تغییر تابعیت در عصر قاجار
این امر در رابطه با عثمانی به جهت شرایط بهتر این کشور و قرار گرفتن در همسایگی ایران مرسوم بود. گرفتن تابعیت عثمانی همیشه از روی اجبار یا فرار از قوانین دولتی نبود. گاهی شغل، شرایط اقتصادی، یا علاقه قلبی و اختیار باعث می‌شد که اتباع تابعیت کشور همسایه را قبول کنند. عثمانی یکی از مهم‌ترین شریک‌های تجاری ایران بود و پس از روسیه و انگلستان مقام سوم را در تجارت با ایران داشت. از این رو بسیاری از تجار ایرانی به استانبول در رفت و آمد بودند و کالاهای تجاری‌شان را همراهی می‌کردند، برخی از تجار و اصناف ایرانی در عثمانی و به‌ویژه استانبول ساکن بودند و در امور گوناگون بازرگانی فعالیت می‌کردند. صرافان عمده کربلا ایرانی بودند و تجار در شهرهای عراق از جمله نجف، بصره، و کربلا ساکن بودند. متقابلا تعدادی از تجار و اصناف عثمانی نیز در ایران زندگی می‌کردند که البته از آنها اطلاعات کافی در دست نیست. تعدادی از تجار ایرانی و عثمانی ضمن سکونت در کشور همسایه تابعیت آن جا را می‌پذیرفتند تا بهتر بتوانند به فعالیت اقتصادی بپردازند.
شرایط بد اقتصادی و نبود کار در ایران نیز باعث می‌شد که روزبه‌روز ایرانیان بیشتری به عثمانی مهاجرت کنند. عین‌السلطنه در ۱۳۴۲ ق/ ۱۹۲۳م ضمن اشاره به مهاجرانی که در خاک عراق مقیم بودند، بیان کرده که به دلیل فراوانی کار در این منطقه هر روز تعداد بیشتری از ایرانیان به عراق وارد می‌شدند. بیشتر این مهاجران تابعیت عثمانی را می‌پذیرفتند تا بتوانند از شرایط خوب اقتصادی آنجا بهره ببرند.
ارسال نظر