در این دوران اقداماتی در راه صنعتی شدن ایران ازسوی اقشار مختلف جامعه صورت گرفت. اولین اقدام در این زمینه تاسیس کارگاه ماهوت‌بافی در خوی بود و با ورود دستگاه‌های روسی به ایران توانست محصولات خوبی تولید کند. بهبود کیفیت ماهوت‌های تولیدی و تشویق و ترغیب‌های عباس میرزا، سبب شد لباس اعیان، اشراف و سربازان از تولیدات داخلی تهیه شود. در سال ۱۲۷۵ه.ق. نیز محمودخان ناصرالملک دستگاه‌های را از روسی به ایران وارد کرد، اما به‌دلیل نقص و خرابی دستگاه‌ها پس از مدتی از کار افتاد. در سال ۱۳۱۶ه.ق. حاج محمدحسین کازرونی به کمک حاجی میرزا محمد مشکی، حاج محمد جعفر، حاج میرزا اسدالله و حاج کاظم متقالی شرکت تجاری اسلامیه را در اصفهان تاسیس کرد. هدف از ایجاد شرکت اسلامیه رواج پارچه‌های وطنی و تاسیس کارخانه ریسمان‌ریسی بود. عطاءالملک دهش کارخانه را وارد ایران کرد که به‌دلیل عدم تمکن مالی برای راه‌اندازی با کازرونی شریک شد، اما پس از مدتی به‌دلیل اختلاف کازرونی سهم دهش را نیز خریداری کرد. در سال ۱۳۰۲ ش کارخانه وطن تاسیس و از سال ۱۳۰۴ شروع به کار کرد. کارخانه وطن یا هفت‌دست اولین کارخانه ریسندگی و بافندگی مدرن در ایران بود. با گذشت سال‌ها بر وسعت کارخانه و تولیدات آن نیز افزوده ‌شد. در سال ۱۳۴۸ با داشتن قسمت‌های همچون حلاجی، ریسندگی، بافندگی پارچه و پتو، رنگرزی و تکمیل برق کارخانه به‌دلیل نداشتن مواد اولیه و بودجه کافی ورشکسته و تعطیل شد. پس از آن با سرمایه‌گذاری سازمان برنامه و بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران مجددا بازگشایی شد.

از مقاله‌ای به قلم سمیه سادات سجادی دکترای تاریخ محلی دانشگاه اصفهان

اخبار مرتبط