قرارداد استعماری ۱۹۰۷

۸ شهریور سال ۱۲۸۶ شمسی قرارداد تقسیم ایران میان کشورهای روسیه و بریتانیا در منطقه سن‌پترزبورگ امضا شد. روسیه و انگلستان از سال‏‌ها قبل رقابت شدیدی بر سر منافع خود در ایران داشتند. هر امتیازی که یکی از این دو کشور به دست می‌‏آورد دیگری سعی می‌‏کرد مشابه آن را به‌دست آورد.

براساس قرارداد تقسیم ایران، منطقه مرکزی کشور بی‌طرف اعلام شد. شمال ایران به اشغال روس‌ها درآمد و پس از جنگ جهانی اول نیز بریتانیایی‌ها با اشغال بوشهر به‌سوی شیراز پیشروی کرده و مناطق جنوبی ایران را به تصرف خود درآوردند. این قرارداد که ۵ بند داشت بدون آگاهی یا مشارکت دولت ایران در زمان اوج جنبش مشروطه منعقد شد؛ از این‌رو با پاسخ تند مجلس شورای ملی روبه‌رو شد تا اینکه در تاریخ ۱۶ سپتامبر ۱۹۰۷ ایران را رسما در جریان قرار دادند. به ‌رغم امتناع مجلس از تصویب این قرارداد و اعتراضات مردم ایران، مواد آن عملا اجرا می‌شد و در زمان جنگ جهانی اول نیز به بهانه جنگ با عثمانی، مناطقی از ایران مدتی به اشغال روسیه و بریتانیا در آمده بود.، نیروهای روس و انگلیس، تا پس از انقلاب اکتبر، در آبان ۱۲۹۶ ه.ش ولادیمیر لنین فرمان لغو همه قراردادهای استعماری از جمله قرارداد ۱۹۰۷ را صادر شد.