اولین سیاست مختص به بازی‌های رایانه‌ای در سال ۱۳۹۴ از سوی شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید. طی این مصوبه، بیش از ۲۰ سازمان وابسته به دولت در مورد بازی‌های رایانه‌ای با در نظر گرفتن اولویت‌هایی باید با یکدیگر همکاری کنند. این اولویت‌ها عبارتند از: اولویت‌بخشی به محتوا، فرهنگ‌سازی عمومی و جریان‌سازی فرهنگی، ارتقای مهارت سرمایه‌های انسانی مورد نیاز صنعت بازی‌های رایانه‌ای، ایجاد فضای رقابتی و مناسب کسب وکار در صنعت بازی‌های رایانه‌ای، توسعه برنامه‌های پژوهشی، رصد و آینده‌نگری، حمایت از نخبگان، شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و ارتقای حمایت از مالکیت آثار، خودکفایی و گسترش بازار بازی‌های رایانه‌ای داخلی.

بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که تا ماه جولای سال ۲۰۱۷ درآمد کل بازی‌های رایانه‌ای در ایران بیش از ۴۰۰ میلیون دلار بوده است. در این گزارش مختصری از جنبه‌های کلیدی تغییرات بازار جهانی بازی‌های رایانه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از لحاظ اقتصادی صنعت بازی‌های رایانه‌ای به سرعت روندی رو به رشد را طی می‌کند و از طرفی با وجود نوآوری‌های با تغییرات شدید و ظهور پلت‌فرم‌های جدید در صنعت بازی‌های رایانه‌ای امکان شکوفایی کسب وکارهای نوپا در این صنعت بسیار است. با این اوصاف مهم‌ترین چالش‌های حوزه صنعت بازی‌سازی و مصرف‌کنندگان بازی‌های رایانه‌ای در کشور در اینجا بررسی شده‌اند.

تاثیرات فرهنگی بازی‌های خارجی: اقتضائات فرهنگی کشورهای تولیدکننده بازی‌های رایانه‌ای در موارد بسیاری با فرهنگ کشور ما در تضاد است و در راستای بازتولید نظام فرهنگی کشورهای تولیدکننده است. تلاش‌های صورت‌گرفته برای رفع این چالش شامل جلوگیری از عرضه رسمی بازی‌های نامناسب، حذف صحنه‌های حاوی آسیب‌های اخلاقی و فرهنگی و ایجاد رده‌بندی سنی برای بازی‌ها است. با وجود این تامین نیاز مصرف‌کنندگان بازی‌های رایانه‌ای در کشور به وسیله ساخت بازی‌های بومی، مفید و باکیفیت است و تنها راه پایدار مبارزه با تاثیرگذاری بازی‌های رایانه‌ای نامناسب خارجی است.

ریسک بالای سرمایه‌گذاری در تولید بازی‌های رایانه‌ای: خطر عدم برگشت سرمایه و سود کافی در بازار بازی‌های داخلی از دلایل مهمی است که مانع حضور بیشتر بخش خصوصی در این حوزه است. به رغم هزینه بالای ساخت بازی‌های رایانه‌ای باکیفیت که بتوان به سودده بودن آن امید داشت، بازار فروش بازی‌های رایانه‌ای در کشور بازگشت سرمایه اولیه تولید را با مشکل روبه‌رو می‌کند. توسعه و تولید بازی‌های رایانه‌ای در کشور نیازمند جذب سرمایه‌های خطرپذیر و اصلاح نظام سرمایه‌گذاری در این حوزه است.

قیمت پایین عرضه بازی‌های خارجی بر بازار داخلی و الزامات حقوقی حق نشر یا کپی رایت: بازار تولیدات داخلی بازی‌های رایانه‌ای بسیار تحت‌تاثیر تکثیر و عرضه غیرمجاز بازی‌های  خارجی است. به دلیل نبود نظارتی قوی بر ورود بازی‌های رایانه‌ای خارجی در دسترس بودن این بازی‌ها با قیمتی غیررقابتی (نازل‌ترین قیمت) در بازار یکی از مشکلات فروش بازی‌های رایانه‌ای تولید داخل در کشور است. از بین شاخص‌های موثر در رونق صنعت بازی‌های رایانه‌ای، اجرای قوانین حمایتی (کپی رایت) بیشترین تاثیرگذاری را در تقویت صنعت بومی بازی رایانه‌ای دارد.

کیفیت پایین بازی‌های داخلی و در مقابل بازی‌های مطرح در بازار جهانی: به طور متوسط تولیدات داخلی بازی‌های رایانه‌ای به لحاظ فنی در کیفیتی پایین‌تر از بازی‌های مطرح در بازار جهانی قرار دارند و همین امر موجب عدم امکان رقابت و حضور موفق در بازار داخلی و به خصوص خارجی است. علاوه بر سیاست‌های حمایتی، لازم است اقدامات مناسب برای به وجود آمدن بنگاه‌های بزرگ بازی‌سازی، همکاری بنگاه‌های کوچک بازی‌سازی با یکدیگر و استفاده از فناوری‌های به‌روز انجام شود. با توجه به وضعیت کنونی تولید داخلی بازی‌های رایانه‌ای هرچند این صنعت در سیاست‌های دولتی مدنظر قرار گرفته است، در زمینه «تسهیل‌گری و حمایت از تجاری‌سازی تولیدات داخلی»، «استفاده از ظرفیت مراکز رشد و پارک‌های فناوری» و «فراهم‌سازی زیرساخت لازم برای توزیع دیجیتال محصولات» خلأهای بسیاری مشاهده می‌شود که همکاری و معاونت دستگاه‌های مربوط را می‌طلبد.

تسهیل و حمایت از تجاری‌سازی تولیدات داخلی با استفاده از ظرفیت مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری: در سال‌های اخیر توانمندسازی، تسهیل‌گری و حمایت از تجاری‌سازی صنایع و کسب و کارهای نوپا در کشور از طریق ایجاد نهادهای مختلفی ازجمله فن بازارها، کریدورهای تجاری‌سازی، پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد (انکوباتورها)، شتاب‌دهنده‌ها و صندوق‌های حمایتی شکل گرفته است. علاوه بر دولت در تسهیل‌کنندگی و هموارسازی شرایط فعالیت شرکت‌های نوپا به خصوص تولید بازی‌های رایانه‌ای این‌گونه مراکز بخشی از اکوسیستمی هستند که امروزه نقش مهمی در توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و توانمندسازی کسب‌وکارهای آن ایفا می‌کنند. به علت اینکه اکثر شرکت‌های تولیدکننده بازی‌های رایانه‌ای و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌خصوص در حوزه‌های مربوط به گوشی‌های هوشمند، شرکت‌هایی کوچک، نوپا و با ایده‌های جدید هستند، برای پیاده‌سازی طرح‌های خود بسیار نیازمند حمایت هستند. شیوه‌های حمایت این نوع مراکز از شرکت‌های نوپا انواع مختلفی دارد که سعی دارند تا وضعیتی برد – برد را برای دو طرف فراهم آورند. صنعت تولید بازی‌های رایانه‌ای جدید به ایده‌های نو و از طرفی خالقان این ایده‌ها به حمایت برای اجرای آنها نیاز دارند. بنابراین این نوع حمایت‌ها نقش بسیار مهمی در شکوفایی این صنعت ایفا خواهند کرد که دولت نقش مهمی در فراهم کردن بستر ایجاد این‌گونه همکاری‌ها برعهده دارد.

توزیع دیجیتالی محصولات: توزیع دیجیتالی علاوه بر کاهش هزینه تولید محصول فوایدی از قبیل حذف محدودیت‌های زمانی و جغرافیایی برای عرضه محصول و در نتیجه افزایش تعداد مصرف‌کنندگان و حذف سود واسطه‌های عرضه محصول را برای تولیدکننده فراهم می‌کند. همان‌طور که استفاده از توزیع دیجیتالی در حوزه بازی‌های موبایلی نتیجه بسیار مطلوبی را در توسعه این بخش در کشور داشته است باید بستری مناسب برای استفاده از توزیع دیجیتالی بازی‌های رایانه‌ای غیرموبایلی نیز فراهم شود. با حذف واسطه‌های روش‌های توزیع سنتی، قیمت نهایی برای مصرف‌کننده کاهش و سود حاصل از فروش برای تولیدکننده افزایش می‌یابد.

لزوم نظارت بر اجرای سیاست‌های مصوب در مورد بازی‌های رایانه‌ای: از آنجا که فرآیند تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در قبال بازی‌های رایانه‌ای کشور از نهادهایی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی فضای مجازی شروع شده است و با توجه به تصویب اسناد سیاستی در رابطه با توسعه بازی‌های رایانه‌ای مانند برنامه ملی بازی‌های رایانه‌ای که تکالیفی را برعهده نهادهای اجرایی متعددی می‌گذارد باید سازوکار نظارت و اجرای مناسب اقدامات نیز در نظر گرفته شود. هرچند مدت زمان زیادی از تصویب این سیاست‌ها نمی‌گذرد، اما روشن نبودن ساز و کار نظارت بر آن باید پیش‌بینی شود، همان‌طور که در چند سال اخیر با وجود اینکه نهادهای محدودی متولی حوزه بازی‌های رایانه‌ای بودند، به علت نبود سازوکار مناسب برای نظارت، وضعیت شفاف و مطلوبی نداشته است. برای حضور هر چه بهتر بازی‌های داخلی لازم است به دنبال هدایت و نظارت بر فعالیت‌های بخش‌های درگیر در حوزه بازی‌ها بود تا نقش‌های حمایتی و تشویقی در حوزه سرمایه‌گذاری، آماده‌سازی زیرساخت‌های سخت‌افزاری، نشر دانش مورد نیاز و مسائلی از این دست به خوبی تقویت شوند.

بازار دیجیتال

اخبار مرتبط