حمید محله‌‌‌ای در گفت‌‌‌وگو با «ایسنا»، تاکید کرد که امکان تکرار کد رهگیری بر همه کالا‌ها وجود ندارد. وی با اشاره به اجرای جمع‌آوری باتری و کمک‌فنر قاچاق و تقلبی از ۱۵ فروردین، اظهار کرد: احتمالا تا یک‌ماه آینده طرح مقابله با کالای قاچاق در سطح عرضه برای لوازم‌خانگی، محصولات آرایشی و بهداشتی و برخی محصولات دیگر هم اجرا خواهد شد. احتمالا ماهانه کالاهایی به شبکه نظارتی اضافه خواهد شد.  مدیرکل دفتر خدمات عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه طرح شناسه کالا برای مقابله با قاچاق فرق خاصی نکرده و فقط عمق و سرعت اجرای آن بیشتر شده است، اظهار کرد: قانون مبارزه با قاچاق و سامانه‌‌‌ها در مورد شناسه کالا به چهار مقوله شامل کالا که راه شناسایی آن شناسه است، مکان‌های تجاری یا انبارها که با کدپستی مشخص می‌شود، فعالان تجاری که با کد ملی شناسایی می‌‌‌شوند و نوع فعالیت که با کد آیسیک مشخص می‌شود، می‌‌‌پردازد.

این چهار مقوله در کنار هم باعث ایجاد شفافیت در زنجیره تامین می‌‌‌شوند.  به گفته وی، در صورت شناسایی همزمان چهار مقوله یادشده، کارآیی بالاتر است، اما شناسه کالا بین آنها کار زیرساختی و پایه‌‌‌ای است که کل زنجیره تامین را به هم ارتباط می‌دهد، بنابراین نمی‌‌‌توان گفت با شناسه کالا جلوی قاچاق گرفته می‌شود، بلکه فقط یکی از ارکان مقابله با قاچاق شناسایی کالاست. اگر شناسه کالا و کد رهگیری فراهم باشد، اما مشخص نباشد چه کسی کالا را وارد کرده یا فروخته یا کجا نگهداری می‌شود، باز‌هم توفیقی حاصل نمی‌شود.  محله‌‌‌ای با بیان اینکه در تبصره ۳ آیین‌نامه ماده ۱۳، گروه‌‌‌های کالایی که باید شناسه‌دار شوند مشخص شده‌اند، گفت: البته کمی از این آیین‌نامه عقب هستیم. در حال حاضر حدود ۶۵۰‌هزار شناسه صادر شده که هدف بیشتر کالاهای مهم از جمله لوازم‌خانگی، لاستیک، قطعات یدکی و... بوده است. به عبارت دقیق‌‌‌تر، هدف‌گذاری اول کالاهایی بوده که موضوع قاچاق هستند و بعد کالاهای اساسی و کالاهای پرحجم به لحاظ واردات و تولید بوده‌اند.

وی با بیان اینکه یکی از کالاهای دیگری که باید بیشتر روی آن کار شود، پوشاک است، تصریح کرد: قبلا تمام پوشاک وارداتی شناسه‌دار شدند؛ اما بعد از مدتی واردات پوشاک ممنوع شد و این کار نمود پیدا نکرد.  این مقام مسوول درباره کدرهگیری نیز گفت: شناسه کالا برای یک‌قلم کالا صادر می‌شود. بعد از صدور شناسه برای یک‌کالا، تولیدکننده و وارد‌کننده می‌‌‌توانند در سامانه شناسه کالا برای برند خود شناسه مخصوص بگیرد. در مواردی نیاز داریم برای کالاها شمارنده هم تعیین کنیم که همان کد رهگیری است. این کد برای اقلامی مثل دستمال کاغذی و شیرینی و شکلات که تعداد و انواع زیادی دارند استفاده نمی‌شود؛ اما رهگیری در این کالاها به روش دیگر استفاده می‌شود.  به گفته وی، کد رهگیری برای کالاهای بادوام و سرمایه‌‌‌ای مثل خودرو، قطعات یدکی و... که به لحاظ ایمنی اهمیت دارند، قیمت آنها بالاست و موضوع قاچاق هستند، استفاده شده است. البته کد رهگیری برای سیگار و سخت‌افزار موبایل هم استفاده شده است. استفاده از کد رهگیری برای قطعات یدکی هم اخیرا با کمک فنر و باتری شروع شده است.  مدیرکل دفتر خدمات عمومی وزارت صمت اعلام کرد که کد رهگیری اخیرا برای ۵۳قلم کالای دیگر در گروه لوازم یدکی مصوب و ابلاغ شده و تولیدکنندگان و واردکنندگان سه‌ماه فرصت دارند خودشان را با این سیستم هماهنگ کنند. 

وی با بیان اینکه شناسه کالا برای اکثر کالاها اجباری خواهد شد، اظهار کرد: آنچه تاکنون ابلاغ شده برای همه کالاها نیست. در اصل تاکنون محصولات معدنی، مواد شیمیایی، کل زنجیره فولاد، محصولات پتروشیمی، تلفن‌همراه، قطعات خودرو، ‌ام‌دی‌اف، نخ، الیاف و منسوجات، سه گروه لوازم‌خانگی، محصولات سلولزی، پارچه، برخی مصالح ساختمانی، ماکارونی، شکر، قند، روغن‌خام و نباتی، کره نباتی، شیر‌خشک، کره حیوانی، لاستیک، چای، حبوبات، گوشت‌مرغ، گوشت‌قرمز، پودر لباسشویی، لوازم آرایشی و بهداشتی و روغن موتور مشمول ثبت شناسه کالا شده‌‌‌اند.  همچنین به گفته این مقام مسوول، لوازم خانگی، دخانیات، موبایل و تبلت و لوازم یدکی مشمول اجرای طرح کد رهگیری شده‌‌‌اند.  محله‌‌‌ای با بیان اینکه تولیدکنندگان هم از سیستم رهگیری کالای تولیدی خود استقبال و آن را مطالبه می‌کنند، اظهار کرد: رهگیری ۳۸گروه کالایی که کد رهگیری ندارند نیز در حال انجام است. این رهگیری با استفاده از اسناد خرید و فروش در سامانه جامع تجارت انجام می‌شود. بر این اساس وقتی کالایی دپو می‌شود، می‌‌‌توان از روی اسناد فهمید که یا اسناد لازم ثبت نشده یا احتکار شده است. حتی اگر کالا به افراد غیرمرتبط فروخته شده باشد، مشخص می‌شود.

در این راستا شاخص شفافیت هم براساس میزان خرید به فروش محاسبه می‌شود. افرادی که شاخص شفافیت پایین داشته باشند، نمی‌‌‌توانند کالای جدید بخرند که روش کارسازی بود.  به گفته وی، تفاوت کد رهگیری با روش رهگیری اسناد تجاری این است که تاریخ تولید هم مشخص است و به صورت فیزیکی روی کالا درج می‌شود، بنابراین کد رهگیری امکانات بیشتری دارد و استفاده از آن راحت‌تر است، به طوری که برای مثال می‌‌‌توان پیگیری کرد که چرا روی کالایی که ۶ماه گذشته تولید شده، قیمت جدید ثبت شده است.  براساس این گزارش، آیین‌‌‌نامه اجرایی شناسه‌‌‌های کالا و رهگیری کالا موضوع ماده «۱۳» قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اواخر شهریورماه ۱۳۹۵ از سوی اسحاق جهانگیری، معاون وقت رئیس‌‌‌جمهور، برای اجرا ابلاغ شد. ماده ۲۰ این آیین‌‌‌نامه مسوولیت اجرای آن ‌‌‌را به وزارت صنعت، معدن و تجارت محول کرده و طبق ماده ۱۲ آن وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) موظف است «امکان ثبت شناسه رهگیری و دریافت گواهی الکترونیکی را در سامانه جامع تجارت فراهم کند و یکتا بودن شناسه‌‌‌های رهگیری را در سطح تمامی کالاهای مشمول، تضمین کند.»

اخبار مرتبط