‌تر از موانع جذب سرمایه‌های داخلی و هدایت آن به سمت پروژه‌های صنعت نفت است.در نتیجه، تلاش و اقدامات شرکت ملی نفت ایران برای راه‌اندازی صندوق پروژه هرچند با کمی تاخیر صورت گرفته، اما در صورت پیگیری جدی، نوید بخش شکل‌گیری تجربه‌های موفق در تامین مالی داخلی است.

اخبار مرتبط