دکترین اقتصادی رضاخان تحتتاثیر اندیشههای فریدریش لیست
بخش بزرگی از سیاستهای اقتصادی در دوران پهلوی اول، تحتتاثیر اندیشههای «فریدریش لیست»، اقتصاددان کلاسیک آلمانی بوده است. این اقتصاددان آلمانی، با نظریات «آدام اسمیت»، اقتصاددان اسکاتلندی بهشدت مخالف و معتقد است که نباید به اقتصاد بهصورتی جهانی و آزاد نگاه کرد، بلکه هر کشور باید براساس شرایط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی خود، یک طرح اقتصادی ملی و متمرکز را تدوین کند. رضاشاه و مشاوران او از همان ابتدای دوران حکومت، آموزههای لیست را مدنظر قرار دادند و تلاش کردند تا به اصطلاح «دکترین اقتصاد ملی» لیست را در ایران پیادهسازی کنند. اولین سخنرانی رضاشاه در مجلس شورای ملی، مشخصههای رویکرد اقتصادی لیست را در خود دارد و بعدها ۹ بند از ۱۸بندی که «مستوفیالممالک» نخستوزیر دوران رضاشاه پیشنهاد میدهد، بهصورت جدی تحتتاثیر اندیشههای لیست است.
ورود اندیشههای لیست به ایران، ناشی از نفوذ متخصصان و مستشاران آلمانی در ایران، در دوران پهلوی اول و همچنین تاثیر صاحبنظران ایرانی است که در آلمان تحصیل کرده و در دوران رضاشاه، جایگاه مهم اقتصادی داشتهاند. استخدام متخصصان آلمانی در سال ۱۳۰۲ در ایران و تاسیس بانک ملی و اداره آن به دست آلمانیها، از جمله نشانههای حضور و تاثیر اندیشه آلمانی و نظریات فریدریش لیست در ایران دوران پهلوی است.
- از سخنرانی «مسعود دادبخش» و «حسین سلیمی» در نشست «اقتصاد ملی: دکترین اقتصادی حکومت رضاشاه»