عبور از بزنگاه تاریخی

در این میان با تداوم روند حرکت آرام نرخ ارز از یکسو و نشستن دو قدرت بزرگ اقتصادی دنیا یعنی چین و آمریکا بر سر میز مذاکره به جهت پایان دادن به جنگ سرد تجاری از سویی دیگر به نظر می‌رسد بورس تهران سال آینده را در جوی نسبتا با ثبات و به دور از هیجانات کاذب سپری خواهد کرد. ولی در این راستا همچنان شرایط کلی اقتصاد و ابهامات موجود در این زمینه می‌تواند مسیر حرکتی بورس را دستخوش تغییرات کند.

اقتصاد کشور در سال آینده تحت‌تاثیر فشارهای تحریم و بحران‌هایی که از درون این محدودیت‌ها نشات می‌گیرد، دست به گریبان خواهد بود. همچنین چنانچه درآمدهای دولت در‌ سطح کنونی باقی بماند، نرخ تورم مجددا رشد خواهد داشت‌ و به موازات آن نرخ رشد اقتصادی در کشور نیز تنزل بیشتری پیدا می‌کند. ایران در سال بعد از تعلیق تحریم‌های نفتی شاهد نرخ رشد نسبتا ملموسی در اقتصاد بود. اما پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت مجدد تحریم‌ها، کشور مجددا وارد فاز جدید و شدیدتری در انقباض اقتصادی شد که این مساله توانست تاثیر چشمگیری بر توان مصرفی مردم و نرخ ایجاد اشتغال در کشور داشته باشد.

لذا باید در سال ۹۸ منتظر روزهای سخت‌تری نسبت به سال‌جاری در ساختار اقتصاد کشور باشیم، گرچه دولت به‌دنبال آن است که با افزایش حقوق و مزایای کارمندان و همچنین تخصیص بسته‌های حمایتی به خانوارهای نیازمند با این سختی‌ها مقابله کند اما واقعیت این نکته است که خسارات و مشکلاتی که در پس این معضلات در قدرت خرید مردم ایجاد شده به این‌ آسانی قابل جبران نخواهد بود. باید بپذیریم التهابات اقتصادی و بحران‌هایی که به واسطه نوسانات ارزی در کشور ایجاد شد و هنوز هم مقابله با آن شاید به شکل حبابی در بالای سر مسوولان باشد به این راحتی سایه سنگین خود را از پیکره اقتصاد کشور برنخواهد داشت. مطمئنا معضل اصلی مردم در سال آینده مساله کاهش قدرت خرید خواهد بود. چالشی که شاید شدت تخریب معیشتی آن‌ در اقتصاد خانوارها امروز قابل درک نباشد و تصور شکل حقیقی آن در حال‌حاضر بسیار کمرنگ‌‌تر ترسیم شود.

کاهش قدرت خرید مردم در کنار بیکاری، تهدیدی جدی برای کشور است و رفع این مشکلات باید از اولویت‌های اصلی دولت و مسوولان اقتصادی کشور باشد و بدون‌شک مبحث اقتصاد مقاومتی در سال آینده با تاکیدات و جدیت بیشتری نسبت به سال‌های گذشته مطرح خواهد شد. لازم است توجه داشته باشیم بودجه ۹۸ تاثیر مثبت و مستقیمی بر رشد اقتصادی و رکود و تورم نخواهد گذاشت و اگر خوشبینانه قصد پیش‌بینی رشد اقتصادی در سال ۹۸ را داشته باشیم، باید عنوان کرد که این رقم به محدوده صفر خواهد رسید. در واقع بیشتر پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته در این زمینه حکایت از کاهش نرخ رشد تولید در ایران دارد. به همین دلیل به احتمال فراوان برای سال بعد اقتصاد ایران باید منتظر نرخ رشد منفی یا در بهترین حالت رشد اقتصادی صفر درصد باشد. نکته‌ای که هرگز نباید به آن ‌بی‌توجه بود، اثرات تورمی افزایش نرخ دلار است که به تدریج در اقتصاد ایران نشان داده می‌شود و با یک حساب سرانگشتی می‌توان دریافت که سال ۹۸ نسبت به ۹۷ مطمئنا سال سخت‌تری از نظر اقتصادی خواهد بود، مگر آنکه مردم و مسوولان در کنار هم به دنبال راهی برای غلبه بر این معضلات باشند. چراکه با اندکی تامل درخواهیم یافت که در ۶ ماه اول سال ۹۷ وضعیت درآمدهای ارزی دولت بسیار مناسب بود چراکه افزایش قیمت نفت از بشکه‌ای ۵۵ تا حدود ۷۵ دلار رخ داد، اما مجددا مشاهده شد که معضلات ارزی اقتصاد کشور را هدف قرار دادند. حتی در این راستا تبلیغات شروع تحریم‌ها از ۱۳ آبان، منجر به آن‌ شد که تاثیر بار روانی تحریم‌ها از اردیبهشت ماه در ایران صورت گیرد. متاسفانه باید بیان کنم در سال ۹۸ نیز شاهد تاثیرات تحریم‌ها و بار منفی آن بر منابع در‌آمدهای دولت و همچنین بر اقتصاد ایران و صنعت تولید خواهیم بود.

مسوولان‌اقتصادی دولت و مجلس باید توجه داشته باشند که در ۶ ماه ابتدایی امسال شاهد تحریم‌های جدی نبودیم و فقط بار روانی و سوء تدبیر بود که بر اقتصاد کشور فشار آورد و بر بخش‌های مختلف کشور اثر گذاشت. در سال آینده نیز تا حدودی با شرایط مشابه مواجه خواهیم بود. به این ترتیب شرایط سختی برای دولت به وجود می‌آید چراکه باید بتواند منابع درآمدی محدود خود را در سال آینده  با مدیریتی منضبط و هوشمند کنترل کند و در کنار آن تدابیر درستی را برای بقا و ادامه حیات بخش تولید در نظر داشته باشد. همچنین باید در تفکرات اقتصادی خود این نکته را نیز لحاظ کند که با وجود رکود اقتصادی و مشکلات در بخش تولید نمی‌توان به این بخش برای اخذ مالیات بیش از اندازه فشار آورد. امید است با تدابیر علمی و داشتن تفکر انقلابی از این مشکلات عبور کنیم و اقتصاد کشور و معیشت ملی را به نقطه امنی در ساحل آرامش و ثبات هدایت کنیم.