معاملات با رشد ۳۶ درصدی در هفته گذشته روبهرو شدند
بازگشت جذابیت به بازار آتی سکه
بازار آتی سکه طلا در بورس کالا در روزهای گذشته روندی نوسانی را تجربه کرد تا جایی که شتاب نوسان نرخ حتی در سررسیدهای مختلف تا حدودی متفاوت بود که این مطلب کمتر در بازار دیده می‌شود. به‌صورت دقیق‌تر قیمت‌ها را می‌توان همراه با نوسان در نظر گرفت تا جایی که یک رویکرد قیمتی مشخص در بازار رصد نشده یعنی برخی از روزها و برای برخی از سررسیدها شاهد رشد قیمت و برای برخی دیگر شاهد کاهش نرخ بودیم، ولی در کل می‌توان گفت که هفته گذشته نوسان قیمت‌ها برای ابتدا و انتهای هفته تفاوت چشمگیری با یکدیگر نداشت. این شرایط نشان می‌دهد که یک روند مشخص را نمی‌توان برای بازار در نظر گرفت؛ اگرچه هر سررسید معاملاتی روند خاص خود را تجربه کرد. به‌عنوان مثال برای سررسیدهای اسفند ۹۶، اردیبهشت و تیرماه سال ۹۷، بیشترین قیمت در روز ۱۸ بهمن ثبت شد ولی برای سررسیدهای شهریور و آبان ۹۷، ۱۵ بهمن‌ماه بیشینه قیمت‌های ثبت شده در هفته گذشته بود. این شرایط خود نشان دهنده برخی تفاوت‌ها در ذات بازار آتی در هفته گذشته است که نشان می‌دهد سررسیدهای نزدیک‌تر با رخدادهای قیمتی مثلا در بازار دلار تغییر فاز بیشتری را تجربه کرده ولی سررسیدهای طولانی مدت بیشتر خود را با واقعیت‌های جهانی وفق می‌دهند. این شرایط در صورت صحت نشان‌دهنده آن است که به رغم جریانی نسبتا منطقی برای تمامی سررسیدها با تکیه و جهت‌گیری قیمت‌های نقدی، باز هم بازار فاز آینده‌نگری را از دست نداده و شیوه‌های مختلف تحلیل در سررسیدهای متنوع اساس فعالیت بازار را تشکیل می‌دهد.
این رویکرد قیمتی همچنین از تنوع طرز فکر در بین اهالی بازار خبر می‌دهد؛ آن هم در شرایطی که سناریوهای مختلف قیمتی برای دوره‌های زمانی متنوع گویی در دستور کار فعالان بازار قرار گرفته است. افزایش حجم معاملات و تنوع فعالیت معامله‌گران و تقویت تعداد آنها نیز از احتمال گستردگی سناریوهای مورد توجه اهالی بازار خبر می‌دهد که یک نکته قوت مهم است و از بازگشت مجدد فعالان بازار و تقویت جایگاه تحلیل در این بازار حکایت دارد. این آرامش قیمتی در شرایطی به ثبت رسید که هفته گذشته شاهد تلاطمات بسیاری در بازار ارز بودیم و داده‌های ضد و نقیض بسیاری نیز در این بازار به ثبت رسید اما کم‌توجهی بازار آتی به رخدادهای دلاری خود یک اصل مهم در این بازار به شمار می‌آید که در ادامه به چگونگی و کم و کیف آن بیشتر می‌پردازیم. البته میل به افزایش پراکنده قیمت دلار در بازار داخلی در تقابل با روند کاهشی و البته متغیر و پراکنده بهای جهانی طلا در برابر هم قرار گرفتند که تا حدودی از پتانسیل تاثیرگذاری هر داده به‌صورت مشخص می‌کاهد اما باز هم فراز و فرود قیمت‌های آتی به نسبت تلاطم بازار ارز و طلای جهانی خود یک نکته جالب محسوب می‌شود. به‌عنوان مثال بیشترین تغییر قیمت‌ها در سقف و کف هفته گذشته بدون در نظر گرفتن تاریخ معاملات خود نشان‌دهنده داده‌های جالبی است؛ مثلا بیشترین رشد نرخ در سررسید آبان ۹۷ با ۳۴/ ۱ درصد رشد به ثبت رسیده و سررسید شهریور ۹۷ با ۸/ ۰ درصد، تیر ۹۷ با ۷۳/ ۰ درصد، اردیبهشت ۹۷ با ۸۹/ ۰ درصد و اسفند ۹۶ نیز با ۹۳/ ۰ درصد رشد روبهرو شده است.
همین آمارها نشان می‌دهد که بازار از دو مسیر اصلی متنفع شده؛ یکی خوش‌بینی‌های کوتاه‌مدت که احتمالا بر پایه رشد قیمت دلار در بازار آزاد تغذیه شده و دیگری استراتژی‌های بلندمدتی که جهت‌گیری آن بر اساس رخدادهای بین‌المللی و احتمالا رشد قیمت‌های جهانی طلا است. البته شرایط کلی در بازار نشان می‌دهد که خوش‌بینی‌های کوتاه‌مدت از پتانسیل‌های کمتری برخوردار بوده و هست ولی باز هم نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
بازگشت حجم معاملات آتی به روند افزایشی
در دو هفته اخیر شاهد بازگشت روند افزایشی به حجم معاملات آتی هفتگی در بورس کالا بودیم که این روند کلی نشان‌دهنده بازگشت جذابیت داد و ستد به این بازار است آن هم در وضعیتی که نوسان نرخ نیز از این روند افزایشی حمایت می‌کند. هفته گذشته در بازار آتی ۱۴۶ هزار و ۳۵۴ قرارداد هفتگی برای تمامی سررسیدها به ثبت رسید که به نسبت مدت مشابه هفته قبل از آن رشدی ۳۶ درصدی را نشان می‌دهد. این در حالی است که هفته پیش از آن نیز به نسبت مدت مشابه هفته قبل رشدی ۳۰ درصدی به ثبت رسیده بود که تجمیع این دو داده خود حکایت از وضعیت جذاب این بازار دارد، به ویژه در شرایطی که معاملات هفته گذشته بیشترین رقم معاملاتی در ۵ هفته اخیر بود. متوسط معاملات هفتگی در بازار آتی در سال جاری بیش از ۷۳ هزار و ۷۰۰ قرارداد بوده که نشان می‌دهد معاملات هفته قبل تقریبا ۲ برابر متوسط معاملات سال جاری است. این سیگنال را باید یک داده بسیار مهم محسوب کرد اگرچه ذات این نوسان معاملاتی را می‌توان از سمت بازار نقدی هم رهگیری کرد؛ یعنی با فرض رشد جذابیت داد‌و‌ستد در بازار نقدی با فرض نوسان نرخ، بازار آتی سکه در بورس کالا نیز از همین روند کلی تبعیت کرده است.
نکته دیگر درخصوص معاملات آتی در هفته گذشته به تعداد خریداران و فروشندگان در کل هفته باز‌می‌گردد. به‌صورت تجمعی هفته گذشته ۷ هزار و ۹۱۴ خریدار در بازار آتی به معامله پرداختند و در برابر آن ۸ هزار و ۵۳ فروشنده نیز به ایفای نقش مشغول بودند. این وضعیت نشان‌دهنده آن است که توان خریداران بیشتر بوده و هر خریداری بیش از هر فروشنده میل به خرید داشت که حکایت از قدرتمندی خریدار دارد. نکته قابل توجه این است که در دو هفته قبل این روند معکوس بود؛ یعنی شاهد فشار فروش در این بازار بودیم. از سوی دیگر رقمی نزدیک به ۸ هزار نفر خریدار و فروشنده در هفته گذشته خود یک داده بسیار مهم محسوب می‌شود زیرا در سال جاری تنها در یک هفته معاملاتی آن هم هفته منتهی به ۱۴ دی‌ماه که رکورد معاملات هفتگی در سال جاری بود، این تعداد به بیش از ۹ هزار نفر رسیده بود. به‌صورت دقیق‌تر در صورتی که رکورد معاملات را در نظر نگیریم، هفته گذشته بیشترین تعداد معامله‌گر در بازار آتی نقش‌آفرینی کرده‌اند ولی حجم معاملات در رتبه دوم سال جاری قرار نداشت که نشان می‌دهد فعالیت تعداد بیشتری از فعالان بازار به ثبت رسیده است.
این وضعیت نشان می‌دهد که اغلب افراد حاضر در بازار در معاملات سهیم شده‌اند ولی با تمام توان مالی خود به ایفای نقش پرداخته‌اند. به‌صورتی دیگر می‌توان گفت که تعداد معاملات هر فرد به نسبت کاهش یافته و شاید سرمایه‌های خود را در بازارهای مختلف پراکنده کرده‌اند که در شرایط فعلی و توسعه ابزارها و شیوه‌های معاملاتی نوین، چنین رویکردی ساده است. از طرف دیگر گویی سرمایه‌های افراد بسیاری حالت آماده‌باش به خود گرفته است و هم‌اکنون شاید در حال تست بازار برای ورود قدرتمند هستند که این ذهنیت نیز می‌تواند درست باشد. در کنار این شرایط همین وضعیت را شاید بتوان یک آماده‌باش برای حرکت‌های بزرگ‌تری محسوب کرد که ممکن است در روزهای آینده خودنمایی کند اگرچه هم‌اکنون نمی‌توان گفت که آیا چنین رویکردی با فرض حجم معاملات نسبتا بالای فعلی محقق خواهد شد یا خیر یا چه زمانی فرمان حمله صادر می‌شود. این وضعیت همچنین مصداقی از ذهنیت بیم و امید در بازار است یعنی فعالان این بازار دقیقا بیم و امید را پیش چشم خود ظاهر می‌بینند ولی واقعیت‌های معاملاتی نشان می‌دهد که بازوی امیدواری قدرتمندتر از بیم و نگرانی در بازار است. تمامی این موارد دلایلی دارد که بررسی دلایل آنها رخدادهای زیرپوستی بسیاری را در بازار شفاف‌تر خواهد ساخت. مواردی از جمله نوسان قیمت دلار در بازار آزاد، نوسان بهای سکه نقدی و البته حباب قیمتی سکه، دورنمای قیمت‌های جهانی طلا و حتی ریزش بازارهای سهام در آمریکا، اوضاع بازارهای رقیب، ویژگی‌های روانشناسی هر معامله‌گر، تاثیرات شبکه‌های اجتماعی و اطلاعات ضد و نقیض بسیار و بسیاری موارد دیگر که همگی در ذات این بازار خودنمایی می‌کند.
تغییرات قیمت دلار را باید رویکرد نوسان قیمت‌ها در بازار آتی در ماه‌های اخیر محسوب کرد مخصوصا در شرایطی که رشدهای جدی قیمتی در بازار با فرض افزایش حجم معاملات با جرقه‌های بازار دلار بی‌ارتباط نبوده و هنوز هم ردپای دلار در بازار آتی مشاهده می‌شود. این در حالی بود که حتی نرخ‌های بالای دلار هم آن گونه که انتظار می‌رفت در بازارهای نقدی و آتی سکه اثرگذار نبود ولی نمی‌توان تاثیرات آن را در نهایت نادیده گرفت. از سوی دیگر هنوز هم بازار آتی از نوسان قیمت‌ها در بازار نقدی تبعیت می‌کنند اگرچه این روند در برخی زمان‌ها متفاوت بوده یعنی شدت و ضعف داشته تا جایی که قیمت‌های نقدی مخصوصا برای سررسید اسفند که دوره تحویل نزدیک‌تری دارد با فاصله‌های قیمتی متفاوتی ثبت شده است. این موارد در کنار نیم‌نگاهی به قیمت‌های جهانی طلا نشان می‌دهد که گویی بازار آتی به نوسان قیمت دلار بدگمان است یعنی تمام نوسان قیمت دلار در بازار آتی تخلیه نشده اگرچه کم و بیش در بازار نقدی هم شواهدی از آن دیده می‌شود. این موارد در کنار حجم معامله هر فرد در بازار آتی نشان می‌دهد که فعالان با تجربه در بازار آتی موقعیت‌های بی‌شماری را برای آینده رصد کرده‌اند و شاید برای هر موقعیت سناریوی خاصی را در ذهن دارند تا با کمترین ریسک از احتمال موقعیت‌های پیش‌رو کسب سود کنند. این در حالی است که می‌توان از هم‌اکنون پراکنده شدن سبد دارایی‌های افراد را در بازارهای مختلف مشاهده کرد آن هم در شرایطی که بازار آتی تنها یکی از موقعیت‌های معاملاتی است که می‌توان در آن سرمایه‌گذاری کرد.
تجربیات گذشته موجب شده تا فعالان بازار آتی اغلب به نوسان قیمت دلار بدبین باشند زیرا می‌دانند که این بازار چهره‌های بسیاری دارد و البته از همه مهم‌تر بخش عرضه ارز است که اما و اگرهای بسیاری را در ذات خود نهفته دارد. از سوی دیگر بخش تقاضای ارز نیز بیش از حد تصور متغیر و متنوع است و انواع و اقسام تقاضا را می‌توان در این بازار رصد کرد. تمامی این شرایط در کنار نوسان قیمت درهم، تغییرات بین‌المللی از نوسان ارزش دلار و همچنین خودنمایی تقاضای غیرواقعی و سفته‌بازی ارز به‌صورت اسکناس در کنار احتمال ورود تقاضای فصلی ارز در روزهای آینده برای مسافرت‌های نوروز و البته واقعیت‌های بین‌المللی از نقل و انتقال ارز و هزینه‌های آن، تغییرات تراز تجارت خارجی غیرنفتی و حتی با احتساب نفت و نوسان قیمت آن و بسیاری داده متفاوت و بعضا متضاد به فعالان بازار آتی آموخته است که این بازار بیش از موقعیت‌های مثبت، مخاطراتی جدی را در برخواهد داشت و البته با احتساب خاصیت اهرمی در بازار آتی شاید برخی زیان‌ها هیچ‌گاه جبران نشود.
این موارد موجب شده تا نوسان قیمت‌ها در بازار دلار فصل‌الخطاب بازار آتی نبوده و حتی سیگنالی دست اول هم تلقی نشود. این رخداد در هفته‌ها و ماه‌های گذشته نیز بارها تجربه شده و در موارد بسیاری در «دنیای اقتصاد» نیز به آن پرداخته‌ایم. البته نمی‌توان ذات تاثیرگذاری این نرخ را در قیمت‌های بازار آتی نادیده گرفت ولی همان‌گونه که عنوان شد سیگنالی دست دوم یا رخدادی با اهمیت کمتر را می‌توان برای قیمت و نوسان دلار در نظر گرفت ولی این موارد نیز تمام ماجرای دلار در بازار آتی نیست.
بازار آتی همان‌گونه که به نوسان بهای دلار در کوتاه‌مدت بی‌توجه و حتی بدبین است به تثبیت این قیمت در میان‌مدت به شدت وابسته بوده و هست یعنی در صورتی که مدتی معین قیمت‌ها در یک کف مورد قبول (و حتی بنیادین) قرار بگیرد دیگر بازار این نرخ را به رسمیت شناخته و محاسبات پیش‌روی خود را با این نرخ در نظر می‌گیرد. همین داده کافی است تا تحلیلگران و فعالان بازار آتی به تحلیل‌های جدیدی روی آورده و چهره بازار را از منظر دیگری مشاهده کنند اگرچه تحلیل‌های تکنیکال نیز در این چارچوب تغییر خواهد کرد. با توجه به ذهنیت غالب بازار از رشد نسبی قیمت‌ها و ایجاد کف‌سازی دلاری با فرض واقعیت‌های طلای جهانی، شاید بتوان تجمیع این موارد را فرش قرمز جدیدی برای بازار آتی به شمار آورد که می‌تواند در گام اول حجم معاملات بیشتری را ثبت کرده و در گام دوم با رشد قیمت‌ها به استقبال آینده رود. از سوی دیگر هم‌اکنون برخی از این فرش قرمزها نیز مهیا شده یعنی بالا بودن تعداد معامله‌گران و جرقه‌های جدی رشد حجم معاملات نشان می‌دهد که خریداران منتظر پهن شدن این فرش قرمز هستند تا به سرعت این مسیر را توأم با خوش‌بینی بپیمایند. این در حالی است که دو سرعت‌گیر جدی در برابر بازار آتی قرار دارد یعنی با فراهم شدن ثبات قیمت دلار منتظر دو داده دیگر باید بود؛ یکی نوسان قیمت طلا در بازارهای جهانی و دیگری رفتار قیمتی سکه آن هم در شرایطی که بهای آن از پتانسیل جهش برخوردار است ولی در مورد نوسان قیمت سکه این تنها یک گمانه‌زنی است.
ارسال نظر