شرایط دستیابی به زیست‌بوم بانکداری دیجیتال
او اظهار کرد: در اکوسیستم‌های دیجیتال موضوع تعامل بسیار مهم است اگر بانک‌های ما با هر کدام از نهادهای مالی، گشودگی استراتژیک داشته باشند، فرآیندهای خود را برای بازیگران بیرونی باز کرده و بازیگران خرد را به رسمیت بشناسند و با کارگزاری‌ها، بیمه‌گذارها، اپراتورهای مخابراتی و سایر بازیگران هم‌پیمانی هویت داشته باشند می‌توان گفت در مسیر توسعه اکوسیستم دیجیتال حرکت می‌کنیم. امینی در پاسخ به این سوال که بانکداری دیجیتال در کشور در چه شرایطی قرار دارد، گفت: در حال حاضر در بخش‌هایی مانند احراز هویت غیر‌حضوری و هم‌پیمانی هویت دیجیتال بین اپراتورهای مخابراتی و بانک‌ها تلاش‌های خوبی صورت گرفته و باید این مسیر را ادامه داد و از هر‌گونه عقبگرد پرهیز کرد، چرا که تداوم این رویه ضامن تاب‌آوری کسب‌و‌کارهای دیجیتال و در ادامه توسعه اقتصاد دیجیتال در ایران است.
مدیرعامل شرکت گسترش فناوری نوین وضعیت زیست‌بوم بانکداری دیجیتال در ایران را «وضعیت در حال رشد و تلاش» نامید و اظهار کرد: لازم است برای دستیابی به هدف‌گذاری‌های انجام شده، رگولاتوری مشارکت، افزایش مشارکت بازیگران خرد و نظام هویت دیجیتال و هم‌پیمانی بین بانک‌ها و بازیگران غیر بانکی را جدی گرفت.
امینی در ادامه جایگاه ارزش‌آفرینی دیجیتال در توسعه پایدار را تشریح کرد و گفت: ما نمی‌توانیم در حوزه کسبوکار دیجیتال صرفا به موضوع خلق ارزش بپردازیم، با وجود اهمیت خلق ارزش در بانکداری دیجیتال و تبدیل داده‌ها به ارزش از طریق فناوری‌های دیجیتال مانند هوش مصنوعی و بلاک‌چین و دیگر سازوکارهای دیجیتال در دنیا، بر این باورم اگر بخواهیم ارزش‌آفرینی دیجیتال از نوع ارزش‌آفرینی پایدار کسب کنیم، باید خلق ارزش، تحویل دیجیتال ارزش و کسب دیجیتال ارزش را در کنار یکدیگر داشته باشیم. در این‌صورت است که در مسیر ارزش‌آفرینی پایدار قرار داریم. نسبتی که بین سه عنصر «خلق ارزش»، «تحویل دیجیتال ارزش» و «کسب دیجیتال ارزش» با توسعه پایدار وجود دارد، نهفته در تفکر اکوسیستمی است که منجر به افزایش تاب‌آوری کسب‌و‌کارهای دیجیتال خواهد شد. به گفته امینی، توسعه اکوسیستم بانکداری دیجیتال نیازمند تعامل صنعت بانکداری با صنایع همسایه خود است. وی «صنایع مالی دیجیتال» شامل بورس، مالیات، بیمه و پرداخت، «صنعت تلکام» شامل اپراتورهای مخابراتی سیار و «صنعت خرده‌فروشی» مانند همه کسب‌وکارهایی که با انبوه مشتریان خرد و بی‌شمار تراکنش‌های خرد سر و کار دارند را از مهم‌ترین صنایع همسایه صنعت بانکداری معرفی کرد و گفت: به‌طور خاص جانمایی صنعت بانکداری در تعامل با صنایع خرد بسیار مهم و تعیین‌کننده است. اکوسیستم بانکداری دیجیتال باید در تمامی مراحل زنجیره تامین حاضر بوده و نقش موثر ایفا کند علاوه براین صنعت بانکداری دیجیتال می‌تواند در بستر بانکداری شرکتی در زنجیره تامین صنایع بزرگ حاضر شود و خدمات ارائه کند.
امینی اصلی‌ترین چالش در مسیر توسعه اکوسیستم بانکداری دیجیتال، خلأ رگولاتوری میان صنعتی دانست و گفت: در حال حاضر هر کدام از صنایع برای خود رگولاتوری مرکزی دارند. مثلا در صنعت بانکداری بانک مرکزی، در صنعت بیمه، بیمه مرکزی و در صنعت تلکام، وزارت ICT و سازمان تنظیم مقررات نقش رگو‌لاتور اصلی را ایفا می‌کنند. بانکداری دیجیتال نیز نیازمند رگولاتوری ویژه‌ای به نام رگولاتوری میان صنعتی است. برای ایجاد یک رگولاتوری میان صنعتی در گام اول باید فناوری‌های رگولاتوری را توسعه دهیم و در گام دوم نهادهایی مانند شورای عالی فضای مجازی یا نهادی مشابه داشته باشیم که بتواند نقاط قوت و ضعف و فواید و مضرات فرآیند‌ها را برای چند صنعت به‌طور همزمان بررسی کند.
در این نمونه از رگولاتوری به جای رگولاتوری سیلویی یک رگولاتوری مشارکتی و میان صنعتی خواهیم داشت که عملکرد مناسب‌تری از سایر رگولاتورهای تخصصی دارد. امینی در ادامه نقش بازیگران جدید حوزه بانکداری دیجیتال اعم از فناوران مالی، اپراتورها، پلتفرم‌ها را در گذار از کسبوکار سنتی مهم ارزیابی کرد و گفت: انتظار می‌رود به هر میزان به سمت اکوسیستم بانکداری دیجیتال حرکت می‌کنیم، درآمدهای کارمزدی بانک‌ها ارتقا پیدا کند و در واقع باید درآمدهای کارمزدی و غیر‌مشاع مقدمه‌ای باشند برای درآمدهای مشاع. هنوز ۸۰ درصد از منابع بانک‌ها مشاع و از جنس رفتارهای سنتی بانک‌هاست در حالی‌که این قاعده باید در اکوسیستم بانکداری دیجیتال تغییر و نقش نظام‌های کارمزدی افزایش پیدا کند.
علاوه بر این هم‌درآمدی نیز معنا پیدا کند مثلا اپراتور مخابراتی سیار و یک بانک به فکر تسهیم درآمد باشند نه فکر تصاحب انحصاری آن. این رویه در ایران در حال شکل‌گیری است، اما جای کار دارد. او افزود: درحوزه بانکداری دیجیتال باید دید که در مورد چه نوع عملیات بانکی(عملیات ارزی، ریالی یا عملیات کریپتویی) بحث می‌کنیم؛ به نظر می‌رسد دامنه عملیات بانکی با ظهور «ریال دیجیتال» گسترده‌تر شده و این وضعیت، فرصتی برای ارزش‌آفرینی دیجیتال مبتنی برکریپتو و قراردادهای هوشمند است که باید آن را مدیریت کرد.
از سوی دیگر باید بدانیم در مورد چه قلمرو جغرافیایی(داخلی یا بین‌المللی) در بانکداری دیجیتال صحبت می‌کنیم؛ واقعیت این است که عمده تلاش صورت گرفته در حوزه ارزش‌آفرینی دیجیتال، مربوط به بانکداری خرد است. جا دارد ارزش‌آفرینی دیجیتال را در قالب نئوبانکداری ارزی در حوزه بانکداری بین‌الملل و نظام‌های دیجیتال را توسعه دهیم. در بخش بانکداری دیجیتال، تلاش‌های قابل قبول و فراوانی در حوزه بانکداری خرد و خرده‌فروشی انجام شده، ولی تا رسیدن به نقطه ایده‌آل راه زیادی مانده و هنوز در این زمینه به درجه بلوغ نرسیده‌ایم؛ بر این باورم که ارزش‌آفرینی دیجیتال در این بخش فضای بیشتری را برای ظهور و بروز خواهد داشت. امینی توجه به تجربه کشورهای دیگر در بخش توسعه زیست‌بوم ارزش‌آفرینی دیجیتال را مهم خواند و گفت: طی شش سال اخیر در غرب آسیا، در امارات متحده عربی، پلتفرم‌های بانکداری دیجیتال و نئوبانک‌ها رشد قابل توجهی داشته‌اند که خدمات متنوعی را به مشتریان ادامه می‌دهند. اگر بخواهیم فراگیری مالی را افزایش دهیم، لازم است اکوسیستم بانکداری دیجیتال را گسترش دهیم. امارات از طریق تفکر پلتفرمی در دولت خود توانست سرمایه‌های مالی قابل توجهی را جذب کند و فراگیری مالی دیجیتال را ارتقا دهد و حتی بخشی از خدمات بانکداری عمده‌فروشی، جلسات b۲b و بانکداری عمده‌فروشی از طریق اکوسیستم آبر ABER به عربستان ارائه کند.
یادآور می‌شود، نهمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت با موضوع «ارزش‌آفرینی دیجیتال» در روزهای یکم و دوم اسفند سال جاری در مرکز همایش‌های بین‌المللی برج میلاد تهران برگزار خواهد شد. در این همایش به موازات سخنرانی‌ها، میزگردها و کارگاه‌های علمی، جشنواره دکتر نوربخش جهت انتخاب و معرفی نوآوری‌های برتر بانک‌ها و شرکت‌های فعال در حوزه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت و همچنین نمایشگاهی تخصصـی جهت معرفی جدیدترین دستاوردهای بانک‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌های ارائه‌دهنده خدمات مرتبط برگزار می‌شود.
