فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دسامبر سال ۱۹۹۱ از مهم‌ترین رویدادهای ژئوپلیتیک قرنی بود (قرن ۲۰) که دو جنگ جهانی در آن روی داده بود. رهبران جمهوری‌های سوسیالیستی روسیه، بلاروس و اوکراین در این روز توافق‌نامه‌ای را در بلاروس امضا کردند که بر اساس آن  انحلال اتحاد جماهیر شوروی اعلام شد و از همان لحظه به‌ کار اتحاد جماهیر شوروی پایان داد. این سند همچنین ایجاد کشورهای مستقل مشترک‌المنافع را اعلام کرد که بیشتر جمهوری‌های شوروی سابق را در بر می‌گرفت. قزاقستان آخرین جمهوری عضو اتحاد جماهیر شوروی سابق بود که اعلام استقلال کرد. کارشناس ارشد اقتصاد انرژی با بیان اینکه در سال‌های پس از تاسیس جمهوری موسوم به تازه استقلال‌یافته، هیچ تحریمی جز تحریم آمریکا (۱۹۸۱) از سوی کشورهای دیگر علیه ایران وجود نداشت، تصریح کرد: در هر صورت، بخش ایرانی دریای خزر عمیق و دارای منابع گازی غنی است. از این رو ضرورت دسترسی به فناوری و منابع مالی بین‌المللی تقریبا اجتناب‌ناپذیر است.

برکشلی ادامه داد: «کشورهای حاشیه دریای خزر بیشتر با امضای قراردادهای جذاب با شرکت‌های صاحب فناوری و سرمایه، آغاز به بهره‌برداری کردند.» وی با اشاره به اینکه کندی و فقدان یک عزم ملی و برنامه‌ریزی، ایران را نسبت به دیگر کشورهای منطقه تا حدی عقب نگاه داشت، افزود: «البته عظمت پارس جنوبی هم خود بستر غفلت ایران از منابع خزر را تشدید کرد.» این کارشناس ارشد اقتصاد انرژی افزود: در فقدان سرمایه‌گذاری و دسترسی به فناوری‌های لازم در برداشت از ذخایر سهم ایران، مهم‌ترین کاری که می‌توان انجام داد، ورود گسترده در برنامه‌های سوآپ نفت و گاز و تبدیل فرصت در امتیاز جغرافیای سرزمینی کشور برای جهش به سوی تبدیل شدن به یک کریدور امن انتقال انرژی است.

برکشلی با بیان اینکه بخش نفت و گاز ایران پراکندگی گسترده و پرتوانی دارد، اظهار کرد: چند هزار کیلومتر خطوط انتقال نفت و گاز در سراسر کشور، با سرمایه‌گذاری محدود قابل اتصال به مبادی ورود و انتقال به سایر کشورهای همسایه است. وی گفت: هم‌اکنون نبرد دالان‌ها یا استراتژی کریدور انرژی از مسائل مهم ژئوراهبردی دنیاست. اینکه چگونه این موقعیت بهینه شده و حداکثر منافع کوتاه‌مدت و بلندمدت را در بر داشته باشد، نیازمند رایزنی و دیپلماسی قدرتمند با بازیگران اصلی است.

اخبار مرتبط