پیلوانا ماپونیا کارآفرین و فعال حوزه ساخت‌و‌ساز در آفریقای‌جنوبی
با این سرمایه وی درصدد برآمد تا یک لباس‌فروشی در سوویتو باز کند، اما دولت به‌رغم تلاش‌های موسسه حقوقی الیور تامبو و نلسون ماندلا در حمایت از وی، از صدور پروانه کسب برای وی خودداری کرد. در اوایل دهه ۱۹۵۰ ماپونیا و همسرش مارینا (که دختر عمه ماندلا بود)، لبنیاتی «دوب هایجنیک» را تاسیس کرده و با استخدام پسران موتورسوار، شیر را به مشتریان خود در سوویتو که به برق و یخچال دسترسی نداشتند، می‌رساندند. در دهه ۷۰ این امپراتوری خرده‌فروشی، شامل چند فروشگاه بزرگ، نمایشگاه خودرو و ایستگاه‌های پمپ بنزین می‌شد.
ماپونیا طی دو دهه 60 و 70 عضو «شورای اوربان بانتو» بود اما در 1977 به کنگره ملی آفریقا پیوست. در دهه 60 عضو موسس و نخستین رئیس اتاق بازرگانی آفریقای ملی متحد و نیز موسس و رئیس اتاق بازرگانی آفریقا بود.
در 27 سپتامبر 2007 ریچارد ماپونیا «ماپونیا مال» را در سوویتو افتتاح کرد. بازاری که بیش از 200 فروشگاه و یک مجتمع سینمایی را در خود جای می‌دهد. او زمین این فروشگاه را در 1979 با اجاره‌ای صد ساله به دست آورده بود، اما در 1994، توانست مالکیت کامل آن را از آن خود کند. در نهایت با مشارکت هلدینگ زنپروپ، کمپانی وی توانست این مجتمع را بسازد. ماپونیا در 6 ژانویه 2020 در 99 سالگی درگذشت.
