نقض آتش بس تعرفه‌ای
با آنکه احتمال دارد این نهاد در آینده بار دیگر نرخ را کاهش دهد، اما فعلا سرمایه‌گذاران دچار ابهام هستند و روزهای پایانی هفته قبل شاخص‌های مالی در بورس‌های بزرگ به شدت کاهش یافتند. البته این کاهش یک دلیل مهم دیگر هم داشت و آن سخنان ترامپ بود. صبح روز جمعه ترامپ اعلام کرد اگر پیشرفتی در مذاکرات تجاری با چین حاصل نشود از ابتدای ماه آینده میلادی یعنی حدود ۳ هفته دیگر، بر ۳۰۰ میلیارد دلار دیگر از کالاهای صادراتی چین تعرفه ۱۰ درصدی اعمال خواهد شد. سخنان ترامپ که کاملا غیرمنتظره بود به سقوط شاخص‌های مالی و قیمت نفت منجر شد. در نشست اخیر گروه ۲۰ در ژاپن ترامپ و رئیس‌جمهوری چین توافق کرده بودند مذاکرات تجاری از سر گرفته شود و در مدت مذاکرات تعرفه جدید بر کالاهای صادراتی طرف مقابل اعمال نشود، اما سخنان ترامپ در تضاد با این توافق بود و سبب نگرانی شدید فعالان اقتصادی به ویژه سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی شده است.
روزهای پایانی هفته قبل شاخص متوسط صنعتی داوجونز در بورس آمریکا صدها واحد سقوط کرد. همچنین قیمت فلزات پایه و نفت چند درصد پایین آمد. ترامپ مانند قبل تلاش کرده همزمان با مذاکرات، فشار بیشتری بر چین وارد کند تا این کشور به درخواست‌های آمریکا تن دهد. اما قبلا این سیاست موثر نبوده و بعید است در آینده موثر باشد. اواسط هفته قبل کاخ سفید اعلام کرد مذاکرات تجاری در چین سازنده بوده و چین پذیرفته میزان بیشتری محصولات کشاورزی از آمریکا بخرد. مشخص نیست دقیقا چه چیز سبب شد ترامپ در حالی که مذاکرات در جریان است آتش‌بس تعرفه‌ای را نقض کند و بر باقی‌مانده کالاهای صادراتی چین تعرفه اعمال کند. کارشناسان معتقدند اگر هدف ترامپ ایجاد هراس در طرف چینی بوده باید بداند که چنین هدفی تحقق نخواهد یافت زیرا دولت چین بارها تاکید کرده که منافع ملی این کشور را زیر پا نخواهد گذاشت. تنش‌های تجاری بین چین و آمریکا بیش از یک سال است که آغاز شده و اخیرا شدت پیدا کرده است. در ماه مه امسال ترامپ تعرفه بر ۲۰۰ میلیارد دلار کالاهای صادراتی چین را از ۱۰ درصد به ۲۵ درصد بالا برد و موجب شوک در بازارهای مختلف شد. در آن زمان نیز مذاکرات تجاری در جریان بود و ترامپ تصور کرد با این اقدام چین تمامی درخواست‌های آمریکا را خواهد پذیرفت. اما چنین نشد و مذاکرات به مدت ۲ ماه متوقف شد. موارد اختلاف بین آمریکا و چین زیاد است و برخی درخواست‌های آمریکا از چین از جمله تغییر رویه‌های تجاری لطمات بزرگی به اقتصاد این کشور وارد می‌کند.
البته بدون تردید لطماتی که به اقتصاد آمریکا وارد می‌شود اندک نیست. اگر اول ماه سپتامبر بر ۳۰۰ میلیارد دلار دیگر از کالاهای صادراتی چین به آمریکا تعرفه اعمال شود تقریبا تمامی کالاهای صادراتی چین به آمریکا مشمول تعرفه می‌شود. ترامپ می‌گوید این تعرفه‌ها میلیاردها دلار درآمد برای آمریکا دارد، اما واقعیت چیز دیگری است. این پرسش مطرح است که تعرفه‌ها چگونه اثر می‌گذارند؟ واقعیت این است که دولت و شرکت‌های چینی به‌طور مستقیم هزینه این تعرفه‌ها را پرداخت نمی‌کنند. تعرفه‌ها مالیات‌هایی بر کالاهای وارداتی به آمریکا هستند و شرکت‌های آمریکایی برای واردات کالاهای مشمول تعرفه این مالیات را پرداخت می‌کنند. واردکنندگان معمولا هزینه تعرفه‌ها را به مصرف‌کنندگان منتقل می‌کنند یعنی تولیدکنندگان کالا و شهروندان آمریکایی که از این کالاها استفاده می‌کنند. این کار با بالا بردن قیمت این کالاها انجام می‌شود. مدیران شرکت‌های آمریکایی و اقتصاددان‌ها می‌گویند بخش عمده افزایش هزینه واردات به مصرف‌کنندگان منتقل می‌شود به همین دلیل به محض آنکه ترامپ اعلام کرد تعرفه‌ها افزایش خواهد یافت خرده‌فروش‌های آمریکا این اقدام را به‌عنوان افزایش مجدد مالیات بر شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان این کشور محکوم کردند. بدون تردید افزایش مالیات‌ها به کاهش فرصت‌های شغلی و افزایش هزینه خانوارهای آمریکایی منجر می‌شود.
تعرفه‌ای که ترامپ قصد دارد از ابتدای ماه آینده میلادی بر کالاهای صادراتی چین اعمال کند بر قیمت تعداد بسیار زیادی از کالاهای مورد استفاده شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان آمریکایی خواهد افزود از تلفن همراه گرفته تا لپ تاپ، اسباب بازی و کفش. رئیس انجمن لباس و کفش آمریکا می‌گوید تعرفه‌های جدید بیش از آنکه تولیدکنندگان چینی را تحت تاثیر قرار دهد به مصرف‌کنندگان آمریکایی لطمه وارد خواهد کرد. ۴۲ درصد لباس و ۶۹ درصد کفش‌هایی که در آمریکا خریداری می‌شود چینی هستند. سرمایه‌گذاران نگران آن هستند که افزایش قیمت خرده فروشی از قدرت خرید مصرف‌کنندگان خواهد کاست و با توجه به آنکه مصرف ۷۰ درصد تولید ناخالص داخلی آمریکا را تشکیل می‌دهد کاهش مصرف از نرخ رشد اقتصاد می‌کاهد. از سوی دیگر ابهام‌ها درباره آینده از سرمایه‌گذاری شرکت‌ها می‌کاهد.
ترامپ می‌گوید، تا وقتی چین با آمریکا به توافق تجاری نرسد اعمال تعرفه‌ها ادامه پیدا خواهد کرد. او خود را «مرد تعرفه» معرفی کرده و معتقد است چین هزینه اعمال تعرفه بر کالاهای صادراتی به آمریکا را می‌پردازد. گمرک آمریکا مالیات بر کالاهای وارداتی به آمریکا را جمع‌آوری می‌کند. این نهاد معمولا از واردکنندگان می‌خواهد طی ۱۰ روز تعرفه یا مالیات واردات را پرداخت کنند. تخمین زده می‌شود از اوایل سال ۲۰۱۸ تا ماه مه حدود ۲۴ میلیارد دلار تعرفه دریافت شده است. کل تعرفه در نیمه نخست سال جاری میلادی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل با ۷۳ درصد افزایش به ۳۴ میلیارد دلار رسید.
بدون شک عرضه‌کنندگان چینی بخشی از هزینه‌های تعرفه‌ها را به شکل غیرمستقیم پرداخت می‌کنند. برای مثال گاه صادرکنندگان چینی به واردکنندگان آمریکایی تخفیف پیشنهاد می‌کنند تا به آنها کمک کنند بخشی از هزینه‌های تعرفه‌ها را جبران کنند. در این حالت سود شرکت چینی کاهش می‌یابد. اما سهم آنها در بازار آمریکا حفظ خواهد شد. البته برخی شرکت‌های آمریکایی تلاش می‌کنند تا کالاهای مورد نیاز خود را از منابع غیر‌چینی تامین کنند، اما واردکنندگان آمریکایی به روش‌های مختلف تاثیر افزایش تعرفه‌ها را مدیریت می‌کنند و این روش‌ها بیش از آنکه به شرکت‌های چینی لطمه وارد کند به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان آمریکایی زیان وارد می‌کند. پذیرش حاشیه سود پایین تر، کاستن از هزینه‌ها شامل کمتر کردن دستمزدها و استفاده نکردن از نیروی کار آمریکایی، بالا نبردن دستمزدها و بالا بردن قیمت کالاهای مصرفی برخی از استراتژی‌های یاد شده هستند. از سوی دیگر چین در واکنش به اعمال تعرفه از سوی آمریکا بر کالاهای صادراتی این کشور، بر کالاهای آمریکایی تعرفه اعمال می‌کند و از این منبع درآمد کسب خواهد کرد.
هزینه بالاتر برای مصرف‌کنندگان آمریکایی کوچک نیست. در تحقیقی که ابتدای سال جاری میلادی از سوی کنگره آمریکا انجام شده آمده است، اعمال تعرفه بر ماشین لباسشویی وارداتی سبب رشد ۱۲ درصدی قیمت این کالا شده است. همچنین اعمال تعرفه بر فولاد و آلومینیوم وارداتی به آمریکا قیمت محصولات فولادی را در آمریکا ۹ درصد بالا برده و ۶/ ۵ میلیارد دلار هزینه بیشتر بر مصرف‌کنندگان تحمیل کرده است. به این ترتیب، مشخص می‌شود چرا واکنش بازارها به سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ تا این اندازه شدید بوده است. البته ترامپ گفته است اگر چین به درخواست آمریکا عمل کند، ممکن است اعمال تعرفه‌های جدید به تعویق افتد یا کلا لغو شود.
ارسال نظر