چرا بازیافت پلاستیک یک راه‌‌حل سریع نیست؟
با توجه به بحران آب‌‌و‌‌هوا و آلودگی پلاستیک در سراسر جهان، بسیاری از مردم معتقدند که بازیافت مواد، به‌ویژه پلاستیک، راه‌‌حل مشکلات ماست. بازیافت می‌تواند با کاهش استفاده از منابع، از اتلاف جلوگیری کرده و انتشار CO۲ را کاهش دهد. این سنگ بنای مهم اقتصاد چرخشی است. اما در حالی که بازیافت برخی از مواد نسبتا ساده است، بازیافت پلاستیک شامل تضاد پیچیده‌‌ای از اهداف است.
بازیافت پلاستیک‌های مبتنی بر فسیل به جای سوزاندن آنها (بازیافت حرارتی) یا ریختن آنها در محیط پس از یک بار استفاده از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار است. اما روند بازیافت به زودی به محدودیت‌های خود می‌‌رسد. زمانی که مواد بازیافتی تا حد امکان جایگزین مواد اولیه شوند، بازیافت مکانیکی از نظر محیطی بسیار مفید است. این به آن معنی است که می‌توان از انتشار CO۲ ناشی از تولید و سوزاندن جلوگیری کرد و پلاستیک راه خود را به محل دفن زباله یا محیط‌زیست باز نمی‌‌کند. اما جایگزینی پلاستیک‌های جدید به مواد بازیافتی با کیفیت بالا نیاز دارد و مشکل دقیقا در اینجاست.
مواد شیمیایی می‌توانند روند بازیافت را مختل کنند
مهم است که بدانیم تنوع زیادی از پلاستیک‌های مختلف تولید و استفاده می‌شود. آنها از زنجیره‌‌های پلیمری تشکیل شده‌‌اند که از واحدهای منومر تکرار‌‌شونده ساخته‌‌شده و بسته به هدف مورد نظرشان حاوی بسیاری از مواد شیمیایی اضافی از جمله تثبیت‌‌کننده‌‌ها، نرم‌‌کننده‌‌ها و بازدارنده‌‌های شعله هستند که به پلاستیک‌ها خواص لازم را می‌دهند. در گزارشی برای برنامه محیط‌زیست سازمان ملل متحد، ۱۳هزار ماده شیمیایی مورد استفاده در پلاستیک شناسایی شد. بسیاری از این مواد به‌‌طور بالقوه برای سلامت انسان و محیط‌زیست مضر هستند. با این وجود، در برخی موارد آنها به اندازه کافی تنظیم نمی‌‌شوند.
تعداد زیاد پلاستیک‌ها و مواد افزودنی اغلب کیفیت مواد بازیافتی را کاهش می‌دهند و در عمل بازیافت را دشوار یا غیرممکن می‌کنند. در نتیجه، اگر بسیاری از محصولات پلاستیکی را نتوان از مواد بازیافتی به دست آمده بلکه فقط از مواد جدید تولید کرد، جمع‌‌آوری بیشتر و بیشتر زباله‌‌های پلاستیکی برای ما مفید نیست.
مشکل جدی‌‌تر این است که محصولات پلاستیکی با ماندگاری طولانی اغلب حاوی مواد افزودنی هستند که اکنون می‌‌دانیم برای سلامت انسان و محیط‌زیست مضر هستند. اگر بازیافت این پلاستیک‌ها به دقت مدیریت نشود، ممکن است به جای حذف‌‌شدن از چرخه، مواد شیمیایی تنظیم شده برای مدت طولانی‌‌تری در گردش باقی بمانند.
نقطه ضعف دنیای پلاستیکی رنگارنگ ما
به عنوان مثال، برخلاف مواد غذایی، تولیدکنندگان پلاستیک به ندرت مجبورند فرمولاسیون و مواد تشکیل دهنده خود را اعلام کنند. این به آن معناست که ما نمی‌‌دانیم اکثر محصولات پلاستیکی حاوی چه چیزی هستند و آیا می‌توان آنها را به طور ایمن بازیافت کرد یا خیر. اینجاست که تحقیقات به میان می‌‌آید. شیمیدانان، تلاش می‌کنند تا تشخیص دهند که پلاستیک‌ها از چه چیزی ساخته شده‌‌اند و آیا قابل بازیافت هستند یا خیر.
به عنوان مثال، به عنوان بخشی از مطالعه منتشر شده در Environmental Science & Technology، دانشگاه‌‌های سوئیس برای بررسی پوشش‌‌های پلاستیکی کف ساخته شده از پلی‌‌وینیل‌‌کلراید (PVC) کار کردند. PVC یک پلاستیک مهم در صنعت ساخت‌‌و‌‌ساز است که اغلب بازیافت می‌شود (نرخ بازیافت: ۱۶درصد). در این مطالعه، ۱۵۱ کفپوش PVC جدید برای فلزات سنگین، نرم‌‌کننده‌‌ها و سایر مواد شیمیایی آزمایش شد. تمام محصولات تست شده جدید بودند و در سوئیس خریداری شده بودند.
نتایج مطالعه همه را شگفت‌‌زده کرد. در ۲۴ مورد از کفپوش‌‌های جدید (۱۶درصد)، افزودنی‌‌های مضری پیدا شد که مدت‌‌هاست ممنوع شده بودند، مانند سرب که به‌‌عنوان تثبیت‌‌کننده استفاده می‌شود و نرم‌‌کننده DEHP، یک ارتو‌‌فتالات. استفاده از سرب و DEHP در مواد جدید در اتحادیه اروپا و سوئیس به دلیل خطرات بهداشتی ممنوع شد. این واقعیت که هنوز هم می‌توان این مواد را در پوشش‌‌های کف جدید یافت، به احتمال زیاد به دلیل PVC بازیافتی آلوده است.
۲۹درصد دیگر از پوشش‌‌های کف شامل سایر ارتوفتالات‌‌ها به‌‌عنوان نرم‌‌کننده‌‌ها بودند که هنوز مجاز به استفاده هستند، اما همچنان از جمله مواد نگران‌‌کننده به حساب می‌‌آیند. برخی از فتالات‌‌ها مشکوک به ایجاد اختلال در غدد درون‌‌ریز و سرطان‌‌زا و با طیف گسترده‌‌ای از شرایط پزشکی مرتبط هستند.
از مدت‌‌ها قبل تصور می‌‌شد که کفپوش‌‌های پی وی سی منبع اصلی مواد شیمیایی خطرناک در فضای داخلی ساختمان هستند، زیرا پلاستیک سازها را آزاد می‌کنند. با این وجود، اطلاعات کمی در مورد ترکیب شیمیایی آنها در دست است.
چگونه می‌توانیم این مشکل را حل کنیم؟
این مثال نشان می‌دهد که چگونه تنوع گسترده مواد شیمیایی مختلف در پلاستیک و عدم‌شفافیت در مورد آنها باعث ایجاد مشکلاتی برای اقتصاد چرخشی می‌شود و به طور بالقوه مردم و محیط‌زیست را در معرض خطر قرار می‌دهد.
در آینده، باید راه‌‌هایی برای بازیافت مواد کفپوش PVC به‌‌طور پایدار و بدون آسیب‌‌رساندن به سلامت انسان کشف شود. این امر مستلزم کنترل‌‌ها و فرآیندهای سخت‌‌تر برای حذف مواد شیمیایی مضر از محصولات PVC بازیافتی است. روش‌های عملی برای تشخیص نرم‌‌کننده‌‌های فتالات در پلاستیک‌ها قبلا توسعه‌یافته‌‌اند و باید در سیستم بازیافت ادغام شوند.
اما هیچ روش تشخیص سریع و ساده‌‌ای برای سایر مواد شیمیایی وجود ندارد. در این مورد، تجزیه‌‌و‌‌تحلیل سریع و ساده برای سایر انواع پلاستیک و مواد شیمیایی موردنیاز است و به‌ویژه، فرآیندهای ساخت نیز باید تطبیق داده شوند.
اگر بخواهیم در آینده مواد جدید بیشتری را جایگزین کنیم، به مواد بازیافتی با کیفیت بالاتر نیاز داریم. در عمل، این در درجه اول به معنای کاهش تعداد پلاستیک‌ها و مواد شیمیایی مختلف مورد استفاده است؛ یک رویکرد استانداردتر برای طراحی مواد که بازیافت را از ابتدا و شفافیت بیشتر در زنجیره تامین در نظر می‌گیرد.
