گزارش میدانی «دنیای اقتصاد» از هزینه تعمیر ماشین‌های ایرانی و خارجی
افزایش ۶۰ درصدی تقاضای تعمیر قطعات
افزایش ۶۰ درصدی تعمیر قطعات یدکی
یکی از تعمیرکاران خیابان آذربایجان می‌گوید تقاضای تعمیر قطعات یدکی نسبت به تعویض آن «به راحتی ۶۰ درصد بیشتر شده است. قبلا مشتری برای قطعاتی همچون صفحه کلاچ یا بلبرینگ به تعمیر یا کوبیدن آن فکر نمی‌کرد و تعویض را ترجیح می‌داد، اما الان قیمت لوازم یدکی جوری شده که خیلی‌ها تعمیر می‌کنند؛ مگر اینکه دیگر قابل تعمیر نباشد یا مشتری بتواند هزینه قطعه را بدهد.» حسینی که جوانی حدودا ۳۰ ساله است دست روغنی‌اش را روی شلواری که رنگ آبی آن از زیر سیاهی روغن و گریس به سختی دیده می‌شود می‌کشد: «قیمت یک شیر فرمان پژو ۴۰۵ تا دو ماه پیش بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان بود، الان شده یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان، در عرض دو ماه. خب کسی که ۴۰۵ سوار می‌شود یا کارمند است یا کارگر؛ بالاخره پرداخت هزینه شیر فرمان یک میلیونی برای او سخت است ولی خب چاره چیست؛ قطعه‌ای نیست که بتوان تعمیرش کرد. ماشین آن مشتری ۲۰ روز اینجا خوابید که بتواند هزینه شیر فرمان را بدهد.» به گفته او بالا رفتن هزینه‌هایی مثل اجاره بها و پول برق و شاگرد باعث شده که تعمیرکاران نیز دستمزد خود را نزدیک به ۲۰ درصد افزایش دهند: «وقتی هفته به هفته نرخ تخم‌مرغ و پنیر بالا می‌رود چاره دیگری نداریم. امثال من هم باید بتوانند زندگی کنند یا نه؟» البته به گفته حسینی در حال حاضر نرخ‌نامه مصوب و معینی برای تعمیرکاران وجود ندارد. او درباره واکنش مردم به قیمت‌های بالای قطعات و تعمیر می‌گوید: «مردم هم در همین جامعه هستند و گرانی را لمس می‌کنند. وقتی نیاز به تعویض قطعه باشد چاره‌ای ندارند و دست من هم نیست. سر دستمزد هم خیلی چانه می‌زنند، من هم سعی می‌کنم نرخی را بگویم که نه سیخ بسوزد نه کباب.» حسینی می‌گوید دستمزد تعویض صفحه کلاچ ماشین‌های ایرانی نزدیک به «۵۰۰ هزار تومان» می‌شود، هزینه‌ای که تا اسفندماه «۲۰۰ هزار تومان» بود. تعمیرکار دیگری در میدان قزوین هم حرف‌های او مبنی بر افزایش تقاضای تعمیر قطعات به جای تعویض را تایید می‌کند. محمودی حدود ۴۰ سال سن دارد و نزدیک به ۱۵ سال در این حرفه است: «هیچ‌وقت مثل الان قیمت قطعات این‌قدر بالا نرفت. یک صفحه کلاچ ال۹۰ تا اسفندماه ۶۰۰ هزار تومان قیمت داشت و الان رسیده به بالای یک میلیون و ۵۰۰ تومان، برای یک جنس معمولی که زیاد هم کار نمی‌کند باید بالای یک میلیون تومان پول داد. کسانی که در تهران زندگی می‌کنند به سبب ترافیک و ناهمواری‌‌های شهر بیشتر از جایی که برای مثال صاف و خلوت است صفحه‌کلاچ عوض می‌کنند.» به گفته محمودی قیمت لوازم یدکی به‌طور متوسط از اسفندماه حداقل ۵۰ درصد افزایش داشته است «اما دستمزد ما نه. با مشتری کنار می‌آییم. قیمتی می‌گوییم که توان پرداختش را داشته باشد منتها همان اول هزینه را می‌گوییم.» او درباره دلیل گرانی قطعات می‌گوید: «نمی‌دانم. ما بالای ۲۰ سال است که ۴۰۵ تولید می‌کنیم اما هنوز با نرخ ارز قیمت قطعاتش بالا و پایین می‌شود. اگر خودمان می‌سازیم که نباید این‌قدر گران شود. اگر هم وارد می‌کنیم که بدتر؛ بعد از ۲۰ سال باید توانایی ساخت صفر تا صد قطعات را پیدا می‌کردیم.»
قطعه یدکی با قیمت‌های فضایی
وضعیت تعمیر ماشین‌های وارداتی بهتر از ایرانی نیست. محمدحسین آرامون که تعمیرکار ماشین‌های وارداتی است می‌گوید ترجیح تعمیر قطعه به تعویض در این خودروها نیز بیشتر از ۵۰ درصد افزایش داشته است: «لوازم یدکی ماشین‌های کره‌ای و تویوتا معمولا پیدا می‌شود اما قیمت‌های گزاف و فضایی! البته برخی از قطعات به دلیل تحریم‌ها در بازار نیست. برای مثال صفحه کلاچ یکی از مدل‌های تویوتا پیدا نمی‌شد؛ یکی از قطعه‌فروش‌ها قبول کرد که آن را با قیمت ۲میلیون و ۵۰۰ تا ۳ میلیون برای مشتری بیاورد ولی باز هم موفق نشد. خودمان ساختیم.» به گفته آرامون در بسیاری از موارد با تعمیر قطعه‌های کارکرده مشکل مشتری را حل می‌کنند: «مشتری‌های من معمولا مشکل هزینه ندارند اما قیمت قطعات وارداتی به حدی بالا رفته که غیرمنطقی و نامعقول است. برای مثال همان صفحه کلاچ ۳ میلیونی را خودمان با ۵۰۰ هزار تومان برای مشتری ساختیم.» نکته جالب اینجاست که به گفته این تعمیرکار بخش قابل توجهی از قطعات زیربندی یا حتی داخلی ماشین را می‌توان با کمک تراشکاران به وسیله قطعات کارکرده تعمیر کرد و «کار مشتری را راه انداخت.» او می‌گوید: «قطعه یکی از ماشین‌های چینی پیدا نمی‌شد. استعلام گرفتیم و نمایندگی دبی آن را به قیمت ۱۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان می‌فرستاد. ماشین ۴۵ روز در تعمیرگاه خوابیده بود تا اینکه با پیدا کردن یک قطعه کارکرده و تراش آن توانستیم ماشین را درست کنیم. هزینه‌اش هم شد ۳ میلیون تومان. لوازم یدکی یا در بازار پیدا نمی‌شود یا اگر لوازم یدکی آن را بفروشد با قیمت‌های بسیار بالا می‌فروشند که تعجب‌آور است. با دلار بالا می‌رود اما با کاهش دلار پایین نمی‌آید.» آرامون درباره هزینه تعمیر ماشین‌های خارجی می‌گوید که ۳۰ درصد نسبت به اسفندماه دستمزد افزایش داشته است. او با خنده می‌گوید: «منتها بسیاری از تعمیرکاران نرخ‌ها را بر اساس دلار می‌گیرند!»
مشاهدات خبرنگار «دنیای اقتصاد» از افزایش ۶۰ درصدی هزینه تعمیر ماشین‌های ایرانی و بالای ۱۰۰ درصد ماشین‌های وارداتی حکایت دارد. همچنین قیمت بالای قطعات یدکی باعث شده که بالای ۵۰ درصد از مردم تعمیر قطعه را به تعویض ترجیح دهند.
