فاطمیامین چه تاکتیکی برای رونق تولید و تجارت دارد؟
وعده‌‌‌های کلیدی گزینه «صمت»
وی در حالی سبک مدیریت خود در وزارت صمت را در دو افق کوتاه‌مدت و میان‌‌‌مدت اعلام کرد که وعده‌‌‌های بسیاری نیز به نمایندگان مجلس برای رفع معضلات کشور در حوزه تولید و تجارت داد. برخی مخالفان در حالی برنامه وزیر پیشنهادی را غیرواقعی و انشایی خواندند که موافقان کاندیدای تصدی وزارت صمت توجه فاطمی به همه بخش‌‌‌های وزارتخانه اعم از تولید، تجارت و کسب و کار را نقطه قوت وی دانستند. موافقت دو کمیسیون «اقتصادی» و «صنایع و معادن» مجلس با برنامه‌‌‌های سیدرضا فاطمیامین هم از دیگر مواردی بود که وضعیت گزینه پیشنهادی سیدابراهیم رئیسی برای تصدی وزارت صمت را در مجلس بهبود داد. ارائه راهکارهایی در خصوص اصلاح صنعت خودرو در کنار رشد صادرات، بهبود فضای کسب و کار و تعامل با دستگاه‌‌‌های حاکمیتی و مجلس از مهم‌ترین نکاتی بود که در نطق وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت از برنامه خود در مجلس پررنگ بود.
«کاهش مصرف سوخت خودروهای سواری»، «افزایش 5میلیارد دلاری در صادرات ظرف 6ماه»، «تامین مواد اولیه و مایحتاج تولید در ماه‌‌‌های پیش‌‌‌رو»، «کمک به تحقق وعده ساخت یک میلیون مسکن از طریق تامین مواد اولیه مسکن نظیر سیمان و کاشی و میلگرد»، «حذف امضاهای طلایی از وزارت صمت»، «بازگرداندن قیمت سیمان به نرخ‌های قبل از قطعی برق»، «اتمام و اجرای سامانه جامع تجارت تا پایان سال»، «ایجاد سامانه مجوزها برای پایان دادن به تصمیمات خلقالساعه»، «همکاری با شهرداری‌‌‌ها برای تاسیس خطوط تاکسی و اتوبوس برقی» و «جایگزینی معدن با نفت در اقتصاد ایران» از جمله وعده‌‌‌های کلیدی گزینه پیشنهادی وزارت صمت بود که در مجلس شورای اسلامی به آنها اشاره شد.
فاطمیامین با اشاره به وضعیت آشفته اقتصاد و صنعت در مقطع کنونی از برنامه خود برای کمک به رفع مشکلات در صورت دریافت رای اعتماد خبر داد و شعار خود که پیش‌تر نیز در گفت‌وگو با رسانه‌‌‌ها به آن اشاره کرده بود مبنی بر اینکه «اقتصاد ایران باید از مرزهایش فراتر رود» را دوباره تکرار کرد. وی گفت: «تورم بیماری مزمن اقتصاد ایران است و درمان آن نیاز به ۲ تا ۳ سال زمان دارد، در دولت سیزدهم بر این موضوع تاکید شده و تلاش خواهد شد در آینده نزدیک این موضوع ابتدا به نصف تورم سال ۹۹ کاهش یابد و سپس به سمت تک‌رقمی شدن حرکت کند.»
گزینه تصدی وزارت صمت حین دفاع از برنامه خود بارها روی تعهد به همکاری با مجلس تاکید کرد ضمن اینکه مسائلی همچون مبارزه با فساد یا توازن منطقه‌‌‌ای و گسترس عدالت را در شمار وظایف خود عنوان کرد. وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: «اعلام کردم که با شفاف‌‌‌سازی و اصلاح فرآیندها، فساد، امضاهای طلایی، حیاط‌خلوت‌‌‌ها و رانت‌‌‌ها را از بین خواهم برد، فسادستیزی یکی از مهم‌ترین شعار‌‌‌های دولت سیزدهم است که تجلی آن را در وزارت صمت خواهیم دید.»
گزینه حضور در دولت سیزدهم با اشاره به شیوه مدنظر خود برای رفع معضلات کشور در حوزه تجارت و بازرگانی، ادامه داد: سامانه جامع تجارت مصوب مجلس است که متاسفانه به اتمام نرسیده است، بنابراین تا پایان سال آن را به سرانجام خواهیم رساند که سبب مبارزه با قاچاق، کنترل بازار و جلوگیری از فساد خواهد شد. وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب سال‌هاست بر تولید در اقتصاد تاکید داشته و در نامگذاری سال‌ها نیز به آن اشاره کرده است، بنابراین طی ۶ ماه آینده تمرکز ویژه‌‌‌ای بر تامین مواد اولیه و رفع موانع به‌ویژه در حوزه موارد مربوط به معیشت مردم خواهد شد. همچنین برای نرخ ارز و صادرات برنامه ویژه‌‌‌ای پیش‌بینی شده است. وی گفت: با تمرکز بر تولید و تکمیل سامانه جامع تجارت و تعادل‌بخشی به بازار ارز و کنترل بازار حتما قیمت سیمان به قبل از قطعی برق بازخواهد گشت؛ البته در این راستا پشتیبانی مجلس را می‌‌‌خواهیم، زیرا ساختن ایران کار مشترک همه ماست.
فاطمیامین ضمن یادآوری وضعیتی که وزارت صمت در مقطع کنونی با آن روبه‌روست، خطاب به نمایندگان مجلس عنوان کرد: «وزارت صمت گسترده است و این روز‌‌‌ها موضوع تنظیم بازار و وجود آشفتگی‌‌‌ها در این حوزه به دغدغه‌‌‌ای برای نمایندگان، مسوولان و مردم تبدیل شده است؛ قیمت‌ها نوسان دارد و مشاهده می‌شود که قیمت سیمان چند برابر شده است. در این رابطه دولت کجاست، زیرا اگر دولت اشراف داشته باشد نباید اجازه چنین جولان‌‌‌هایی را بدهد.»
راه رونق تولید
وزیر پیشنهادی صمت با تحلیل وضعیت بخش تولید، در جلسه دفاع از برنامه‌‌‌های خود به چرایی افول صنعت در سال‌های اخیر پرداخت و خروج دولت از بنگاهداری، صادرات‌‌‌محوری و بهبود فضای کسب و کار را سه محور تقویت تولید عنوان کرد. وی همچنین ابراز امیدواری کرد بتواند با هماهنگی سایر دستگاه‌‌‌ها، وزارت صمت را به پنجره واحدی برای تسهیل تولید تبدیل کند. فاطمیامین تصریح کرد: همه نمایندگان در حوزه‌‌‌های انتخابیه خود با تعطیلی و ظرفیت پایین واحد‌‌‌های تولیدی مواجهه هستند؛ دولت نباید بنگاهداری کند، اما معتقد به بازارسازی هستیم به عبارتی خود را شریک واحد‌‌‌های تولیدی و بخش خصوصی می‌‌‌دانیم نه رقیب آنها، زیرا در صورت موفقیت این بخش کشور رشد خواهد کرد و ما پشتیبانی از بخش خصوصی را وظیفه می‌‌‌دانیم.
این عضو پیشنهادی کابینه دولت سیزدهم ادامه داد: با تقویت بازار‌‌‌های داخلی و توجه به بازار‌‌‌های خارجی، تجمیع تقاضاها، هم‌افزایی بین بنگاه‌‌‌های کسب و کار تلاش خواهیم کرد عملکرد خوبی را ارائه دهیم و در این راستا هر ۳ ماه یکبار گزارش عملکرد مطلوب به نمایندگان ارائه خواهیم کرد.
وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: همچنین سامانه قواعد و مجوزها تا پایان سال اجرایی خواهد شد که این امر از اتخاذ تصمیمات خلقالساعه جلوگیری می‌کند و امضاهای طلایی را از بین می‌‌‌برد. قطعا بسیاری از مجوزها باید نظارت پسینی شوند. وی گفت: در این راستا در سال آینده بسته‌‌‌های سرمایه‌گذاری پیش‌بینی خواهد شد تا سرمایه‌گذار‌‌‌ها بتوانند به راحتی موضوع فعالیت خود را انتخاب کنند و نیازی حتی به اخذ مجوز هم نداشته باشند.
فاطمیامین تصریح کرد: بیمه تامین اجتماعی، مالیات و مساله تامین مالی ۸۰ درصد دغدغه فعالان اقتصادی است که بسیاری از آنها مرتبط با وزارت صمت نیست، اما ما پیگیر آنها خواهیم بود؛ به عبارتی باید پنجره واحدی باشیم تا وقتی واحد صنفی، تولیدی و... مراجعه می‌کند این وزارتخانه در دولت پیگیر آن باشد.
وعده رفع تحریم‌ها!
گزینه پیشنهادی وزارت صمت در ادامه دفاع از برنامه خود وعده رفع تحریم‌‌‌های داخلی و بی‌‌‌اثر کردن تحریم‌‌‌های خارجی را داد و گفت: مالیات دغدغه همه ماست، به واحد‌‌‌های صنعتی، معدنی و تجاری قول می‌‌‌دهم که تحریم‌‌‌های داخلی را بردارم و تحریم‌‌‌های خارجی را خنثی کنم. این تجربه را دارم، چرا که در موضوع بنزین این اتفاق افتاد. در سال ۸۵ در ستاد تبصره ۱۳ بودم، در قالب ستاد تبصره ۱۳ موضوع دوگانه‌سوز کردن خودروها، کارت سوخت و سهمیه‌بندی و خودروهای فرسوده اجرا شد. در سال ۸۶ کنگره آمریکا طرحی را برای تحریم بنزین مصوب می‌‌‌کرد که با موضوع سهمیه‌بندی بنزین این طرح خنثی شد. اگر واحد تولیدی دچار مشکل است، این مشکل به ما بازمی‌گردد و باید پاسخگو باشم.
فاطمیامین تصریح کرد: مقام معظم رهبری در خردادماه سال‌جاری عبارتی دارند که می‌‌‌فرمایند؛ «محور نجات اقتصاد کشور تقویت تولید داخلی است، تقویت تولید داخلی مبارزه با قاچاق، واردات بی‌‌‌رویه، کسانی که جیب خود را از طریق واردات پر می‌کنند و نمی‌‌‌خواهند بگذارند با تولید داخلی، واردات متوقف شود و کمر تولید داخلی را با واردات می‌‌‌شکنند.» ان‌شاءالله منویات مقام معظم رهبری را اجرا خواهیم کرد و روزی را خواهیم دید که ایشان از عملکرد وزارت صمت و عملکرد دولت رضایت خواهند داشت.
وزن بالای صادرات در برنامه گزینه صمت
بخشی از دفاعیه گزینه پیشنهادی وزارت صمت به تبیین اهمیت صادرات در سیاستگذاری وزارت صمت طی 4سال آتی گذشت. فاطمیامین که پیش‌تر وعده افزایش 5میلیارد دلاری صادرات را تا پایان سال داده بود، با اشاره به اهمیت صادرات عنوان کرد: «صادرات همیشه مهم است، امروز مهم‌تر. به سه دلیل؛ اول بازار ارز حداقل باید ۳ تا ۴ میلیارد دلار بیشتر به آن تزریق شود تا متعادل شود. ما یک برنامه دقیق و حساب شده برنامه‌‌‌ریزی کردیم، با اتاق بازرگانی و برخی کارشناسان در مورد این برنامه مشورت، بررسی و همکاری شد و بدون فوت وقت اجرای خواهد شد. در موضوع صادرات ۵ میلیارد دلار بیش از مدت مشابه سال قبل در ۶ ماه دوم هدفگذاری شده است، این کار علاوه بر اینکه تعادل بازار ارز را برقرار می‌کند روی تورم نیز تاثیر می‌‌‌گذارد. متاسفانه اولین بار در تاریخ ایران، ۴ سال تورم بالای ۲۵ درصد داریم، یعنی قدرت خرید مردم به شدت کاهش یافته و امروز بسیاری از واحد‌‌‌های تولیدی که تعطیل یا نیمه‌تعطیل هستند، به دلیل عدم‌تقاضاست. ما باید با لکوموتیو صادرات، گردش اقتصادی را در کشور ایجاد کنیم و منابعی که از این ۵ میلیارد دلار حاصل می‌شود، برای تامین منابع اولیه و قطعات به بازار تزریق کنیم که تداوم تولید را تضمین کند. اگر روابط اقتصادی با سایر کشور‌‌‌های همسایه و سایر کشور‌‌‌ها تقویت شود، قدرت اقتصادی پیشران قدرت سیاسی کشور و قدرت فرهنگی کشور خواهد بود. اقتصاد ایران باید بزرگ‌تر از مرزهایش باشد. ما با گسترش تبادلات تجاری جهانی می‌توانیم هم مباحث خود را حل و فصل کنیم، و هم قدرت سیاسی کشور را افزایش دهیم. این برنامه مبتنی بر تجارب اثبات شده است. بنده سالیان زیاد روی موضوع صادرات تمرکز داشتم و با همین شرایط تحریمی می‌توانیم در موضوع صادرات درست عمل کنیم. دیپلماسی اقتصادی از مهم‌ترین اولویت‌‌‌های ماست که با مشارکت وزارت امور خارجه این موضوع را به جلو خواهیم برد. معتقدم توان بازدارندگی دفاعی ما تاکنون برای ما تولید قدرت کرده است. ما باید بتوانیم در بخش اقتصادی در صحنه بین‌المللی هم تولید قدرت کنیم.
نقشه فاطمیامین برای معدن
تلاش برای دادن وزن و شخصیت موزون به بخش معدن در کنار نحوه کنترل خامفروشی دیگر موضوعی بود که فاطمیامین در خلال دفاعیه خود در مجلس به آن پرداخت. وی در این جلسه اظهار کرد: معدن می‌تواند جای نفت را بگیرد، ویژگی معدن این است که در اکثر نقاط معدن داریم، یعنی اگر توسعه‌‌‌ای در بخش معدن بدهیم، توسعه‌‌‌ای متوازن در سراسر کشور ایجاد کرده‌ایم. چرا باید ۵ هزار معدن ما تعطیل باشند؟ چرا باید نگران خامفروشی باشیم؟ ما باید به طور ویژه برای اکتشاف، استخراج و فناوری تلاش کنیم. در موضوع جلوگیری از خامفروشی باید دو کار انجام شود؛ اول عوارض معکوس و بعد فرآوری. اگر نگران خامفروشی هستیم باید بر فرآوری متمرکز شویم تا لکوموتیو استخراج شود. وی با اشاره مباحث حاشیه‌‌‌ای معادن مانند تعریض جاده‌ای گفت: کسی که از معدن بهره‌‌‌برداری می‌کند و سودش را در جیبش می‌‌‌گذارد، حقوق دولتی نمی‌‌‌دهد و جاده را هم خراب می‌کند. هوای آن منطقه را هم آلوده می‌کند. حتما باید آن ۱۵ درصدی که در قانون معادن پیش‌بینی شده برای بازگشت به همان مناطق معدنی اجرایی شود که با کمک نمایندگان مجلس این اتفاق خواهد افتاد.
تاکید دوباره بر اهمیت اشتغال
وی با اشاره به برنامه‌‌‌های خود در حوزه اقتصاد مقاومتی، افزود: سال‌هاست از اقتصاد مقاومتی صحبت می‌شود، اما اقدامی صورت نمی‌گیرد. اقتصاد مقاومتی دو بعد تاب‌آوری و بازدارندگی دارد که درمورد تاب‌آوری باید وضعیت را طوری تنظیم کنیم که اگر شوکی وارد شد ضربه نخوریم و تا حدودی در این بخش توجه شده است، اما درحوزه بازدارندگی باید به مرحله‌‌‌ای برسیم که در حوزه اقتصادی مانند حوزه دفاعی شاهد بازدارندگی باشیم و شرایطی را ایجاد کنیم که با تعاملات در صحنه بین‌الملل ضربه زدن به اقتصاد ایران برای کشور‌‌‌های متخاصم آسیب‌زا باشد. فاطمیامین هماهنگی بین‌بخشی را یکی دیگر از موضوعات محوری برنامه‌‌‌های خود اعلام کرد و افزود: به لحاظ قیمت ثابت بیش از ۳۰ درصد تولید ناخالص داخلی را وزارت صمت مدیریت می‌کنند و ۴۵ درصد اشتغال کشور در این بخش است که شامل اصناف، واحد‌‌‌های تولیدی و تجاری است. در همین راستا در حوزه مسکن، تامین مصالح ساختمانی را از اولویت‌‌‌ها قرار دادیم و برآورد لازم برای میزان نیاز ما انجام گرفته است، ظرفیت داخلی نیز کافی است و می‌‌‌دانیم که اگر مسکن راه بیفتد لکوموتیو اقتصاد کشور راه می‌‌‌افتد بنابراین از برنامه‌‌‌های آقای قاسمی وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی استقبال می‌‌‌کنم.
دولت از بنگاهداری دست می‌‌‌کشد
فاطمیامین با اشاره به وضعیت صنعت خودروسازی در ایران وعده داد، دولت به جای دخالت در عزل و نصب مدیران صنعت خودروسازی، زمینه واگذاری آنها به بخش خصوصی واقعی را فراهم کند. وی ضمن تحلیل مشکلات صنعت خودرو سه علت عقب‌‌‌ماندگی این بخش را نبود رقابت در صنعت، تولید در پایین‌‌‌تر از سطح صرفه مقیاس و وجود ساختارهای مدیریتی و اقتصادی ناکارآمد دانست و اعلام کرد: خودرو دغدغه همه ماست. برای این حوزه یک برنامه ۶ ماهه و یک برنامه ۲ ساله ارائه کردیم. با اجرای برنامه ۲ ساله، ۳ یا ۴ سال دیگر صنعت خودروی ما، افتخار ملی خواهد بود.
موافقان و مخالفان چه گفتند؟
مخالفان رضا فاطمیامین در مجلس اندک بودند اما در کنار مخالفان، برخی افراد به طرح سوال پیرامون برنامه گزینه پیشنهادی صمت پرداختند. برای نمونه اردشیر مطهری، نماینده مردم گرمسار در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد وزارت صنعت، معدن و تجارت نیازمند مرد میدان است اما فاطمیامین مردم ستاد و سامانه است. وی همچنین عنوان کرد برنامه وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت انشایی است نه اجرایی. احسان ارکانی، نماینده مردم نیشابور و فیروزه در مجلس شورای اسلامی هم به عنوان مخالف وزیر پیشنهادی وزارت صنعت، معدن و تجارت صحبت کرد. وی با اشاره به اینکه وزیر پیشنهادی صمت موضوعات مختلفی را در برنامه‌‌‌هایش اعلام کرد، گفت آیا این برنامه‌‌‌ها مبتنی بر واقعیت‌‌‌ها تهیه شده یا صرفا یک ایده است؟
با وجود برخی انتقادات به برنامه وزیر پیشنهادی صمت، رای دو کمیسیون مجلس به فاطمیامین در کنار دفاع تعدادی از نمایندگان از این گزینه، نشانه احتمال موفقیت گزینه تصدی وزارت صنعت، معدن و تجارت است. مدافعان فاطمیامین معتقدند وی بهترین گزینه برای شرایط فعلی است. انطباق برنامه فاطمیامین برای 4سال آینده با اسناد بالادستی از دیگر نکاتی بود که موافقان وزیر صمت به آن اشاره کردند. برخی از نمایندگان هم اعلام کردند برنامه فاطمیامین در زمینه افزایش توان رقابت‌‌‌پذیری صنعت ملی بر اساس لغو امتیازات خاص و انحصارهای غیرضرور مناسب و مفید است.
دفاع فاطمیامین از برنامه خود چگونه بود؟
گزینه پیشنهادی وزارت صمت پس از استماع سخنان موافقان و مخالفان و ارائه گزارش‌‌‌های کمیسیون‌‌‌های مربوطه گفت: دستیابی به جایگاه اول اقتصادی در آسیای جنوب غربی با تاکید بر جنبش نرم‌‌‌افزاری، تولید علم، رشد اقتصادی و ارتقای نسبی درآمدهای سرانه و رسیدن به اشتغال کامل در چشم‌انداز و افق ۱۴۰۴ برای ایران اسلامی پیش‌بینی شده که برای تحقق این موضوع وظیفه سنگین و تکلیف قانونی و شرعی بر عهده ماست. فاطمیامین با تاکید بر اینکه باید عقب‌ماندگی‌‌‌ها را با تمرکز بر تمدن نوین اسلامی جبران کنیم، تصریح کرد: تنها راه موفقیت تحقق تمدن نوین اسلامی است، تمدن نوینی که برای توسعه، اقتصاد، رشد و پیشرفت در کنار تعالی انسانی و اخلاقیات برنامه و راهکار عملی دارد. وی با اشاره به برنامه خود برای مدیریت وزارتخانه صمت اظهار کرد: موضوعات مهمی از جمله تنظیم بازار، موضوعات مرتبط با تولید، صادرات، معدن، آمایش سرزمینی، توسعه متوازن، اقتصاد مقاومتی، شفاف‌‌‌سازی و جلوگیری از فساد و تعامل و هماهنگی بین‌بخشی به صورت ویژه در این وزارتخانه دنبال می‌شود.
