تورم؛ اولویت اول رایدهندگان
هفته پیش، نرخ رشد اقتصاد آمریکا در سهماه دوم سالجاری منتشر شد و طبق این گزارش، تولید ناخالص داخلی آمریکا در سهماه دوم در مقیاس سالانه ۹/ ۰درصد کاهش یافته است. در سهماه نخست امسال نیز شاخص یادشده کاهش یافته بود و طبق تعریف اقتصاددانها، اکنون اقتصاد آمریکا در رکود قرار گرفته است. افزایش نرخهای بهره سبب سرد شدن بخش ساختوساز شده و بالا رفتن نرخ تورم از توان مصرف خانوارها کاسته است. مصرف ۷۰درصد تولید ناخالص داخلی آمریکا را تشکیل میدهد و ضعف آن به معنای افت فعالیتهای اقتصادی است. در ایالات متحده، نهاد رسمی که رکود در اقتصاد را اعلام میکند «دفتر ملی تحقیقات اقتصادی» است. از دید این نهاد، رکود به معنای کاهش شدید فعالیتهای اقتصادی در سراسر اقتصاد برای بیش از چند ماه است. برای تشخیص کاهش فعالیتها، این نهاد معیارهایی نظیر اشتغال، بازده اقتصادی و درآمد خانوارها را در نظر میگیرد و معمولا مدتها پس از شروع رکود، رخدادن آن از سوی این دفتر اعلام میشود.
اکثر اقتصاددانهایی که در نظرسنجی والاستریت ژورنال شرکت کردهاند، معتقدند در سهماه سوم امسال، تولید ناخالص داخلی کشور رشد خواهد کرد. البته میزان رشد، کمتر از حدی است که قبلا پیشبینی شده بود. اقتصاددان ارشد بانک گلدمنساکس میگوید: «شاهد کاهش سریع و ضروری فعالیتهای اقتصادی هستیم؛ نه رکود. کاهش نرخ رشد یا افت فعالیتهای اقتصادی برای مهار تورم ضروری است و بانکمرکزی با بالا بردن نرخهای بهره در حال مهار کردن فشارهای تورمی است. در واقع ضروری است که تقاضا کاهش یابد تا بین آن و عرضه توازن به وجود آید و تورم کاهش پیدا کند.» البته برخی اقتصاددانها نگاهی متفاوت به شرایط حاضر دارند؛ به این معنا که آنها معتقدند، با توجه به فشارهایی که بر خانوادههای آمریکایی وجود دارد، فعالیتهای اقتصادی برای مدتی طولانی کاهش خواهد یافت؛ حتی اگر رکودی رخ ندهد. از دید آنها در چند فصل آینده ضعف در بخشهای مختلف اقتصاد مشاهده خواهد شد.
نکته مهم این است که با توجه به اینکه بانک مرکزی بر مهار تورم تمرکز کرده است، رونق اقتصادی که سال گذشته مشاهده شد، پایان یافته و برای مدتی طولانی نرخ رشد پایین خواهد بود. بهزودی انتخابات میاندورهای کنگره برگزار خواهد شد و از آنجا که رایدهندگان در نظرسنجیها اعلام کردهاند که تورم، مهمترین عامل نگرانی آنهاست، دولت و بانک مرکزی تلاش میکنند تورم را مهار کنند؛ حتی اگر رکود رخ دهد. در نیمه دوم سالجاری میلادی بدون شک وضعیت اقتصاد آمریکا خوب نخواهد بود؛ اما نمیتوان گفت که رکودی عمیق و طولانی رخ خواهد داد. صندوق بینالمللی پول در گزارش هفته قبل خود پیشبینی نرخ رشد اقتصاد آمریکا در سالجاری را پایین آورد.