از رفتارشناسی جست‌وجوی کاربران تا تغییر مدل کسب و کار
آمار گوگل از تغییر ترجیحات مردم
اگر بپذیریم که افراد کمترین دروغ‌ها را به گوگل می‌گویند، می‌شود از داده‌های جست‌وجو به نتایج جالبی در مورد واقعیت‌های دوره حاضر رسید. به‌نظر می‌رسد مردم حالا غذا خوردن در رستوران را کمتر تهدیدی برای سلامتی خود می‌دانند، ولی کماکان در مورد رفت‌وآمدهای غیرضروری و سفر با احتیاط عمل می‌کنند. تغییر رفتار مصرف‌کننده و سبک زندگی موردی است که در داده‌ها کاملا مشهود است. کلمه «مخمر» که احتمالا دلالت بر پختن بیشتر نان در خانه دارد و جست‌وجوی کلمه دمبل یا میزهای ایستاده، نشان می‌دهد مرحله پذیرش شرایط جدید و سازگاری با آن را طی می‌کنیم.
شاخص‌های مصرف‌کننده به آرامی درحال تثبیت است و ترس فراگیر از کرونا در پی امیدواری از ساخت واکسن یا شاید عادت کردن مردم کمتر شده است. فعالیت‌های خارج از منزل در حال برگشت به سمت سطوح گذشته است و به کندی نشانه‌هایی از رشد تعداد سفرها و اقامت در هتل‌ها در بین جوانان که نگرانی کمتری دارند دیده می‌شود.
باید بپذیریم که دنیا در سال‌های پیش رو سورپرایزهایی از جنس کرونا کم نخواهد داشت و کسب‌وکارها ناچار از سازگاری سریع با نیازهای جدید و تغییر الگوهای مصرف برای زنده ماندن هستند.
براساس اطلاعات استخراج شده از گوگل میزان جست‌وجوی کلماتی چون بلیت، رستوران در این دوران و در مقایسه با حالت عادی حتی تا 58 درصد کاهش نشان می‌دهد. در مقابل برخی جست‌وجوها نشان‌دهنده وضعیت و رویکرد سلامت افراد دارد به‌طوری که میزان جست‌وجو برای دوچرخه برقی تا 42 درصد افزایش یافته، رشد جست‌وجوی اپلیکیشن استراوا (اپلیکیشنی برای دنبال کردن فعالیت ورزشی) تا 103 درصد رشد کرده و حتی جست‌وجوی دمبل هم 64 درصد افزایش یافته است.
آمارهای Yelp نشان از افزایش توقف دائمی فعالیت کسب‌وکارهای خرد دارد، معنی این اتفاق این است که در صورت بازگشت سمت تقاضا به سطوح پیشین، یعنی زمانی که کرونا تمام شود، سمت عرضه به سرعت نمی‌تواند خود را تطبیق دهد و چالش‌هایی از جنس کیفیت، قیمت و انحصار خواهیم داشت. هر چند بخشی از این تغییرات هم دائمی است و دنیا هرگز عینا مثل سابق نخواهد شد. در هفته‌های اول رستوران‌ها بیشترین آسیب را از شیوع متحمل شدند، در ادامه اما خرده‌فروشی‌ها از آن پیشی گرفتند و بیشترین کسب‌وکارهای آسیب‌دیده دائمی در این دسته هستند.
خرید و فروش‌های داخلی شرکت‌ها عموما به‌عنوان سیگنالی از پیش‌بینی آینده برای سرمایه‌گذاران تلقی می‌شود. بررسی آمار خرید و فروش‌های داخلی (مدیران شرکت‌ها) نشانه جدی از افزایش خرید و امید به بازگشت V شکل ندارد. هر چند یک اوج در ماه مه و همزمان با افزایش خوش‌بینی‌ها از بازگشت بازارها ایجاد شده است و مجددا فروکش کرده و جای خود را به فروش داده است.
فاصله با نقطه تعادل
تحلیل این داده‌ها در نگاه کلان‌تر هم تاییدهایی به همراه دارند. اقتصاد اروپا هنوز به تعادل جدید نرسیده و نشانه‌های قطعی بازگشت هنوز دیده نمی‌شوند. بررسی آمارهای اتحادیه اروپا نشان می‌دهد میزان فروش در خرده‌فروشی‌ها در حدود 50درصد مقدار پیش از شیوع کرونا است.
در همین زمان، فروش آنلاین به‌شدت رشد کرده است. البته یک حقیقتی هم وجود دارد و آن این است که اقبال به تجارت الکترونیک در فرانسه نسبت به سایر کشورهای اروپایی بسیار کمتر بوده است. هر چند در تفسیر این موضوع باید کمی محتاط بود و دو عامل توقف فعالیت آمازون در فرانسه و سهم صنعت توریسم را هم لحاظ کرد.
تجارت الکترونیک در آمریکا هم روزهای خوشی را سپری می‌کند. تعداد ایستگاه‌های تحویل کالای آمازون در آمریکا از ابتدای مارس تاکنون با رشد 71 درصدی به 278 واحد رسیده و پیش‌بینی می‌شود تا آخر سال به 415 مورد افزایش پیدا کند. ایستگاه‌های تحویل کالا، کارکردی شبیه دفاتر پست محلی دارند که فقط کالاهای آمازون را جابه‌جا می‌کنند و آمازون از نیروهای پیک به‌صورت قراردادی برای تحویل کالاها استفاده می‌کند. این خبر هم از جنبه رشد غیرقابل پیش‌بینی درخواست‌های آنلاین و هم از زاویه کاهش قابل‌توجه در تقاضای سرویس‌های پستی که تا پیش از این سفارش‌های آمازون را تحویل می‌دادند و همزمان تغییر نوع نیروی کاری مورد نیاز آمازون مهم است.
در نگاه کلی‌تر، آمارها از رشد شدید تعداد کسب‌وکارهای جدید ثبت شده در هفته‌های اخیر در آمریکا خبر می‌دهند. برای 8 هفته متوالی، تعداد این درخواست‌ها بیش از 100هزار واحد بوده و برای مثال فقط در هفته بیست و هفتم سال 2020، 113 هزار مجوز جدید صادر شده است.
تجارت الکترونیکی، مسیر برون رفت از رکود ؟
مقایسه داده‌ها به تفکیک جغرافیایی نشان می‌دهد بیشترین تقاضا برای ایجاد کسب‌وکار جدید در آمریکا در ایالت‌هایی بوده که بیشترین آسیب را از شیوع کرونا داشته‌اند.
شاید این جهش در تمایل به کارآفرینی، هم گام با موج توسعه تجارت الکترونیک باشد. حالا هر فردی می‌تواند در خانه نشسته و با کمک پلت‌فرم‌هایی مثل شاپیفای و اتسی، کسب‌وکاری ایجاد کند و روی آن کالا بفروشد. دوران رکود همواره زمان ظهور ایده‌های جدید بوده است، هرچند ممکن است به شکل دیگری هم به این وضعیت نگاه کنیم. اگر به آمار موج دوم بیکاری‌های آمریکا و ایالت‌هایی که بیشترین درخواست دریافت مجوز را داشته‌اند نگاه کنیم، احتمالا به این نتیجه می‌رسیم که اینها تلاشی ناامیدانه برای بقا هستند تا امیدواری.
از سوی دیگر، نگاهی به رشد غول‌های تجارت یا سرگرمی آنلاین در دوره کرونا نشان‌دهنده فرصت بزرگی است که در این فاصله به وجود آمده است. عملکرد مالی آمازون در همین ماه‌های اخیر با چنان رشدی روبه‌رو شده که می‌بینیم ثروت جف‌بزوس در یک روز 13 میلیارد دلار افزایش یافته است. آمازون از ابتدای امسال تاکنون 70 درصد رشد کرده است و البته این شرکت تنها برنده این وضعیت نیست.
