رئیس کل بانک مرکزی در جمع فعالان اقتصادی مطرح کرد
وعده پایان سلطه مالی؟
مورد دیگری که رئیس کل بانک مرکزی به آن اشاره کرده بود، موضوع استقلال بانک مرکزی بود. به نظر می‌رسد با توجه به این نگاه و تاکید بر استقلال بانک مرکزی، رئیس کل بانک مرکزی به‌طور غیرمستقیم نوید وعده پایان سلطه مالی را می‌دهد که این مطالبه توسط فعالان اقتصادی و اصحاب رسانه در آینده نزدیک قابل پیگیری است.
اجماع تمام قوا برای بهبود اقتصاد
علی صالحآبادی روز گذشته با جمعی از فعالان اقتصادی، اعضای اتاق‌های بازرگانی و تولیدکنندگان دیدار کرد. او در این نشست، ضمن استقبال از نظرات این فعالان اقتصادی، دیدگاه‌های آنان را بر راهبردهای کلان و سیاستگذاری بانک مرکزی موثر دانست و بیان کرد: «در ابتدای تصدی مسوولیتم در بانک مرکزی ضروری بود که از نزدیک با دغدغه‌ها و نظرات بخش خصوصی آشنا شوم؛ چراکه بی‌شک حمایت از بخش تولید، صادرات و نیز واردات کالاهای سرمایه‌ای، ماشین‌آلات و مواد اولیه از ضروریات کشور است. در این مسیر قطعا از نظرات شما بهره می‌گیریم. بنابراین باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که در عین تشویق صادرات، واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات نیز مدنظر باشد.» رئیس شورای پول و اعتبار با اشاره به گله‌مندی‌های تجار و بازرگانان از برخی بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و رویه‌ها در بانک مرکزی بیان کرد: «در این جلسه برخی درباره رفع تعهد ارزی نکاتی را طرح کردند، باید تاکید کنم که در این باره در تلاشیم با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط نسبت به برطرف کردن مشکلات اقدام کنیم. البته در چنین مواردی که مسائل و چالش‌هایی وجود دارد، می‌توان با ایجاد کمیته‌ها و کارگروه‌های هم‌اندیشی میان نظام بانکی، بانک مرکزی و فعالان اقتصادی به تدوین بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های کاربردی کمک کرد تا در آینده شاهد صدور و اصلاح مکرر دستورالعمل‌ها نباشیم.» او درباره احیای واحدهای تملک‌شده توسط بانک‌ها عنوان کرد: «در حال حاضر برای جلوگیری از توقف تولید واحدها، این موضوع در دستور کار شورای و پول و اعتبار است و دستورالعملی در این زمینه تدوین شده که امیدوارم مشکلات تولید به واسطه این تصمیم‌ها برطرف شود.» رئیس بانک مرکزی در ادامه این قسمت از صحبت‌های خود اشاره کرد: «صالح آبادی با بیان اینکه حمیت و اجماع برای حل مشکلات در دولت وجود دارد، یادآور شد: «جلسات ستاد اقتصادی دولت به‌صورت منظم در حال برگزاری است و بخش‌های مختلف دولت، تیم اقتصادی دولت و به‌ویژه شخص رئیس‌جمهوری پیگیر مشکلات مردم و بهبود وضعیت اقتصادی هستند. امیدوارم در جلسات آینده شاهد برطرف شدن مشکلات و تحقق تحولات مثبت در اقتصاد و بخش‌های مختلف اقتصادی کشور باشیم. در این زمینه مجلس، دولت، قوه قضائیه و تمام ارکان کشور در تلاشند به رفع مشکلات و بهبود وضعیت اقتصاد کشور کمک کنند.»
نقشه راه سیاستگذار
عالی‌ترین مقام بانک مرکزی در این بخش از صحبت‌های خود به تشریح برنامه‌های اصلی سیاستگذار در ۳ قسمت پرداخت. نخستین برنامه بیان‌شده صالح آبادی در این قسمت حذف روش سلطه سیاست‌های مالی بر سیاست پولی و رفتن به سمت منابع پایدار مالیاتی برای تامین کسری بودجه است. او در این ارتباط عنوان کرد: «از آنجا که طی سال‌های طولانی، اقتصاد ایران متکی به نفت بوده است، در عمل بانک مرکزی به‌عنوان فروشنده ارز دولت و تامین‌کننده ریال دولت تلقی شده است. بنابراین طی این سال‌ها، سلطه سیاست‌های مالی بر سیاست پولی غلبه داشته است. این درحالی است که در کشورهای پیشرفته دولت‌ها برای تامین کسری خود به بانک مرکزی رجوع نمی‌کنند، بلکه از درآمدهای مالیاتی خود، کشور را مدیریت می‌کنند.» او در این راستا خاطرنشان کرد: «برای مثال متاسفانه ساختار مالیاتی کشورمان به‌گونه‌ای است که از تولیدکننده مالیات اخذ می‌شود و در همان حال از افرادی که به فعالیت‌های سفته‌بازانه و سرمایه‌گذاری در بخش‌های غیرمولد مانند خرید و فروش ملک، طلا، ارز و خودرو مبادرت می‌کنند، مالیاتی دریافت نمی‌شود. اگر به دنبال آن هستیم که منابع اقتصادی به سمت تولید هدایت شود، باید تلاش کرد که در سیاستگذاری مالیاتی تعادل ایجاد شود تا در نهایت این منابع به صورت خودکار و به دور از دستور و رویه‌های موجود، به سمت تولید هدایت شود.» مورد دیگری که رئیس کل بانک مرکزی درباره آن توضیح داد، استقلال بانک مرکزی بود. او در این قسمت افزود: «با همکاری وزرای اقتصاد و سایر ارکان اقتصادی دولت موضوع استقلال بانک مرکزی را دنبال می‌کنیم و در این باره ضروری است که تامین کسری بودجه دولت نیز از منابع دیگری پی گرفته شود و البته باید با مجلس نیز تعاملات و همکاری‌های لازم را داشته باشیم. از این منظر استقلال بانک مرکزی به معنای آن است که بخش مالی از بخش پولی مستقل باشد و در نهایت با تلاش و همکاری فعالان اقتصادی، کنترل تورم غیر رکودی را محقق کنیم.» در نهایت اینکه رئیس کل بانک مرکزی تعامل بازار پول و سرمایه را ضروری دانست و گفت: «قطعا بازار پول و سرمایه هر یک به تنهایی نمی‌توانند برطرف‌کننده مشکلات باشند و البته بازار سرمایه نیز از ظرفیت‌های مطلوبی برخوردار است. بنابراین ضروری است که با تشکیل کمیته‌ای در این زمینه به افزایش همکاری‌ها میان این دو بخش کمک کنیم.»
نشانه بهبود وضعیت اقتصادی
رئیس شورای پول و اعتبار ضمن تاکید بر حل مشکلات با همکاری فعالان اقتصادی گفت: «در حال حاضر شرایط فعلی کشور رو به بهبود است و امیدوارم در آینده نیز این روند تداوم یابد. برای نمونه در ۷ماه امسال میزان ارز عرضه‌شده در سامانه نیما توسط صادرکنندگان، معادل کل سال قبل بوده است و در بخش دولتی نیز در ۷ماه سال جاری معادل کل سال قبل از محل صادرات نفتی و فرآورده‌های نفتی ارزآوری داشتیم. بنابراین ضروری می‌دانم که از تلاش تمام صادرکنندگان و فعالان اقتصادی برای تحقق این دستاوردها قدردانی کنم.» رئیس شورای پول و اعتبار در ادامه این بخش از سخنان خود بر بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور تاکید کرد و خواستار برطرف شدن چالش‌های پیش‌روی صادرکنندگان شد.
عمیق شدن بازار متشکل ارزی
صالحآبادی در بخش دیگری از این نشست درباره بازار ارز صحبت کرد. او در این خصوص بیان کرد: «به‌طور مشخص دو بازار رسمی در کشور یعنی بازار نیما و بازار متشکل معاملات ارزی وجود دارد؛ بازار نیما معطوف به حواله و واردات کشور است و در بازار متشکل معاملات ارزی، اسکناس معامله می‌شود که عمق این بازار نیز نسبت به گذشته بیشتر شده است. ضروری است تاکید کنم که بانک مرکزی در بازار متشکل معاملات ارزی به‌عنوان بازارگردان حضور دارد؛ اما این خود صادرکنندگان هستند که در این بازار نسبت به فروش اسکناس ناشی از صادرات خود اقدام می‌کنند.» رئیس کل بانک مرکزی در ادامه به برخی آمارهای موجود در بازار متشکل ارزی پرداخت. او در این خصوص بیان کرد: «از ابتدای آغاز به کار بازار متشکل معاملات ارزی در تاریخ ۱ آبان ماه ۱۳۹۸ تا پایان سال ۹۸، در این بازار حدود ۵۰میلیون دلار، در سال ۹۹ حدود ۷۰۰میلیون دلار و در سال جاری تاکنون حدود یک‌میلیارد و ۱۰۰میلیون دلار معامله شده است که این امر نشان از عمیق شدن بازار دارد و قطعا برای بهبود عملکرد این بازارها نیز از فعالان اقتصادی کمک خواهیم گرفت.» صالحآبادی در پایان این قسمت از صحبت‌های خود به مساله ارز ترجیحی پرداخت. او در این خصوص تصریح کرد: «به ایرادها و مشکلات مرتبط با این ارز واقفم و البته در تعامل با اعضای دولت ضروری است سازوکاری در این‌باره اندیشیده شود که در آینده و درصورت اتخاذ هرگونه تصمیم در این زمینه، اطلاع‌رسانی لازم انجام خواهد شد.»
اولویت‌های سیاستی در تامین ارز
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه با اشاره به مبحث ارز حاصل از صادرات تصریح کرد: «ارز حاصل از صادرات یا ناشی از نفت و معیانات و بخشی از آنکه در بازار نیما نیز عرضه می‌شود، برای واردات «مواد اولیه و مصرفی» و بخشی نیز برای واردات کالاهای سرمایه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته باید در نظر داشت که کشور نیاز به سرمایه‌گذاری و توسعه دارد و نمی‌توان تنها بر نیازهای جاری تمرکز کرد.»
صالحآبادی در ادامه یادآور شد: «با دیدگاه فوق و با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، تامین ارز و سرمایه برای پروژه‌ها را نیز به‌طور جدی مدنظر داریم. در این‌باره مقصود پروژه‌هایی است که توجیه اقتصادی دارند و با ارزآوری برای اقتصاد کشور همراه باشند. بنابراین مباحثی همچون فاینانس‌ها و تامین مالی برای سرمایه‌گذاری جزو اولویت‌های اصلی ما تحت هر شرایطی محسوب می‌شود.»
