صادرات فولاد همچنان نزولی خواهد ماند؟
دلهره واحدهای فولادی با زمزمه قطعی گاز در زمستان
کاهش صادرات فولاد در ۶ ماه نخست سال‌جاری
در نیمه نخست سال‌جاری ۳ میلیارد و ۹۱ میلیون صادرات فولاد در ایران به ثبت رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با افت ۱۶ درصدی (۵۸۵ میلیون دلار) مواجه شده است. بر اساس آمار اعلام‌‌‌شده، بررسی وضعیت صادرات زنجیره آهن و فولاد از ابتدای سال‌جاری تا پایان شهریورماه نشان می‌دهد، در این مدت در مجموع ١٣ میلیون و ٨٩٧هزار تن به ارزش ۳ میلیارد و ۹۱ میلیون دلار محصولات فولادی صادر شده که نسبت به نیمه نخست سال گذشته که ۱۴میلیون و ١٢٢هزار تن به ارزش ۳ میلیارد و ۶٧۶ میلیون دلار بوده، از نظر وزنی با ۲درصد و از نظر ارزش با ۱۶درصد کاهش همراه بوده است.
بر این اساس، در نیمه نخست امسال یک میلیون و ٧٢٩هزار تن مقاطع طویل فولادی به ارزش ۸۳۰ میلیون دلار صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر وزنی ٣٢درصد و از نظر ارزشی ٢٢درصد افزایش پیدا کرده است. همچنین در این مدت ۵٢هزار تن مقاطع طویل فولادی به ارزش ۴۹ میلیون دلار وارد کشور شده که از حیث وزن ۷درصد کاهش و از حیث ارزش ۱۰درصد افزایش پیدا کرده است. در این بازه زمانی ١٧٠هزار تن به ارزش ١١٣ میلیون دلار صادرات مقاطع تخت فولادی داشتیم که حجم صادراتی این مقاطع ٢۶درصد وزنی و همچنین ٢۵درصد ارزشی کاهش یافته است. ٧٠۵هزار تن به ارزش ٧٢١ میلیون دلار نیز از این محصول وارد کشور شده که از نظر وزنی ۲درصد کاهش و از نظر ارزش ١٣درصد افزایش پیدا کرده است.
صادرات محصولات فولادی در ۶ماه نخست سال‌جاری یک میلیون و ٨٩٩هزار تن به ارزش ٩۴٣ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با حجم صادراتی ٢۴درصد و ارزآوری ١٣درصد افزایش پیدا کرده است. همچنین ٧۵٧هزار تن به ارزش ٧٧٠ میلیون دلار محصولات فولادی طی ۶ ماه ابتدایی امسال وارد کشور شده که به لحاظ وزنی ۲درصد کاهش رخ داده اما از نظر ارزبری شاهد رشد ۱۳درصدی هستیم. از ابتدای سال‌جاری تا پایان شهریور ماه، ۲ میلیون و ٧٧۴هزار تن فولاد میانی به ارزش یک میلیارد و ٣٠٧ میلیون دلار صادر شده است که نسبت به ۶ ماهه پارسال از نظر وزنی ٢۵درصد و از نظر ارزشی ٢٩درصد کاهش یافته است. ٣٢٠٠ تن به ارزش یک میلیون و ٩٠٠هزار دلار نیز از این محصول طی نیمه نخست امسال واردات داشتیم که ٩۵درصد رشد وزنی و ٣۵درصد افزایش ارزبری اتفاق افتاده است.
صادرات آهن اسفنجی نیز از ٩٠٣هزار تن به ارزش ٢٣٢ میلیون دلار در نیمه نخست سال گذشته به ۵٩۶هزار تن به ارزش ١۴۶ میلیون دلار در نیمه نخست سال‌جاری رسیده که بیانگر کاهش ۳۴درصدی در وزن و کاهش ۳۷درصدی در ارزش است. ۵میلیون و ٣٨٠هزار تن به ارزش ۴۵۴ میلیون دلار صادرات گندله سنگ‌‌‌آهن انجام شده که نسبت به ۶ماهه ابتدایی سال گذشته، به لحاظ وزنی ١۶درصد رشد داشته، اما به لحاظ ارزش افت ۱.۹ درصدی را نشان می‌دهد. صادرات کنسانتره سنگ‌‌‌آهن با افت ۴درصدی به لحاظ وزنی از ۳میلیون و ٣۶۴هزار تن به ۳میلیون و ٢۴۶هزار تن رسیده است؛ ارزش صادراتی آن نیز به لحاظ ریالی با افت ١٩ درصدی از ٢٩٨ میلیون دلار به ٢۴١ میلیون دلار رسیده است. همچنین طی نیمه نخست امسال، واردات گندله سنگ‌‌‌آهن و کنسانتره سنگ‌‌‌آهن به کشور صفر بوده است.
مهم‌ترین عامل کاهش صادرات
درباره مهم‌ترین عامل کاهش صادرات فولادسازان در نیمه نخست سال ۱۴۰۳، مجید محمودی کارشناس فولاد در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» بیان کرد: مهم‌ترین دلیل کاهش صادرات در نیمه نخست سال‌جاری به کاهش تولید به‌‌‌دلیل محدودیت‌های برقی در فصل تابستان بازمی‌گردد. محمودی در پاسخ به این پرسش که سال گذشته نیز در تابستان فولادسازان با محدودیت‌های برق مواجه بودند، به غیر از این محدودیت، کاهش تولید و صادرات عامل دیگری نمی‌تواند داشته باشد، گفت: امسال در تابستان محدودیت‌های انرژی و قطعی برق نسبت به سال گذشته ۳۰درصد افزایش یافته بود و دلیل آن نیز به‌‌‌خاطر طولانی شدن فصل گرما و گرمای شدیدتر نسبت به سال گذشته بود، از این رو محدودیت‌های برق از تیرماه آغاز شد و تا اواخر شهریور ادامه یافت، این در حالی است که در سال گذشته محدودیت‌ها اوایل شهریور کاهش پیدا می‌‌‌کرد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در کل این کاهش میزان تولید و صادرات به دلیل سه ماه تابستان رخ داده و میزان صادرات تختال در شرکت‌های فولاد خوزستان و فولاد هرمزگان و میزان صادرات ورق فولاد مبارکه اثرگذار بوده است. این کارشناس فولاد ادامه داد: البته همچنین باید یادآور شد که در سه ماه فصل بهار، قانون بازگشت ارز صادراتی، صادرکنندگان فولاد را در تنگنا گذاشته بود، هرچند که این قانون در تابستان سال‌جاری اصلاح شد، اما با عبور صادرکنندگان از این تنگنا با مشکلات قطعی برق برای تولید روبه‌رو شدند.
صادرات فولاد در نیمه دوم سال به کدام سو می‌رود؟
محمودی در پاسخ به این پرسش که آیا در نیمه دوم سال‌جاری و تا پایان سال همچنان با کاهش تولید و صادرات روبه‌رو خواهیم شد، گفت: از مهر ماه تا آبان ماه و تاکنون وضعیت تولید و صادرات فولاد به نسبت خوب بوده، اما زمزمه‌‌‌های قطعی گاز به گوش می‌رسد که در صورت این اتفاق، واحدهای فولادی را با کاهش تولید و به‌‌‌دنبال آن کاهش میزان صادرات روبه‌رو می‌کند؛ هرچند این روزها چندان هوا سرد نشده است، اما پیش‌بینی می‌شود که زمستان خشک و سردی در پیش‌‌‌رو باشد و مصرف گاز در بخش‌‌‌های مختلف در کل کشور افزایش یابد، بنابراین در چنین شرایطی همان اتفاقی که در تابستان با قطعی برق رخ داد، در زمستان نیز با قطعی گاز رخ می‌دهد. با توجه به این موضوع که تولید آهن اسفنجی با گاز است، واحدهای احیای مستقیم، به عنوان تولیدکننده مواد اولیه شمش فولاد با مشکل روبه‌رو می‌‌‌شوند.
وی در ادامه یادآور شد: بر اساس آنچه شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد، محدودیت‌های ناشی از قطعی گاز شدیدتر از سال گذشته خواهد بود و احتمالا از اوایل آذر ماه تا پایان بهمن ماه ادامه‌‌‌دار خواهد بود، بنابراین در نیمه دوم نیز شاهد کاهش تولید و صادرات نسبت به سال قبل خواهیم بود. این کارشناس فولاد همچنین در پاسخ به این پرسش که به غیر از محدودیت‌های ناشی از قطعی گاز، عوامل دیگری بر صادرات در نیمه دوم سال‌جاری تاثیرگذار خواهد بود، خاطرنشان کرد: تحولات منطقه‌‌‌ای تا حدی روی صادرات اثرگذار هستند، اما چندان تعیین‌‌‌کننده نخواهند بود و کماکان گاز عامل تاثیرگذارتری است.
محمودی همچنین در پاسخ به این پرسش که نتیجه انتخابات آمریکا بر بازار فولاد جهانی تاثیرگذار خواهد بود، گفت: نتیجه انتخابات آمریکا چندان تاثیرگذار نخواهد بود؛ چراکه به فرض پیروزی کاندیدای جمهوری‌خواهان (ترامپ) تا جابه‌جایی دولت و بر سر کار آمدن او، از ماه‌‌‌های فوریه و مارس عبور خواهیم کرد و به پایان سال خود نزدیک خواهیم شد، از این رو چندان برای نیمه دوم سال‌جاری ما تاثیرگذار نخواهد بود. البته امکان دارد که اثرگذاری آن از سال بعد و با اعمال سیاست‌‌‌هایش، به تدریج خود را نشان دهد.
