آتش زیر خاکستر
یکی از فعالان سیاسی در قاهره می‌گوید: «در شرایط امنیتی کنونی، حضور مردم در خیابان‌ها نشان‌دهنده شجاعت آنها و فشارهای اقتصادی است که در سال‌های اخیر شدت پیدا کرده است. با آنکه تعداد تظاهرات‌کنندگان کم است، اما خواست آنها یعنی از قدرت کنار رفتن السیسی خواستی بزرگ‌تر از خواسته تظاهرات‌های بزرگ و آرام است.»
محمدعلی، پیمانکار سابق دولت که در تبعید خود خواسته در اسپانیاست مجموعه‌ای از کلیپ‌های ویدئویی را منتشر کرده و در آنها السیسی و مقامات نزدیک به او را به فساد متهم کرده است. او مانند یک دستفروش که تمام دارایی‌اش به دست یک پلیس فاسد از میان رفته توضیح می‌دهد که چطور السیسی و ژنرال‌های ارتش پول وی را بالا کشیده‌اند، شرکتش را ورشکست کرده‌اند و همچنان در حال هدر دادن پول کشور هستند. او به برخی اسامی و پروژه‌ها اشاره کرده و می‌گوید: السیسی و تعدادی از فرماندهان ارتش که به رئیس‌جمهور نزدیک هستند از پول مردم برای خود کاخ، ویلا و دفتر کار می‌سازند. محمدعلی در یکی از ویدئوها می‌گوید به دلیل هراس از نیروهای امنیتی کشور را ترک کرده است. او نگران آن بوده که به وی و خانواده‌اش صدمه وارد شود.
انتشار ویدئوها از ابتدای ماه جاری میلادی آغاز شد و محمدعلی از مردم خواسته است برای جلوگیری از ادامه این فساد به خیابان‌ها بیایند. به رغم تلاش‌هایی که برای سانسور ویدئوها انجام شده میلیون‌ها نفر در مصر آنها را دیده‌اند و مدتی است اعضای جنبش اخوان‌المسلمین از این ویدئوها برای بسیج مردم علیه دولت استفاده می‌کنند. در سال‌های اخیر السیسی به شدت این جنبش را سرکوب کرده است. اما محمدعلی، کسی که از درون ساختار قدرت در مصر آگاه است و به افشاگری پرداخته عضو اخوان‌المسلمین نیست و او توانسته از طریق شبکه‌های اجتماعی با مردم عادی ارتباط برقرار کند کاری که اخوان‌المسلمین نتوانسته انجام دهد. واکنش السیسی به ادعاهای مطرح شده در کلیپ‌های ویدئویی واکنشی است که با لحن خود بزرگ‌بینانه همراه است. او دو هفته پیش گفت: «بله من در حال ساختن کاخ‌هایی هستم. آنها برای من نیست. من در حال ساختن یک مصر جدید هستم.»
سبک حکومتی السیسی با سبک حکومتی حسنی مبارک رئیس‌جمهور اسبق مصر کاملا متفاوت است. حسنی مبارک همواره تلاش می‌کرد بر سر برنامه‌ها اتفاق‌نظر ایجاد کند؛ اما السیسی تمایلی به این شیوه حکومتی ندارد. سال ۲۰۱۳ السیسی با یک کودتا حکومت مردمی محمد مرسی را سرنگون کرد و طی سه سال اخیر پیوسته بر استبداد او افزوده شده است. او هر مخالف بالقوه را به زندان می‌اندازد و حتی زمزمه‌های مخالفت را در دم خفه می‌کند. چند روز قبل از آغاز تظاهرات ها، یکی از فعالان در منطقه ناامن سینای مصر ویدئویی منتشر کرد که در آن ادعا شده بود در مبارزه ارتش با افراد مسلح در این منطقه فساد مالی وجود دارد. او پسر السیسی را به کسب منفعت از تجارت‌های غیرقانونی متهم کرده است.
به نظر می‌رسد فساد در سیستم حکومتی مصر رخنه کرده و اراده‌ای برای مبارزه با آن وجود ندارد. بانک جهانی در تازه‌ترین گزارش خود تخمین زده که ۶۰ درصد جمعیت ۱۰۰ میلیون نفری مصر فقیر هستند و در سال‌های اخیر بر تعداد افرادی که زیر خط فقر هستند افزوده شده است. یک محقق مصری می‌گوید: «هر کس در چند سال اخیر رویدادهای مصر را دنبال کرده باشد می‌داند که وضعیت کنونی این کشور آتش زیر خاکستر است. السیسی یک رئیس‌جمهوری خودکامه است که با حسنی مبارک تفاوت‌های بزرگی دارد. او دچار مشکلات روانی و احساسی است. برای السیسی، موضوع صرفا حاکمیت بر کشور نیست، او کنترل کامل بر کشور را می‌خواهد.»
کشورهای غربی روی مصر به‌عنوان یک نیرو برای حفظ ثبات در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بسیار حساب کرده‌اند. بنابر اعلام موسسه مبارزه با تجارت اسلحه، انگلستان با فروش ۱۴۱ میلیون دلار سلاح شامل تجهیزات مقابله با تظاهرات‌کنندگان به مصر موافقت کرده است. آمریکا و فرانسه نیز میلیاردها دلار سلاح به مصر می‌فروشند در حالی که از این پول می‌توان برای بالا بردن سطح زندگی مردم استفاده کرد. ترامپ السیسی را «دیکتاتور مطلوب» توصیف کرده و در نشست اخیر گروه هفت رهبران کشورهای شرکت‌کننده از او تمجید کردند. به نظر می‌رسد در چند سال اخیر که السیسی در مصر در قدرت بوده زمینه‌های فساد به‌ویژه در بین نزدیکان او و فرماندهان ارتش فراهم شده و تلاشی برای اصلاح ساختارهای معیوب در بخش‌های مختلف اقتصاد انجام نشده است.
فشار اقتصادی بر مردم هر روز بیشتر می‌شود و آنها آماده اعتراض هستند. این واقعیت که چند کلیپ ویدئویی توانسته مردم را به خیابان‌ها بکشاند نشان می‌دهد مردم از نحوه حکومتداری السیسی راضی نیستند و در این میان، پایتخت‌های غربی باید در تعاملات خود با دولت مصر تجدیدنظر کنند. در مصر مانند بسیاری دیگر از کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، ثبات سیاسی و اقتصادی مطلوب نیست. السیسی نمی‌تواند روش کنونی را برای همیشه ادامه دهد. او اتهام‌های فساد را انکار کرده است اما مردم عملا با واقعیت‌های اقتصادی دست به گریبان هستند. این واقعیت که محمدعلی قبلا فردی در درون حکومت بوده سبب شده مردم سخنان وی را بپذیرند. از قبل وجود فساد در مصر امر بدیهی محسوب می‌شد؛ اما انتشار ویدئوهایی که در آنها جزئیات فساد توصیف شده در کنار گسترش فقر و پایین آمدن استاندارد زندگی سبب شده دیدگاه‌ها به‌طور گسترده درباره دولت تغییر کند.
در واقع ویدئوها از سوی اقشاری از جامعه مشاهده شده که معمولا از لحاظ سیاسی فعال نیستند و اکنون احتمال شورش این گروه علیه دولت زیاد است. این همان چیزی است که دولت به شدت از آن هراس دارد. کاری که محمدعلی با این ویدئوها کرده کاری است که فعالان سیاسی طی سال‌های اخیر قادر به انجام آن نبوده‌اند. ارتش مصر در ۶ سال اخیر قدرت و کنترل بیشتری بر اقتصاد کسب کرده است. در حال حاضر ارتش تعداد زیادی پمپ بنزین، هتل، مزرعه، مدرسه خصوصی و... را در تملک خود دارد، بودجه آن محرمانه است و نظارت مردمی بر فعالیت‌های آن انجام نمی‌شود. در چنین محیطی امکان بروز فساد بسیار بالاست.
ارسال نظر