فهرست موجودی آبدارخانه ناصرالدین‌شاه

رسول جعفریان : تفریح با نسخه‌های خطی بیشتر از این زاویه که از گذشته آگاه شویم، برای بنده، به‌صورت یک عادت درآمده است. البته این گشت و گذار فواید بسیار دیگری هم دارد؛ به‌ویژه برای کسی که قصد ورود در تاریخ تفکر را دارد. درواقع امکان ندارد بدون آشنایی با مخطوطات در مسیر شناخت تاریخ تفکر ایرانی و اسلامی قدم برداشت. این در حالی است که سروکله زدن با نسخه‌های خطی، ما را در جریان بسیاری از افکار و اندیشه‌ها و همین‌طور بخش مهمی از تاریخ ذهنی و عملی گذشته بشر قرار می‌دهد. به عبارت دیگر در این متون با مسائلی روبه‌رو می‌شویم که به هیچ روی نمی‌توان در آثار تاریخی رد پایی از آنها پیدا کرد. اخیرا با تصویر نسخه‌ای از نسخ خطی مجلس برخورد کردم که عنوانش «صورت آبدار خانه ناصرالدین‌شاه ابواب جمعی آقا محمدعلی آبدار باشی» بود.

موضوع این کتابچه این بود که در آبدارخانه جناب ناصرالدین شاه، شاه مملکت ما که پنجاه سال بر این کشور فرمانروایی کرد، چه اشیایی بوده است. روی آن نوشته پنجاه و سه ورق، اما بیش از ۳۶ برگ آن نوشته نشده و شاید قرار بوده در صفحات بعد که سفید مانده چیزهای دیگری هم نوشته شود. صورت کلی عبارت است از: طلا‌آلات، (۱ صفحه)، نقره‌آلات (۱۰ صفحه)، مفضض ( با روکش نقره) (۱ صفحه)، مس‌آلات (۲ صفحه) .برنج (۱ صفحه) آینه (یک و‌نیم صفحه)، اسباب عکاسی (سه صفحه)، بلور‌آلات (۷ صفحه)، بارفتن  (۲ صفحه)، چینی‌آلات (چهارونیم صفحه)، ظروف سنگی، تصویر (هر کدام نیم صفحه)، تفنگ و طپانچه و فشنگ و اسباب پرکردن فشنگ (۳ صفحه)، چتر و آفتاب گردان (۲ صفحه)، دوربین و ذره بین  (۳ صفحه)، عینک (نیم صفحه)، دوای خوراکی (۴ صفحه)، رختخواب (نیم صفحه)، فرش و روفرشی (۲ صفحه)، صندوق و جعبه (۷ صفحه)، عصا (۱ صفحه)، عطریات (۲ صفحه)، کتاب   (۱ صفحه)، ملبوس، (۳ صفحه)، صندلی (۱صفحه)، سایر (۶ صفحه) . در میان اینها، کتاب برای بنده جذاب‌تر بود. دقت کردم ببینم چه کتاب‌‌هایی بوده است. کتاب‌‌های خطی و چاپی: بیاض خط کوفی خط مبارک حضرت سیدسجاد و بعضی از سور و آیات.کتاب خلد برین، مرآت ناصری، کتاب سفرنامه حسنعلی‌خان جنرال آجودان، کتاب سفینه النجات. کتاب چاپی: کتاب ریاض الشهاده، جلد دوم روضه‌الصفای ناصری، جلد عاشر(دهم) بحار، جلد دوم وسائل‌الشیعه و مدینه المعاجز.