تهران عصر آقامحمدخان از دیدگاه اولیویه

 به گفته او هوای تهران بسیار ناسالم بوده امراض خطرناک در تابستان عمومیت یافته و اکثر ساکنان به ییلاقات اطراف می‌رفتند. آب شهر هم بد بوده است و طعم آب مرداب‌ها را داشته است که به‌خاطر عدم رسیدگی به قنات‌ها و مجاری آب‌ها بوده است. اولیویه جمعیت تهران را کمتر از پانزده هزار نفر نوشته که سه هزار نفر از آنها قراول و عمله جات دیوانی بوده‌اند. آقامحمدخان تلاش در افزایش جمعیت و تجمع تجار و کسبه و صنایع در تهران داشته است. اولیویه پیش‌بینی کرده بود که اگر شاهان بعدی در تهران سلطنت کنند جمعیت شهر بسیار عظیم شود.او در مورد وضعیت قلعه و حصار دور تهران این‌طور نوشته است: «حصار شهر که گفتیم مربع است و به مقدار دو میل بیشتر دور دارد. اما به‌قدر نصف داخل آن مسکون نیست.گشادگی‌های زیاد و جاهای خالی در آن فراوان است. باغ‌های وسیع مشحون از اشجار مثمره در آن بسیار است و در وسط هر ضلعی از حصار دروازه‌ای ساخته‌اند که هنگام ضرورت و محاصره به‌وسیله برج‌های گرد و مدور که به‌قدر سیصد قدم بیشتر است و دو سه عراده توپ در آنها می‌توان جای داد شهر و دروازه‌ها محفوظ می‌مانند.» او ارگ تهران را این‌گونه دیده است: «ارگ و عمارت شاهی کمال وسعت و نیکویی عمارت و زینت باغ و فراوانی آب را دارد.این ارگ در طرف شمالی شهر واقع شده و به قدر ربع شهر بزرگی دارد و مانند خود شهر مربع الشکل با دیوارهای بلند و عریض و با خندقی پهن و عمیق مصون و محفوظ است.تمام این حصار از گل ساخته شده بود.»

منبع: سفرنامه اولیویه، ترجمه محمدطاهر میرزا، چاپ اول، اطلاعات، ۱۳۷۱، به نقل از ممالک محروسه.