اختلاف در دو سوی آتلانتیک

در داخل انگلستان بسیاری از شخصیت‌های سیاسی اقدام این کشور در توقیف نفتکش ایران را اشتباه توصیف کرده‌اند و سفیر پیشین انگلستان در آمریکا اقدام یاد شده را اشتباه و غیرمنطقی دانسته است، زیرا این اقدام برای تضعیف رژیم حاکم بر سوریه انجام شده و این در حالی است که بریتانیا باقی ماندن بشار اسد در قدرت، پس از پایان جنگ داخلی سوریه را بدیهی می‌داند. موضوع مهم بعدی مشخص نبودن موضع آمریکاست. حمایت آمریکا از انگلستان در موضوع توقیف نفتکش‌ها صریح نبوده و نیز در هر زمان ممکن است دیدگاه ترامپ تغییر کند. به این ترتیب انگلستان نمی‌تواند روی حمایت همیشگی آمریکا حساب کند. از دید بسیاری از تحلیلگران، اقدامات ترامپ در دو سال و نیم اخیر وندالیسم دیپلماتیک بوده است. یک جنبه توقیف نفتکش انگلستان از سوی ایران که در واکنش به اقدام مشابه انگلستان انجام شده این است که هیچ کس نمی‌داند چطور قرار است از عبور و مرور آزاد کشتی‌ها در تنگه هرمز حفاظت شود. در واقع غرب و هم پیمان‌های منطقه‌ای غرب برای چنین وضعیتی آماده نبودند و دیدگاه‌های شان در قبال مسائل منطقه یکسان نیست. برای مثال آمریکا سپاه پاسداران ایران را گروهی تروریستی قلمداد کرده در حالی که اروپایی‌ها چنین دیدگاهی ندارند.

انگلستان در دوران نخست‌وزیر جدید باید درباره بسیاری از موضوعات تصمیم‌گیری کند و این در حالی است که در ایالات‌متحده کسی رئیس‌جمهوری است که به راحتی تغییر عقیده می‌دهد. ترامپ به هیچ وجه خواستار درگیری با ایران نیست اما برخی اطرافیان او چنین تمایلی دارند. آنها هر روز در مکالمات خود با ترامپ سعی می‌کنند نظر او را تغییر دهند و مشخص نیست چه کسی در نهایت موفق خواهد شد. جان بولتون متواضعانه می‌گوید صرفا مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری است و تصمیم‌گیری با شخص ترامپ است اما درباره آنچه رخ خواهد داد قطعیتی وجود ندارد. در نتیجه در این شرایط گیج‌کننده، بریتانیا به شدت به دنبال راهی برای کاهش تنش‌ها با ایران است. برخی کارشناسان معتقدند اعمال برخی تحریم‌ها از سوی انگلستان علیه تعدادی از فرماندهان سپاه اجتناب ناپذیر است البته این تحریم‌ها به معنای بازگشت به تحریم‌هایی که قبل از امضای پیمان هسته‌ای سال ۲۰۱۵ وجود داشت، نیست. برخی اختلافات عمیق بین ایران و انگلستان بر سر موضوع نفتکش‌ها وجود دارد که رفع آنها زمان‌بر است. از سوی دیگر مشخص نیست آیا آمریکا مسوولیت نیروی حفاظت از کشتی‌ها در خلیج‌فارس و دریای عمان را خواهد پذیرفت یا نه.

اروپایی‌ها در آینده نزدیک باید درباره اقدامات ایران در کاستن از تعهدات خود در پیمان هسته‌ای تصمیم‌گیری کنند. سه کشور امضا‌کننده پیمان هسته‌ای یعنی آلمان، فرانسه و انگلستان خواستار رعایت تمامی محتوای این پیمان از سوی ایران هستند، اما در این پیمان به ایران اجازه داده شده اگر به این نتیجه رسید که یکی از امضا‌کنندگان به تعهد خود عمل نکرده اقداماتی انجام دهد. شاید بتوان گفت کلید رفع تنش‌های کنونی در خاورمیانه، عملیاتی شدن سازوکار مالی یا اینستکس است. اروپایی‌ها برای رها کردن ایران از تحریم‌های آمریکا این سازوکار را ایجاد کرده‌اند، اما تاکنون این سازوکار موثر نبوده است. اروپایی‌ها باید هرچه زودتر درباره آن تصمیم بگیرند. نخست‌وزیر جدید بریتانیا باید در گفت‌وگو با ترامپ از او بخواهد به روشنی بگوید درباره ایران می‌خواهد به چه نتیجه‌ای برسد. رفع این ابهام اهمیت بالایی دارد زیرا تکلیف کشورهای اروپایی را مشخص خواهد کرد.

اخبار مرتبط