اعتبار خریدار

اعطای تسهیلات به خریداران یا کارفرمایان خارجی برای خرید کالا و خدمات ایرانی در چارچوب قرارداد تامین مالی را اعتبار خریدار می‌نامند. برخلاف اعتبار فروشنده، هزینه‌های تسهیلات در قرارداد تامین مالی لحاظ می‌شود و فروشنده یا پیمانکار ایرانی، قیمت قرارداد تجاری خود را براساس فروش نقدی تعیین می‌کند. هدف از اعطای اعتبار خریدار افزایش توان رقابت صادرکنندگان در بازار کشورهای هدف، ایجاد امنیت مالی و کاهش ریسک‌های سیاسی و اقتصادی صادرکنندگان است.

اعتبار خریدار به دو صورت موردی و خط اعتباری منعقد می‌شود. در قالب موردی، قرارداد تامین مالی برای یک پروژه یا طرح مشخص منعقد می‌شود. در قالب خط اعتباری، برای ارتقای روابط بانکی با بانک‌های خارجی و تسهیل در روند تامین مالی در قالب اعتبار خریدار، بانک توسعه صادرات به اعطای خطوط اعتباری به بانک‌های خارجی اقدام می‌کند. به این ترتیب، خطوط مذکور برای تامین مالی صادرات کالا و خدمات فنی و مهندسی ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این حالت قرارداد تامین مالی به‌صورت عام منعقد و به طرح‌های صادراتی متعددی اعتبار اعطا می‌شود. در اعتبار خریدار، ارائه تاییدیه ایرانی بودن حداقل ۶۰ درصد ارزش کالا یا طرح صادراتی از وزارتخانه مربوطه یا کمیته موضوع ماده ۱۹ مستقر در سازمان توسعه تجارت ایران لازم است. درصد تامین مالی نیز در صورت کوتاه‌مدت بودن تا دو سال تا ۱۰۰ درصد وجه قرارداد، میان‌مدت تا پنج‌سال تا ۸۵ درصد ارزش سیاهه تجاری در مقابل ارائه اسناد مطابق شرایط اعتبار اسنادی و ارائه اسناد در قالب اسناد وصولی است. دوره استفاده از تسهیلات کالای مصرفی، حداکثر شش ماه و در کالاهای سرمایه‌ای و طرح سرمایه‌‌گذاری حداکثر سه سال است. دوره بازپرداخت تسهیلات در کالاهای مصرفی حداکثر دو سال از تاریخ پرداخت وجه به صادرکننده و کالای سرمایه‌ای یا طرح حداکثر پنج سال از تاریخ حمل یا اتمام طرح است.

فهرست قراردادهای خطوط اعطایی اعتبار خریدار تا پایان مردادماه سال ۱۳۹۶ شامل ارمنستان به مبلغ پنج‌میلیون یورو برای تامین مالی صادرات کالا، ارمنستان به مبلغ ۸۳ میلیون یورو برای احداث خط سوم انتقال نیرو به ارمنستان، عراق با ۱۸ میلیون یورو برای تامین مالی صادرات کالا و روسیه با ۱۰ میلیون یورو برای تامین مالی صادرات کالا بوده است.

اعتبار فروشنده

فروشنده قرارداد تجاری خود را با خریدار به‌صورت مدت‌دار منعقد می‌کند و می‌پذیرد که خریدار یا بانک خریدار، وجه کالا یا خدمات را از طریق اعتبار اسنادی یا برات مدت‌دار بپردازد. سپس از بانک تسهیلات درخواست می‌کند و بانک پس از بررسی و حصول اطمینان در مورد صدور کالا یا خدمات، وضعیت اعتباری بانک خریدار، یا خود خریدار تایید بانک خریدار یا خریدار مبنی بر پرداخت وجه در سررسیدهای مقرر، نسبت به تنزیل اعتبار اسنادی یا برات مدت‌دار اقدام می‌کند. نکته مهم این است که فروشنده باید قبل از انعقاد قرارداد تجاری یا صدور پروفرما، در خصوص وضعیت اعتباری بانک خریدار یا خود خریدار و هزینه‌های تسهیلات با بانک مشورت کرده، سپس در خصوص بانک گشاینده اعتبار اسنادی یا متعهد برات مدت‌دار با خریدار توافق کند. از آنجا که هزینه‌های تسهیلات از فروشنده گرفته می‌شود، فروشنده باید این هزینه‌ها را به همراه نرخ تنزیل بانک و نرخ حق بیمه در قیمت خود لحاظ کند.

قراردادهای تامین مالی فعال

بازارهای هدف تامین مالی صادرات در بانک توسعه صادرات در همه قاره‌های جهان پراکنده شده است. این بانک تاکنون سابقه حضور در بیش از ۵۸ کشور جهان را دارد. قراردادهای تامین مالی موجود بانک توسعه صادرات در کشورهای روسیه، کره‌جنوبی، ارمنستان، چین، اتریش، عراق، فرانسه، آلمان و انگلستان منعقد شده است. قراردادهای منعقده با بانک مسکو، براساس سه فقره قرارداد ترتیبات بانکی بین بانک توسعه صادرات و بانک مالی روسیه هر یک به مبلغ ۱۰ میلیون یورو از سوی طرفین به تقاضای واردکنندگان و صادرکنندگان روسی و ایرانی امکان‌پذیر است که پس از حمل کالا و ارائه اسناد مطابق با شرایط اعتبار توسط بانک ذی‌نفع، بانک متقاضی به واریز وجه اسناد در حساب بانک ذی‌نفع نزد میربیزینس بانک مسکو به نفع صادرکننده مربوطه اقدام می‌کند. خط اعتباری کوتاه‌مدت دریافتی از اگزیم بانک کره‌جنوبی به مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار است. دوره بازپرداخت برای دوره ریفاینانس ۱۸ روز و ۳۶۰ روز بنا به درخواست بانک توسعه صادرات ایران است. اعطای یک خط اعتباری دیگر به بانک ملت ایروان برای تامین مالی صادرات کالا و خدمات ایرانی به ارمنستان که مبلغ آن پنج میلیون یورو و دوره بازپرداخت دو سال است.

همچنین مبلغ ۱۰ میلیارد یورو خط اعتباری بلندمدت از گروه سیتیک تراست که موضوع قرارداد واردات خدمات فنی و مهندسی و واردات کالاهای سرمایه از چین است. برای استفاده از این خط اعتباری نیز لازم است متقاضیان با هماهنگی با پیمانکاران چینی برای استفاده از خط اعتباری به بانک توسعه صادرات مراجعه کنند. مبلغ ۱۰ میلیارد یورو خط اعتباری بلندمدت از اوبر بانک اتریش که متقاضیان برای استفاده از این خط اعتباری نیز می‌توانند با هماهنگی پیمانکاران اتریشی به بانک توسعه صادرات ایران مراجعه کنند. اعطای خط اعتباری کوتاه‌مدت به بانک عراقی برای تامین مالی صادرات کالا و خدمات ایرانی به عراق به مبلغ ۱۸ میلیون دلار و دوره بازپرداخت حداکثر دو ساله است. خط دریافتی از بانک تجارت پاریس نیز از دیگر خطوط اعتباری به مبلغ ۲۵ میلیون یورو است که دوره بازپرداخت شش ماه برای کالاهای اساسی، ضروری، دارو و تجهیزات پزشکی و یک سال برای مواد اولیه موردنیاز است. قرارداد تامین مالی واردات کوتاه‌مدت کالاهای اساسی و ضروری، دارو، تجهیزات پزشکی و مواد اولیه با بانک تجارتی ایران و اروپا به مبلغ ۵۰ میلیون یورو و دوره بازپرداخت شش ماه از دیگر قراردادهای بانک توسعه صادرات است. خط اعتباری کوتاه‌مدت (ریفاینانس) از محل قرارداد منعقده با پرشیا اینترنشنال بانک لندن به ارزش ۳۰ میلیون یورو و دوره بازپرداخت شش ماه، از دیگر خطوط اعتباری است.