گزینه‌های مکرون

مردم معتقدند رئیس‌جمهور نماد نخبه‌گرایی و بی‌توجهی به نابرابری‌های اقتصادی و پایین رفتن سطح استاندارد زندگی آنهاست. مکرون قبل از اعلام برنامه افزایش مالیات بنزین هرگز تصور نمی‌کرد، چنین واکنش تند و فراگیری به این برنامه نشان داده شود. به احتمال زیاد او تصور می‌کرد مخالفت‌هایی رخ خواهد داد اما مانند قبل، پس از مدتی مردم به سر کار خود باز می‌گردند و روال معمول زندگی از سر گرفته می‌شود، اما افزایش حمایت مردم از تظاهرات جلیقه زردها نشان می‌دهد از پیش سیاست‌های دولت فرانسه سبب نارضایتی عمومی شده و اکنون این مخالفت‌ها نمود پیدا کرده است.

یکی از دردسرهای مکرون و دولت او این است که به نظر می‌رسد تظاهرات هیچ رهبر مشخصی ندارد و تعداد زیادی از کسانی که در خیابان‌ها حضور پیدا می‌کنند به تخریب هرچه هست می‌پردازند. در نتیجه عملا روند عادی زندگی و کسب و کار در پاریس و برخی شهرهای دیگر فرانسه مختل شده است. خاص بودن تظاهرات چند هفته اخیر سبب سردرگمی و ابهام‌های فراگیر شده است و تحلیلگران معتقدند تظاهرات کنونی صرفا حاصل افزایش قیمت بنزین نیست. در واقع حوادث پاریس و دیگر شهرهای فرانسه نمی‌تواند با به قدرت رسیدن احزاب پوپولیست در اروپا بی‌ربط باشد. همچنین سال آینده انتخابات پارلمان اروپا برگزار می‌شود و افزایش هواداران احزاب و سیاست‌های پوپولیستی یک خطر بزرگ خواهد بود. در واقع غلبه آنها در پارلمان اروپا و افزایش قدرت‌شان زمینه را برای تغییرات فراگیر سیاسی و اقتصادی در اتحادیه اروپا و منطقه یورو فراهم می‌کند.

از پیش موضوعاتی نظیر خروج انگلستان از اتحادیه اروپا و به قدرت رسیدن حزب پوپولیست در ایتالیا به اندازه کافی دردسرهایی برای مقامات اروپا فراهم کرده و نیز شرایط اقتصادی این قاره هنوز استحکام کافی را ندارد و عوامل گوناگون از جمله ضعف اقتصاد جهان بر اروپا فشار وارد می‌کند. تظاهرات در ابتدا در مخالفت با افزایش مالیات سوخت آغاز شد و تظاهرات‌کنندگان عموما طبقه کارگر و کم‌درآمد بودند که افزایش قیمت سوخت فشار زندگی را بر آنها بالا می‌برد. اما اکنون تظاهرات به نماد نارضایتی از دولت و سیاست‌های آن تبدیل شده و محبوبیت مکرون هر روز کمتر می‌شود.

در واقع نارضایتی‌ها در اینترنت علیه طبقه نخبه و سیاست‌های لیبرالی، به سرعت به یک جنبش اعتراضی در خیابان‌ها تبدیل شده که خسارات بزرگ اقتصادی به فرانسه و فعالان اقتصادی وارد می‌کند. حال این سوال مطرح است که سرنوشت این تظاهرات و مخالفت‌ها چه خواهد شد. واقعیت این است که بعید است مکرون برنامه زیست‌محیطی خود را عوض کند. پس از استعفای وزیر محیط زیست فرانسه مکرون نمی‌تواند حمایت رای‌دهندگان هوادار محیط زیست را نیز از دست بدهد. حدود ۶ ماه دیگر انتخابات پارلمان اروپا برگزار می‌شود و رئیس‌جمهوری فرانسه به حمایت آن رای‌دهندگان نیازمند است.

مکرون گزینه‌هایی پیش رو دارد. البته اقدامات بعدی او باید پس از درک ماهیت اعتراضات و اهداف واقعی تظاهرات‌کنندگان انجام شود. مکرون می‌تواند انعطاف بیشتری نشان دهد؛ برای مثال نحوه تخصیص درآمد حاصل از افزایش مالیات سوخت را تغییر دهد، طوری که یارانه‌هایی برای اقشار کم‌درآمد در نظر گرفته شود یا منابع مالی بیشتری برای حمایت از حمل و نقل مناطق روستایی اختصاص دهد. اما او باید هر چه زودتر راهی برای مهار تظاهرات پیدا کند، زیرا شهروندان ناراضی در برخی دیگر از کشورهای اروپایی ممکن است از تظاهرات فرانسه الگو گرفته و ناآرامی‌ها در کل اروپا گسترش یابد. به ویژه باید به این موضوع اشاره شود که سیاست‌های ریاضتی دولت‌های اروپایی در سال‌های اخیر فشارهای بزرگی بر مردم وارد کرده و در مقابل رونق قابل ملاحظه‌ای در اقتصاد اروپا به وجود نیاورده است. بانک مرکزی اروپا قصد دارد از ابتدای سال جدید میلادی برنامه‌های حمایتی خود را محدود کند و انتظار می‌رود فشارهای بیشتری بر مردم عادی وارد شود. به این ترتیب احتمال تبدیل شدن این نارضایتی در فرانسه به یک نارضایتی در کل اروپا زیاد است. تظاهرات‌ اخیر فرانسه غیرسیاسی و در مخالفت با سیاست‌های دولت رفاه برپا شده است. مردم میزان بالایی مالیات می‌دهند، اما از مزایای آن بهره‌مند نیستند و نکته مهم دیگر این است که اگر شعارهای ضد مکرون تداوم یابد و بیشتر شود، مشخص می‌شود مردم صرفا با افزایش قیمت سوخت مشکل ندارند، بلکه کل سیستم سیاسی حاکم را هدف قرار داده‌اند. یک روش کسب محبوبیت، توضیح نحوه تخصیص درآمدهای دولت و منابع مالی حاصل از سیاست‌های اقتصادی برای مردم است.

کاستن از نرخ بیکاری اهمیت بالایی دارد. نرخ بیکاری در حال حاضر حدود ۱۰ درصد است و باید در سه سال آینده به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد تا مکرون بتواند در انتخابات سال ۲۰۲۲ شانسی برای انتخاب مجدد داشته باشد. احزاب مخالف معتقدند مکرون باید برنامه‌های اقتصادی خود را تغییر دهد، اما خود او چنین دیدگاهی ندارد و مشاوران به وی توصیه کرده‌اند با شفافیت بیشتری برنامه‌های خود را توضیح دهد و در عمل ثابت کند شرایط رو به بهبود است.

البته خواسته‌های جلیقه زردها بسیار زیاد است و همین امر کار را برای دولت مکرون دشوار می‌‌کند. او به تدریج درک خواهد کرد که وقتی شرایط زندگی مردم خوب نیست، صحبت کردن درباره سیاست‌های زیست‌محیطی که از دید مردم سیاست‌های فانتزی محسوب می‌شود، هزینه‌هایی بر دولت تحمیل خواهد کرد. سوال مهم برای مکرون این است که چطور باید سیاست‌های زیست محیطی را دنبال کرد، بدون آنکه هزینه اضافی به رای‌دهندگان تحمیل شود و شانس انتخاب مجدد از میان برود. این سوال برای بسیاری از روسای جمهوری جهان مطرح است. مسلما در کشورهایی که فقر و نابرابری‌های اقتصادی بیشتر است، خطر دنبال کردن سیاست‌های زیست محیطی برای دولت‌ها بزرگ‌‌تر است.