جنگ تجاری در دو سوی آتلانتیک

دعواهای تجاری بین آمریکا و متحد دیرینه این کشور بالا گرفت. در تازه‌ترین اقدام تلافی‌جویانه علیه افزایش تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم توسط دونالد ترامپ، اتحادیه اروپا تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات طیفی گسترده از محصولات تولید آمریکا شامل موتورسیکلت، آب‌میوه پرتغال، کره بادام‌زمینی، سیگار و پارچه کتان وضع کرد. ارزش این کالاهای وارداتی از آمریکا در مجموع به ۳ میلیارد دلار می‌رسد. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، خبرگزاری «سی‌ان‌ان» اعلام کرد تعرفه‌های وضع‌شده بر این کالاها، از روز جمعه اجرایی شد. البته بلافاصله پس از این تصمیم اتحادیه اروپا، دونالد ترامپ در حساب توییتری خود تهدید کرد تعرفه ۲۰ درصدی بر خودروهای وارداتی از اروپا وضع می‌کند. رئیس‌جمهوری آمریکا در توییتر خود نوشت: «با توجه به تعرفه‌ها و موانع تجاری که اتحادیه اروپا بر آمریکا، شرکت‌های عظیم و کارگران آن وضع کرده است، اگر این تعرفه‌ها و موانع به‌‌زودی ملغی و حذف نشوند، ما تعرفه‌ ۲۰ درصدی بر تمام خودروهای اروپایی که وارد آمریکا می‌شوند اعمال خواهیم کرد. آنها را اینجا بساز!» در این باره «بنیاد مالیات» - سازمانی مستقر در واشنگتن که در زمینه مطالعات مالیاتی فعالیت دارد – در گزارشی به بررسی پیامدهای اقتصادی تنش‌های تجاری اخیر بر اقتصاد آمریکا پرداخته است. براساس یافته‌های این گزارش اقتصاد آمریکا در پی وقوع یک جنگ تجاری، ضرری ۱۱۰ میلیارد دلاری را در بلندمدت تجربه خواهد کرد.

تشدید تنش میان آمریکا و اروپا

از روز جمعه اتحادیه اروپا تعرفه ۲۵ درصدی بر ۳ میلیارد دلار از واردات کالاهای تولید آمریکا شامل موتورسیکلت، آب‌میوه پرتقال، نوشیدنی الکلی، کره بادام‌زمینی، سیگار و پارچه کتان اعمال خواهد کرد. این اقدام اتحادیه اروپا در واکنش به افزایش تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم دولت آمریکا و ملغی‌ شدن معافیت این اتحادیه از اجرای این تعرفه‌ها صورت گرفته است. پنج‌شنبه هفته گذشته، ژان‌کلود یانکر، رئیس کمیسیون اروپا در سخنرانی خود در پارلمان ایرلند گفت: «تجارتی که ما به آن معتقدیم بر پایه قوانین، اعتماد و مشارکت قابل‌اتکا شکل می‌گیرد. تصمیم ایالات‌متحده در هدف قرار دادن اروپا بر خلاف این اصول است. در واقع این تصمیم بر خلاف تمام منطق و تاریخ است.» او در ادامه سخنرانی خود افزود: «پاسخ ما باید روشن، اما حساب‌شده باشد.» پیش از این نیز مقامات تجاری اروپا تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم آمریکا را «غیرقانونی» توصیف کرده‌ بودند (گرچه دولت ترامپ با بهانه قرار دادن موضوع امنیت ملی، سعی در توجیه آن داشته است). به گزارش «سی‌ان‌ان» علاوه بر اتخاذ اقدام تلافی‌جویانه، اتحادیه اروپا همچنین شکایتی را علیه آمریکا در «سازمان تجارت جهانی»‌ تنظیم کرده است.

موج اول اقدامات تلافی‌جویانه اتحادیه اروپا قرار است ۲/ ۳ میلیارد دلار از واردات کالاهای آمریکایی را هدف قرار دهد. در این رابطه اگر اختلافات تجاری میان دو طرف ادامه یابد یا «سازمان تجارت جهانی» نتواند آن را حل‌وفصل کند، اتحادیه اروپا می‌تواند در اقدامی دیگر، ۳/ ۴ میلیارد دلار از واردات تولیدات آمریکا را هدف افزایش تعرفه قرار دهد. این فهرست تقریبا ۱۶۰ کالای تولید آمریکا نظیر تخت آفتاب‌گیری، دستمال کاغذی، شلوار مخمل کبریتی، ظروف چینی و... را در بر خواهد داشت. بلافاصله پس از این تصمیم اتحادیه اروپا، دونالد ترامپ در حساب توییتری خود با تکرار ادعاهای پیشین، تهدید کرد تعرفه ۲۰ درصدی بر واردات تمام خودروهای تولید اروپا وضع می‌کند. به گزارش «سی‌ان‌ان» این توییت دونالد ترامپ منجر به کاهش ارزش سهام خودروسازان اروپایی نظیر «بی‌ام‌دبلیو» و «ولکس‌واگن» شد.

ضرر ۱۱۰ میلیارد دلاری آمریکا از «جنگ‌تجاری»

تقریبا بین تمام اقتصاددانان این اجماع وجود دارد که تجارت آزاد موجب افزایش سطح تولید و درآمد در اقتصاد می‌شود و در مقابل موانع تجاری درآمد ملت‌ها را کاهش می‌دهد. شواهد تاریخی بیانگر آن است که تعرفه‌ها، قیمت‌ها را افزایش می‌دهد و موجب محدود شدن دسترسی کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان به کالاها و خدمات می‌شود، امری که نتیجه آن کاهش درآمد، اشتغال و تولید خواهد بود. به گزارش «بنیاد مالیات»، تعرفه‌ها از چند کانال به تولیدات آمریکا صدمه می‌زنند. اول، این تعرفه‌ها از طریق افزایش قیمت به مصرف‌‌کنندگان و تولید‌کنندگان تحمیل می‌شوند. دوم، افزایش تعرفه‌ها منجر به افزایش قیمت مواد اولیه می‌شود که نتیجه آن افزایش قیمت تولید و کاهش سطح تولیدات بخش‌خصوصی است. سوم، با افزایش تعرفه‌ها، درآمد هر دو قشر صاحب سرمایه و کارگر کاهش خواهد یافت، چراکه افزایش قیمت‌ها – ناشی از وضع تعرفه – به کاهش درآمد و بازدهی پس از مالیات سرمایه و کارگران می‌انجامد، امری که نتیجه آن کاهش اشتیاق آمریکایی‌ها برای کار و سرمایه‌گذاری خواهد بود و در نهایت از دیگر پیامدهایی که وضع تعرفه برای اقتصاد آمریکا به همراه دارد، افزایش ارزش دلار است. با افزایش ارزش دلار، صادرکنندگان برای فروش کالاهای خود در بازارهای جهانی با چالش مواجه خواهند شد، امری که نتیجه آن تولید و درآمد کمتر کارگران و صاحبان سرمایه‌ آمریکایی خواهد بود.

براساس برآوردهای «بنیاد مالیات»، در صورت اجرایی شدن تمام تهدیدات تعرفه‌ای طرفین، تولید ناخالص داخلی آمریکا در بلندمدت کاهشی ۴۴/ ۰ درصدی (۱۱۰ میلیارد دلاری) را تجربه خواهد کرد، امری که به خنثی‌شدن یک‌چهارم اثرات مثبت اصلاح نظام مالیاتی این کشور در بلند‌مدت خواهد انجامید.‌ کاهش ۳۱/ ۰ درصدی دستمزد و از بین رفتن بیش از ۳۰۰ هزار شغل آمریکایی از دیگر صدمات اقتصاد آمریکا در جنگ تجاری خواهد بود.