بانک مرکزی در یک اطلاعیه به گزارش تیرماه «دنیای اقتصاد» پاسخ داد
عامل واگرایی تورم دهک‌ها
این شکاف در تورم نقطه به نقطه نیز مشاهده شد. آمارها نشان می‌دهد افزایش قابل‌توجه قیمت خوراکیها، یکی از دلایل ایجاد گسل تورمی میان خانوارهای پردرآمد و کمدرآمد است. به این دلیل که خوراکیها سهم قابل‌توجهی از سبد مصرفی کم‌درآمدها را تشکیل می‌دهد، اما این سهم در هزینه‌های خانوار پردرآمد به نسبت خانوارهای کمدرآمد، کمتر است. بانک مرکزی در واکنش به این گزارش، اقدام به انتشار توضیحاتی درخصوص مطالب گزارش مذکور کرده است. لازم به ذکر است که مطالب منتشرشده از سوی بانک مرکزی، نفی‌کننده اطلاعات گزارش «دنیای اقتصاد» نبوده و در گزارش «دنیای اقتصاد» نیز به این موضوع تاکید شده که با توجه به شکاف تورمی ملموس میان دهک‌های کمدرآمد و پردرآمد، سیاستگذار علاوه بر طراحی بسته‌های حمایتی برای خانوارهای کمدرآمد، باید به فکر بهبود ثبات اقتصادی، اتخاذ سیاست‌‌‌‌‌‌های کاهش نرخ تورم و در گام بعدی افزایش رشد اقتصادی باشد تا فشار بر گروه‌های مختلف درآمدی تعدیل شود.
متن کامل پاسخ بانک مرکزی به شرح زیر است:
بررسی تورم دهک‌های مختلف درآمدی و مقایسه آن با تورم کل به عنوان نماینده‌ای از کل دهک‌ها نشان‌دهنده این موضوع است که عموما روند نرخ تورم دهک‌های درآمدی و نرخ تورم کل طی سال‌های اخیر و تا اردیبهشت‌ماه سال جاری (زمان اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها) با اختلاف اندک هم‌حرکتی بسیار بالایی با یکدیگر داشته‌اند. نمودارهای روبه‌رو روند تورم ماهانه، نقطه به نقطه و دوازده‌ماهه نرخ تورم کل به همراه تورم دهک اول (اقشار کمدرآمد) و دهک دهم (اقشار دارای بیشترین میزان درآمد) طی سال‌های 1400 تا 1401 را نشان می‌دهد. مطابق نمودارهای 1 و 2 مشخص است که در شرایط طبیعی اقتصادی شکاف قابل‌توجهی میان نرخ تورم کل و دهک‌های درآمدی وجود ندارد و در برخی از مقاطع بالاتر بودن تورم دهک دهم و در برخی مقاطع نیز بالاتر بودن تورم دهک اول رخ داده است و تا پیش از اردیبهشت‌ماه سال 1401 چندین‌بار این رویه قابل‌مشاهده است.
مع‌الوصف، متعاقب اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها در اواخر اردیبهشت‌ماه سال 1401 و افزایش قابل‌توجه نرخ تورم در خردادماه متاثر از اصلاح قیمت کالاهای اساسی، فاصله و شکاف میان نرخ تورم دهک‌های پایین و بالای درآمدی با روند افزایشی مواجه شد. به‌طوری‌که در شهریورماه سال جاری تورم نقطه به نقطه (تورم نسبت به ماه مشابه سال قبل) برای دهک اول و دهک دهم به ترتیب معادل 1/ 60 و 8/ 43درصد و نرخ تورم (دوازده‌ماهه منتهی به پایان شهریورماه سال جاری) برای دهک اول و دهک دهم به ترتیب معادل 6/ 47 و 8/ 39درصد از سوی مرکز آمار ایران گزارش شده است.
در خصوص افزایش اختلاف نرخ تورم دهک‌های پایین و بالا درآمدی باید خاطرنشان شود، با اصلاح و افزایش قیمت برخی اقلام کالاهای اساسی خوراکی (نظیر روغن خوراکی، گوشت مرغ و تخم‌مرغ و محصولات لبنی) متاثر از اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها و حذف تخصیص ارز ترجیحی که عمدتا برای واردات کالاها و نهاده‌های کشاورزی مرتبط با زنجیره تولید این اقلام اختصاص می‌یافت، مطابق انتظار نرخ تورم در گروه خوراکیها و آشامیدنی‌ها در مقایسه با سایر اقلام هزینه‌ای سبد مصرفی خانوار با شدت بیشتری افزایش یافت و با توجه به اینکه ضریب اهمیت گروه خوراکیها و آشامیدنی‌ها در محاسبه شاخص کل بهای کالاها و خدمات مصرفی (نرخ تورم) دهک‌های پایین درآمدی (3/ 43درصد برای دهک اول) نسبت به دهک‌های بالای درآمدی (2/ 17درصد برای دهک دهم) به مراتب بیشتر است، افزایش موقت شکاف تورمی دهک‌های درآمدی متعاقب اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه قابل‌انتظار بوده و بر همین اساس نیز مبلغ یارانه لحاظ‌شده از سوی دولت برای جبران افزایش هزینه هر فرد خانوار در مصرف اقلام مذکور در هرماه برای سه دهک اول معادل 4میلیون ریال و بیشتر از مبلغ یارانه شش دهک بعدی (معادل 3میلیون ریال) تعیین شده است.
بر این اساس خاطرنشان می‌نماید، اختلاف ایجاد‌شده در نرخ تورم دهک‌های پایین و بالا درآمدی در ماه‌های اولیه اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها موقتی و قابل‌انتظار بوده است؛ لیکن با فروکش نمودن آثار تورمی اجرای طرح، روند کاهشی شکاف تورم ماهانه میان دهک‌های مذکور از تیرماه سال جاری آغاز شده، به طوری که اختلاف شاخص نرخ تورم ماهانه دهک اول (5/ 19درصد) و دهک دهم (4/ 8درصد) که در خردادماه به 1/ 11واحد درصد رسیده بود، در شهریورماه سال جاری اختلاف نرخ تورم ماهانه برای دهک اول (1/ 2درصد) و دهک دهم (8/ 1درصد) تنها رقم 3/ 0واحد درصد بوده است. با توجه به اینکه محاسبه شاخص‌های نرخ تورم «نقطه به نقطه» و «دوازده‌ماهه» دوره بلندمدت‌تری از زمان را در بر می‌گیرد، در صورت ثبات سایر شرایط انتظار می‌رود اختلاف میان نرخ تورم دهک‌های درآمدی نیز به مروز زمان در این شاخص‌های تورمی نیز کاهش یافته و به‌تدریج همگرا شوند.
بنابراین خاطرنشان می‌شود، مطلب منتشرشده با تمرکز بر شکاف تورم نقطه به نقطه دهک‌های اول و دهم درآمدی در شهریورماه سال جاری و بدون اشاره به روند کاهشی شکاف تورم ماهانه میان دهک‌های مذکور در ماه‌های اخیر صرفا گویای بخشی از واقعیت تحولات تورمی دهک‌های درآمدی در ماه‌های اخیر پس از اجرای طرح مردمی‌سازی یارنه‌ها بوده است. علی‌الاصول در ارائه تحلیل‌های آماری و اقتصادی شایسته است جراید مذکور ضمن پایبندی بر اصول حرفه‌ای ناظر بر ارائه نقد علمی و منصفانه، تمامی جوانب موضوع را در تحلیل‌های خود مورد توجه قرار دهند و صرفا به تحلیل حدی و برداشت‌های منقطع از گزارش‌های مراجع آماری کشور اکتفا نکنند.
