ورود صنایع به ایران
اولین اقدام در این زمینه تاسیس کارگاه ماهوت‌بافی در خوی بود و با ورود دستگاه‌های روسی به ایران توانست محصولات خوبی تولید کند. بهبود کیفیت ماهوت‌های تولیدی و تشویق و ترغیب‌های عباس میرزا، سبب شد لباس اعیان، اشراف و سربازان از تولیدات داخلی تهیه شود. در سال ۱۲۷۵ه.ق. نیز محمودخان ناصرالملک دستگاه‌های روسی به ایران وارد کرد، اما به‌دلیل نقص و خرابی، دستگاه‌ها پس از مدتی از کار افتادند.
در سال ۱۳۱۶ه.ق. حاج محمدحسین کازرونی به کمک حاجی میرزا محمد مشکی، حاج محمد جعفر، حاج میرزا اسدالله و حاج کاظم متقالی شرکت تجاری اسلامیه را در اصفهان تاسیس کرد. هدف از ایجاد شرکت اسلامیه رواج پارچه‌های وطنی و تاسیس کارخانه ریسمان‌ریسی بود. عطاءالملک دهش کارخانه را وارد ایران کرد که به‌دلیل عدم تمکن مالی برای راه‌اندازی با کازرونی شریک شد، اما پس از مدتی به‌دلیل اختلاف کازرونی سهم دهش را نیز خریداری کرد.
در سال ۱۳۰۲ ش کارخانه وطن تاسیس و از سال ۱۳۰۴ شروع به کار کرد. کارخانه وطن یا هفت‌دست اولین کارخانه ریسندگی و بافندگی مدرن در ایران بود. با گذشت سال‌ها بر وسعت کارخانه و تولیدات آن نیز افزوده شد.
در سال ۱۳۴۸ با داشتن قسمت‌هایی همچون حلاجی، ریسندگی، بافندگی پارچه و پتو، رنگرزی و تکمیل برق کارخانه به‌دلیل نداشتن مواد اولیه و بودجه کافی ورشکسته و تعطیل شد. پس از آن با سرمایه‌گذاری سازمان برنامه و بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران مجددا بازگشایی شد
ورود کارخانه ریسندگی و پارچه‌بافی در اصفهان به مرور ایام افزوده شد و کارخانه ریسندگی رحیم‌زاده و شرکا در سال ۱۳۱۳، شرکت سهامی ریسندگی و بافندگی اصفهان ۱۳۱۳، شرکت سهامی ریسندگی و بافندگی زاینده‌رود اصفهان در ۱۳۱۵ و موسسه ریسندگی برق دهش اصفهان در ۱۳۱۵، شرکت سهامی نختاب اصفهان ۱۳۱۶، پشمباف اصفهان ۱۳۱۶، نخباف اصفهان ۱۳۱۸، اتحاد شهرضا ۱۳۱۷، کارخانه پروین ۱۳۳۸، سیمین و بارش یا بهریس، تاج در ۱۳۴۵، نجف آباد در ۱۳۳۴ و شهناز ۱۳۳۰شروع به کار کردند.
تعدد این کارخانه‌ها در اصفهان که سبب اشتهار شهر به منچستر ایران شد؛ در اقتصاد اصفهان و رشد جامعه کارگری اصفهان تاثیرگذار بود. علاوه‌بر این شهر اصفهان در وقایع جنبش کارگری و جریان‌های حزب توده در ایران پس از شهریور ۱۳۲۰ تاثیرگذار شد.
از مقاله‌ای به قلم سمیه سادات سجادی دکترای تاریخ محلی دانشگاه اصفهان
