بررسی آمارها در آذرماه نشان می‌دهد
وزن تورم بنزین در دهک‌ها
افزایش شکاف تورم دهک‌ها در پایان پاییز
مرکز آمار ایران گزارش مربوط به تورم دهک‌ها را منتشر کرد. این گزارش نشان می‌دهد که در هر یک از دهک‌های خانوارها، تورم ماهانه، نقطه به نقطه و متوسط به چه میزان است. در این گزارش‌ها، خانوارها با توجه به درآمدها به ۱۰ گروه تقسیم‌بندی می‌شوند. دهک اول، در این تقسیم‌بندی کمترین درآمد و دهک دهم، بیشترین درآمد را داراست. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته در این گزارش نرخ تورم ماهانه در آذرماه به میزان ۲/ ۳ درصد رسیده و نسبت به ماه قبل دو برابر شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در این افزایش سهم دهک‌های کم درآمد از تورم بیشتر از دهک‌های پردرآمد بوده است. به‌طور مثال، دهک اول در این گزارش دارای تورم ماهانه ۱/ ۴ درصدی است، این در حالی است که تورم ماهانه دهک دهم به میزان ۱/ ۳ درصد گزارش شده است. به بیان دیگر، فاصله تورم ماهانه دهک اول و دهک دهم به یک واحد درصد رسیده است، این رقم در آبان ماه به میزان ۲/ ۰ درصد ثبت شده بود. بنابراین شکاف تورم ماهانه بین دهک‌ها در آذرماه بیشتر از آبان ماه بوده است.
نکته قابل توجه این است که شاید در نگاه اول، برخی این افزایش تورم گروه‌های کم درآمد را به دلیل افزایش قیمت بنزین بدانند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که افزایش قیمت خوراکی‌ها به خصوص سبزیجات در بالا رفتن دهک اول نقش پررنگ‌تری ایفا می‌کند. برای این بررسی‌ها، لازم است که سهم هر یک از بخش‌ها از تورم کل دهک‌ها مشخص شود. مرکز آمار ایران در این گزارش، سهم هر یک از گروه‌ها را در تورم کل مشخص کرده است.
سهم گروه خوراکی‌ها در تغییرات دهکی
یکی از مهم‌ترین گروه‌ها برای تورم دهک‌های کم درآمد، خوراکی‌ها است. به‌طور مثال، وزن گروه خوراکی‌ها در دهک اول ۴۰ درصد است، این در حالی است که این رقم برای دهک دهم ۱۷ درصد است. به این معنی که خانوارهای کم‌درآمد به‌طور متوسط ۴۰ درصد از هزینه‌های خود را صرف خوراکی‌ها می‌کنند، این در حالی است که خانوارهای پردرآمد تنها ۱۷ درصد از هزینه خود را صرف خوراکی‌ها می‌کنند. با توجه به این وزن بالا در تورم خوراکی‌ها آمارها نشان می‌دهد که از تورم ۱/ ۴ درصدی در دهک اول ۲/ ۳ درصد آن به دلیل تورم بخش خوراکی‌ها بوده است. این در حالی است که از ۱/ ۳ درصد تورم دهک دهم، تنها ۶/ ۰ درصد به دلیل بالا بودن نرخ تورم خوراکی‌ها بوده است. با توجه به سهم هر یک از گروه‌ها و تورم هر دهک می‌توان عنوان کرد که هر یک از خوراکی‌ها چه اثری در تورم گروه‌ها داشته است. یکی از بخش‌هایی که در آذرماه سهم قابل‌توجهی در تورم دهک‌ها داشت، گروه سبزیجات است. در گزارش آذرماه عنوان شده بود که افزایش قیمت گوجه فرنگی، اثر قابل توجهی در بالا رفتن تورم ماهانه این گروه داشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که نسبت تورم گروه سبزیجات به تورم کل در دهک اول به میزان ۵۸ درصد بوده است. به نوعی می‌توان عنوان کرد که بیش از نیمی از تورم ماهانه این گروه به دلیل افزایش قیمت سبزیجات در آذرماه بوده است. این رقم برای دهک دهم تنها ۱۷ درصد بوده است، به این معنی که افزایش قیمت سبزیجات تنها به اندازه ۱۷ درصد در تورم کل دهک پردرآمد نقش داشته است. با این آمار می‌توان دریافت که افزایش تورم گروه خانوار کم‌درآمد، در آذر ماه به دلیل افزایش بخش سبزیجات بوده است و سایر گروه‌ها اثر کمتری در این خصوص داشتند. حتی ارزان شدن گوشت قرمز در آذرماه سال جاری، اثر کاهنده در نرخ تورم ماهانه داشته است.
سهم گروه حمل و نقل در تورم دهک‌ها
اگرچه افزایش تورم خوراکی‌ها بیشترین اثر را در تورم ماهانه گروه‌های کم درآمد داشته و از سوی دیگر، سهم آن در تورم ماهانه گروه‌های پردرآمد کمتر بوده است آمار نشان می‌دهد که بالا رفتن قیمت بنزین بیشترین اثر را در دهک پردرآمد داشته است. بر اساس آمارهای گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده در آذر ماه سال جاری، نسبت تورم حمل و نقل به تورم کل، در دهک دهم به میزان ۵۸ درصد گزارش شده است. این رقم به ترتیب و به شکل پله‌ای در دهک‌های کم‌درآمد سهم کمتری دارد، به نحوی که تنها ۱۵ درصد از تورم دهک یکم، به دلیل افزایش قیمت بنزین بوده است. بنابراین این موضوع تایید می‌کند که افزایش قیمت بنزین، بر بالا رفتن تورم خانوارهای پردرآمد اثر بیشتری داشته است. البته این موضوع تنها نشان می‌دهد که افزایش تورم حمل و نقل بر سطح تورم خانوارها چه اثری گذاشته است و نشان نمی‌دهد در آذر ماه چه میزان از هزینه‌های خانوارها سهم حمل و نقل شده است. اگر این رویه در ماه‌های آینده نیز تداوم داشته باشد، می‌توان گفت با کاهش نرخ تورم خوراکی‌ها، سطح تورم دهک‌های کم درآمد کمتر از دهک‌های پردرآمد می‌شود.
تغییرات تورم متوسط و نقطه به نقطه
مرکز آمار ایران در کنار آمارهای دهکی، آمارهای مربوط به نرخ تورم متوسط و ماهانه را نیز مشخص کرده است. بر اساس آمارهای منتشر شده در آذرماه سال جاری نرخ تورم متوسط به میزان ۴۰ درصد گزارش شده است. این رقم برای دهک دهم به میزان ۶/ ۴۱ درصد و برای دهک اول به میزان ۶/ ۳۹درصد ثبت شده است. همچنین نرخ تورم نقطه به نقطه نیز در آذرماه سال جاری به میزان ۸/ ۲۷ درصد ثبت شده بود که در این گزارش، نرخ تورم نقطه به نقطه دهک اول به میزان ۹/ ۲۶ درصد و دهک دهم به میزان ۱/ ۲۹ درصد ثبت شده است. بنابراین هم در آمار نقطه به نقطه و هم در آمار متوسط نرخ تورم برای گروه‌های پردرآمد بیشتر از گروه‌های کم درآمد ثبت شده است. تورم نقطه به نقطه، تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده را در آذر ماه نسبت به مدت مشابه ماه قبل اندازه می‌گیرد، اما تورم متوسط، تغییرات نرخ تورم در ۱۲ ماه منتهی به آذرماه سال جاری نسبت به ۱۲ ماه منتهی به آذرماه سال قبل را محاسبه می‌کند.
