رخ تورم در دهک‌های هزینه‌ای وارونه شد. اگر برای ماه گذشته، نرخ تورم ماهانه را بر اساس دهک‌های هزینه‌ای رسم کنیم، به پله‌ای تبدیل می‌شود که سکوی آن در دهک اول و قعر آن در دهک دهم است؛ درحالی‌که این پله در شهریور معکوس بوده، یعنی تورم ماهانه برای دهک دهم بالاترین و برای دهک اول کمترین بوده است. نکته دیگر اینکه نرخ تورم ماهانه در مهر برای ۸ دهک اول، بیشترین عدد در سال‌های ۹۶ و ۹۷ بوده است. اما با این اوصاف بر اساس گزارش مرکز آمار، همچنان نرخ تورم نقطه به نقطه برای دهک‌های بالای درآمدی در مهرماه بالاتر از دهک‌های پایین باقی مانده است. مرکز آمار ایران، تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده بر اساس دهک‌های هزینه‌ای را برای اولین ماه پاییز منتشر کرد. دهک اول نشان‌دهنده کم‌برخوردارترین قشر جامعه و دهک دهم نشان دهنده برخوردارترین آنها است. در شهریورماه، تورم ماهانه برای دهک‌های پایین هزینه‌ای کمتر از دهک‌های بالا بود اما این وضعیت در ابتدای پاییز معکوس شد. به‌طوری‌که هر چه به سمت دهک‌های بالای هزینه‌ای حرکت کنیم، نرخ تورم ماهانه در مهرماه کاهش می‌یابد. نرخ تورم ماهانه کل کشور در ماه گذشته، ۱/ ۷ درصد بوده است اما برای دهک اول، شدت افزایش قیمت‌ها در بازه ماهانه ۹/ ۷ درصد و برای دهک دهم ۹/ ۵ درصد گزارش شده است. داده‌های مرکز آمار از تورم دهک‌ها از ابتدای مهرماه ۹۶ در دسترس است. بر اساس آمار موجود، باید گفت که مهرماه گذشته برای دهک‌های پایین، بیشترین فشار را از نظر رشد قیمتی تحمیل کرده است، چراکه پیش از آن، بالاترین نرخ تورم ماهانه برای دهک‌های پایین از ۶ درصد فراتر نرفته بود، اما اکنون این عدد به ۸درصد نزدیک شده است.

در واقع این اتفاق برای هشت دهک اول افتاده است و هشت دهک از اقتصاد ایران، بیشترین فشار تورمی را در مهرماه حس کرده‌اند. اما چه اتفاقی افتاد که در ماه گذشته روی بد ورق تورم به سمت دهک‌های پایین و متوسط جامعه برگشت؟ مهم‌ترین عامل را باید در افزایش قیمت خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات مصرفی جست‌وجو کرد. تورم ماهانه خوراکی‌ها در ماه گذشته به ۶/ ۸ درصد رسید، این در حالی بود که در شهریورماه تورم ماهانه خوراکی‌ها ۲/ ۲ درصد کمتر بود. آنچه باعث می‌شود تورم بالای خوراکی‌ها برای دهک‌های پایین گران تمام شود، سهم قابل‌توجه خوراکی‌ها در سبد هزینه‌ای اقشار کم‌درآمد است. مطابق گزارش مرکز آمار، خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات بیش از ۴۳ درصد از کل هزینه‌های دهک اول را تشکیل می‌دهد. در مقابل سهم این کالاها در دهک دهم، تنها ۱۷ درصد است. در نتیجه افزایش قیمت خوراکی‌ها، برای دهک اول نزدیک به ۵/ ۲ برابر بیش از دهک دهم حس خواهد شد. نکته دیگری که در این بین وجود دارد این است که تورم خوراکی‌ها برای کل کشور در مردادماه شدیدتر از مهرماه بود، اما با این حال تورم خوراکی‌ها برای دهک اول در ماه گذشته شدیدتر از مردادماه بوده است. این پدیده نشان می‌دهد که رشد قیمتی خوراکی‌ها به سمت کالاهای اساسی‌ و اولیه شیفت پیدا کرده که دهک اول از آن متاثر شده است. اما عامل دیگری که سبب شد تا تورم ماهانه برای ۸ دهک هزینه‌ای به بیشترین مقدار در دو سال اخیر برسد، تورم بالای کالاهای غیرخوراکی و خدمات مصرفی همزمان با تورم خوراکی‌ها بوده است. تورم غیرخوراکی‌ها در ماه گذشته ۴/ ۶ درصد ثبت شده که بالاترین تورم ماهانه از فروردین ۹۶ محسوب می‌شود. در مورد کالاهای غیرخوراکی و خدمات، تورم ماهانه برای دهک دهم کمترین و برای دهک‌های میانه بالاترین بوده است.

 

06-01