ورود ماشین‌آلات خط‌تولید با تعرفه پایین و ارز مبادله‌ای؛ ماشینسازان پلیمری هشدار می‌دهند
حمایت از واردکننده یا تولیدکننده؟
گفت‌وگو با رئیس انجمن صنفی کارفرمایی ماشینسازان پلیمری
رئیس هیات‌‌‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایی ماشینسازان و تولیدکنندگان تجهیزات پلیمری در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»، بیم و امیدها و وضعیت سیاه و سفید این صنعت را تشریح و از مزیت‌های آن صحبت کرد.
محمدرضا شاکری ابتدا در خصوص موضوع واردات ماشین‌آلات خارجی به کشور و تاثیر آن بر تولیدکنندگان داخلی گفت: در زمان حضور آقای فاطمی‌امین در وزارتخانه صمت، ایشان در جلسه‌ای که با حضور صنعتگران کشور برگزار شد تاکید کردند که تعرفه واردات ماشین‌آلات به کشور که رقم بسیار نازل ۱درصد است فقط تا پایان سال ۱۴۰۱ خواهد بود و پس از آن در میزان این تعرفه واردات بازنگری خواهد شد و به ۶ تا ۷درصد خواهد رسید. ولی متاسفانه این تعرفه در سال ۱۴۰۲ نیز تمدید شد.
وی در خصوص پایین بودن تعرفه واردات ادامه داد: تعرفه ماشین‌سازی در چند سال پیش ۱۰ تا ۱۵درصد بود. چون دولت به اشتباه میزان رشد تولید را در واردات ماشین‌آلات می‌بیند و به لحاظ اینکه از لحاظ آماری این بیشتر نشان داده شود که میزان تولید رشد داشته، شاخص محاسبه را بر مبنای واردات ماشین‌آلات گذاشته است. بنابراین دولت تعرفه واردات را بسیار پایین نگه داشته و همین ۱درصد را نیز به صورت اقساطی از واردکننده دریافت می‌کند. طبق آمار موجود، حدود ۱۵۰۰ ماشین تزریق پلیمر در سال وارد کشور می‌شود. این درحالی است که ورود ماشین‌آلات در کشوری مثل ترکیه که رقیب اصلی ایران محسوب می‌شود نهایت ۳۰درصد است.
مدیر شرکت پارسیان ادامه داد: برای بهبود این شرایط مسوولان مربوطه در کشور باید ابتدا به این درک برسند که ماشین‌سازی اساس رشد صنعتی است. بنابراین اگر موانع تولید برطرف شود یک گام بزرگ برای ارتقای صنعت ایران برداشته شده است. راهکار این است که دولت باید به رشد و ارتقای همه صنایع از جمله قطعه‌سازی، قالب‌سازی و ماشین‌سازی توجه بیشتری داشته باشد تا با پیشرفت این صنایع دیگر صنایع نیز با قدرت بیشتری فعالیت داشته باشند.
این فعال ماشین‌سازی کشور ادامه داد: به صورت بسیار واضح نشانه‌های تصمیم دولت در خصوص رفتار با ماشینسازان داخلی در نمایشگاه ایران پلاست مشاهده می‌شود. امسال و در همین نمایشگاه، تعداد واردکنندگان ماشین‌آلات پلیمری نسبت به سال گذشته ۳ برابر شده است ! این آمار حتی به شرکت‌های کوچک نیز سرایت کرده و میل و رغبت برای واردات در آنها افزایش داشته است. امروز با ارز ۲۸۵۰۰ تومانی تالار دوم نیز تعداد بسیار بالایی ماشین‌آلات وارد شده است. این درحالی است که با ارز ۳۸ تا ۴۰هزار تومانی نیز ماشین‌آلات با تعرفه ۱درصد به میزان زیادی وارد کشور می‌شود. بنابراین میزان سود‌دهی این کار در کشور زیاد شده و به همین دلیل بسیاری از افرادی که در حوزه ماشین‌سازی نیز نیستند و خدمات پس از فروش مناسبی هم ندارند اقدام به واردات ماشین‌آلات پلیمری می‌کنند که این نتیجه تصمیم‌گیری اشتباه دولت و اصرار آن برای عدم‌بازبینی این دستورالعمل است.
رقابت ناعادلانه
شاکری در ادامه با تشریح شرایط ارزی واردات ماشین‌آلات پلیمری افزود: توسعه ماشین‌آلات پلیمری در ایران موانع متعددی دارد. اگر ماشینسازان ایرانی با شرایط برابر و عادلانه با ماشینسازان چینی رقابت کنند کافی خواهد بود. اگر ارز 38هزار تومانی پرداخت می‌شود با ارز 50هزار تومانی 30درصد اختلاف دارد. این درحالی است که اگر کسی قرار است از ما ماشین‌آلات خریداری کند باید ارزش افزوده پرداخت کند اما کسانی که اقدام به واردات می‌کنند از پرداخت این رقم ارزش افزوده معاف هستند! این درحالی است که کالای ماشین‌آلات را 30درصد ارزان‌تر خریداری می‌کنند. در این شرایط تولیدکننده‌های داخلی چگونه می‌توانند رقابت کنند؟
وی تاکید کرد: این یک پیام واضح و روشن به تولیدکننده است که فعالیت و کسب‌وکار شما برای ما اهمیتی ندارد. از سویی مشکل ارزی وجود دارد و مردم دائما درگیر آن هستند و از سوی دیگر ماشین‌آلات بی‌کیفیت وارد کشور می‌شود تا جایی که تولیدکنندگان ایرانی دیگر انگیزه‌ای برای ادامه فعالیت خود نداشته و به ناچار تصمیم می‌گیرند که کار و سرمایه خود را از کشور خارج کنند. در چنین شرایطی تولیدکنندگان ایرانی مجبور هستند تولیدات خود را ارزان‌تر و با حاشیه سود پایین‌تر بفروشند تا بتوانند همین بازار بی‌رمق و نیم بند خود را حفظ کنند.
صنعت سرمایه بر
رئیس هیات‌‌‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایی ماشینسازان به اهمیت سرمایه در گردش این صنعت پرداخت و گفت: اصولا ماشین‌سازی یک کالای سرمایه بر است. برای اینکه از تعداد زیادی قطعه ساخته می‌شود و به همین دلیل ساخت ماشین هزینه زیادی را شامل می‌شود. در این خصوص 25درصد ارزبری وجود دارد و 75 تا 85درصد آن ساخت داخل است. به همین دلیل که قطعات زیادی در آن وجود دارد پس میزان سرمایه در گردش در این صنعت زیاد است. این میزان سرمایه‌گذاری اصولا ماشینسازان را تبدیل به واحدهای کوچک یا متوسط می‌کند. این موضوع در تمام دنیا و خصوصا در کشور چین نیز وجود دارد.
شاکری ادامه داد: مسوولان در این کشور زیرساخت‌های خود را توسعه دادند تا صنعت ماشین‌سازی آنها رشد پیدا کند. بنابراین در شرایط فعلی فقط نزدیک به 56هزار دستگاه ماشین‌آلات پلیمری صادر می‌کنند. آنها از این راه صاحب پول و ثروت می‌شوند ولی ما صنعتی راکه سابقه 60 ساله در آن داریم و می‌توانستیم رشد بسیار قابل‌توجهی از آن داشته باشیم و جزو مزایای بزرگ صنعتی شدن ما می‌شد تضعیف کردیم و حالا بیشتر واردکننده ماشین‌آلات شده‌ایم. اگر این روال فعلی ادامه داشته باشد این صنعت آینده خطرناکی خواهد داشت چرا که ماشین‌ساز جدیدی در این عرصه ظهور نخواهد کرد. البته اگر شرایط به 4 سال قبل برگردد امیدواری‌هایی برای ادامه حیات صنعتگران ماشین‌سازی داخلی وجود خواهد داشت.
بهبود صادرات در کنار چالش ارزی
محمدرضا شاکری در ادامه با یادآوری شرایط صادراتی این صنعت گفت: خوشبختانه با تمام مشکلات و موانعی که بر سر راه تولیدکنندگان ماشین‌آلات پلیمری کشور وجود دارد، در طول سال‌های اخیر وضعیت صادراتی ما رو به بهبود است. کشورهایی که از ما خرید می‌کنند بیشتر همسایه هستند چون ماشین‌آلات شامل خدمات پس از فروش و راه‌اندازی خط و... می‌شود، و از طرفی فاصله جغرافیایی آنها نیز با کشور چین زیاد است، ترجیح می‌دهند که از ماشین‌آلات ایرانی استفاده کنند. به همین دلیل ما توانستیم در بخش صادرات ماشین‌آلات کمی شرایط را بهبود بخشیم. با این حال همین تفاوت نرخ ارزی که وجود دارد باعث گران شدن و افزایش هزینه‌های تولید ماشین شده و بنابراین شرایط و فضای رقابت بسیار سخت خواهد شد. به این ترتیب نوسان و افزایش نرخ ارز، چالش بسیار بزرگی برای تولیدکنندگان ماشین‌آلات محسوب می‌شود. اگر این شرایط برابر شود قدرت رقابت بهتر خواهد شد و در این صورت به نظر می‌رسد هر سال 1 میلیارد دلار صادرات ماشین‌آلات برای کشور وجود خواهد داشت.
مزیت نمایشگاه ایران پلاست
رئیس هیات‌‌‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایی ماشینسازان و تولیدکنندگان تجهیزات پلیمری در پایان در مورد وضعیت برپایی نمایشگاه ایران پلاست گفت: نمایشگاه‌ها اصولا محل عرضه نوآوری و دستاوردهای مختلف صنایع است. در ایران پلاست هم به همین گونه است و نوآوری‌های مختلفی از طریق این نمایشگاه به عموم عرضه می‌شود. بزرگ‌ترین بازاری که ما می‌توانیم برای مشتری‌های خود جذب کنیم همین نمایشگاه ایران پلاست است. به همین دلیل است که در یک فضای بسیار بزرگ مانند نمایشگاه بین‌المللی و با تعداد سالن‌ها و غرفه‌های زیاد و متعدد برگزار می‌شود و تمامی دستاوردهای زنجیره‌ای این صنعت را به معرض دید گذاشته است. خوشبختانه کشورهای خارجی و به‌خصوص همسایه‌ها در این نمایشگاه حضوری فعال دارند. اصولا صنعت قوی، نمایشگاه قدرتمند را نیز می‌طلبد و نمایشگاه قوی نیز حاصل صنعت قدرتمند آن کشور خواهد بود. بسیاری از تولیدکنندگانی که موفق به فروش محصولات خود به کشورهای دیگر شده‌اند از طریق برگزاری همین نمایشگاه‌ها بوده است.
