کسری بودجه

لایحه بودجه ۹۹ مطابق با رسم چند سال گذشته نیمه دوم آذر ماه به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. سهم صنعت برق امسال هم متناسب با میزان رشد بودجه عمومی کشور، افزایش داشته و تفاوت چشمگیری نسبت به سال‌های گذشته در آن به چشم نمی‌خورد. در طول یکی، دو سال گذشته که بحران کسری بودجه در وزارت نیرو به اوج خود رسید، این وزارتخانه تلاش کرد با استفاده از ابزارهای مختلف مالی از ابعاد بدهکاری‌هایی که به‌تدریج ریشه صنعت برق را می خشکاند، بکاهد.

در این ایام، مساله لایحه بودجه بیش از آنکه عرصه بحث‌های کارشناسی در راستای منافع ملی باشد، مصاف جریان‌های سیاسی شده است. مساله بودجه هیچ‌گاه تا به این اندازه مهم و سرنوشت‌ساز نبوده است. بنابراین لازم است نظام تصمیم‌گیری کشور با درک حساسیت موضوع و فارغ از منازعات سیاسی، صرفا براساس منافع بلندمدت کشور، اجماعی شکل دهد و اقدام به تصمیم‌گیری کند.

برخی همچون تقی‌زاده، مجلس اول مشروطه را به علت برخی اقدامات اساسی «مجلسی انقلابی» توصیف کرده‌اند؛ اما چنین به نظر می‌رسد که مجلس در برخورد با مسائل و مشکلات دهقانان، غیرانقلابی عمل کرد و موضوع نسخ قاعده تیول نیز از آنجا که حاصلی برای دهقانان نداشت جای بحث و بررسی دارد.نابسامانی اوضاع مالی و قروض و کسری بودجه دولت باعث توجه مجلس به تنظیم امور مالی شد. بحث تفاوت عملکرد و تیول و تسعیر، از جمله مسائلی بود که مجلس در دستور کار خود قرار داد. مساله تفاوت عمل که کمیسیون مالی مامور ارائه راه حلی برای…

بالاخره لایحه بودجه سال ۹۹ از سوی دولت به مجلس ارائه شد و اکنون تنها یک قدم دیگر تا تصویب و ابلاغ آن باقی مانده است. اما عموم کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند که لایحه فعلی با کسری بودجه‌ای حدود ۱۵۰ هزار میلیارد تومان روبه‌رو خواهد شد و لذا اقتصاد را در سال آینده با مشکلات و نااطمینانی‌های فراوانی درگیر می‌کند. یکی از مواردی که در بودجه ۹۹ بسیار پررنگ ظاهر شده است تبصره ۱۲ لایحه بودجه یعنی مولدسازی دارایی‌های دولت است که در این یادداشت به این موضوع پرداخته خواهد شد.

بودجه سالانه نه‌تنها سند مالی دولت بوده و درآمدها و هزینه‌های سال پیش‌رو را برآورد می‌کند، بلکه وسیله سیاست‌گذاری کوتاه‌مدت دولت است. البته لفظ کوتاه‌مدت به مفهوم دوره یکساله آن است و در حقیقت بودجه‌ها بخشی از برنامه‌های بالادستی هستند و باید اهداف و برنامه‌های بلندمدت در آنها لحاظ شود. اگرچه قانون برنامه چهارم توسعه و برخی قوانین دیگر دولت‌ها را ملزم به تدوین و اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی کرده است، اما در عمل نظام بودجه‌ریزی کشور افزایشی بوده و بودجه هر سال با درصدی افزایش نسبت به سال گذشته به…

دنیای اقتصاد: کم و کسری بودجه ۹۹ چقدر است؟ این سوال در روزهای اخیر، پاسخ‌های متعددی بین ۵۵ تا ۲۰۰ هزار میلیارد تومان داشته است. دولت مدعی است که بودجه تراز بسته شده و متوجه هیچ کسری قابل‌توجهی نخواهد شد. از آن سو منتقدان برآورد دولت از میزان فروش نفت و فروش اموال و دارایی‌ها را دو پاشنه آشیل بودجه می‌دانند. در تازه‌ترین تخمین، مرکز پژوهش‌ها میزان کسری را ۱۳۱ هزار میلیارد تومان اعلام کرد. اما به نظر این تخمین‌ها، اسیر بیش‌برآوردی شده است. «دنیای اقتصاد» در یک گزارش، این موضوع را بررسی می‌کند.

مشکلات زیادی در اقتصاد کشور وجود دارد که وجه مشترک تمام آن‌ها، نبود شفافیت و اطلاعات لازم از فعالیت‌های اقتصادی در داخل کشور است. عدم کنترل و تنظیم‌گری اقتصاد کلان، فرار مالیاتی گسترده و کسری بودجه دولت، نابرابری اجتماعی و عدم امکان توزیع هدفمند یارانه‌ها و در نهایت پولشویی‌های گسترده‌ای که در سطح فعالیت‌های اقتصادی رخ می‌دهد، از جمله مشکلات و معضلات اقتصادی کشور است. در نتیجه باید روشی جهت هدایت فعالیت‌های تجاری از حساب‌های شخصی به سمت حساب‌های تجاری صورت بگیرد که زمینه‌ای را برای ایجاد…

خبر آنلاین: ونزوئلا بیشترین نسبت کسری بودجه به تولید ناخالص داخلی جهان را دارد.

همان‌طور که تاریکی شب و موج‌های دریا برای کشتی‌نشینان وحشت‌آور است، نااطمینانی نسبت به تحولات آتی اقتصاد و احتمال شوک‌های شدید، صاحبان کسب‌وکار و فعالیت‌های اقتصادی را زمین‌گیر می‌کند. برای مقابله با این آسیب‌ها است که سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کلان با هدف کاهش نااطمینانی نسبت به آینده و تخفیف آثار شوک‌های برون‌زا طراحی می‌شوند.

آیا افزایش منابع درآمدی در بودجه با حذف معافیت‌های مالیاتی امکان‌پذیر است؟ با نگاهی به جداول بودجه پیشنهادی برای سال ۱۳۹۹ کشور و میزان هزینه‌ها و درآمدهای تعیین‌شده اولین سوالی که به ذهن هر مخاطبی می‌رسد این است که آیا این درآمدها محقق خواهد شد و کسری بودجه از چه محلی تامین خواهد شد؟ و وقتی نگاهی به جدول درآمدهای مالیاتی می‌کنیم و در تشریح افزایش آن به منابع جدید مالیاتی اشاره می‌شود، یک سوال ذهن را به خود مشغول می‌کند؛ چه کسانی هدف این منابع جدید هستند؟

مهم‌ترین اهداف بودجه دولت به‌عنوان سند سیاست مالی حفظ اشتغال و ایجاد ثبات در سطح عمومی قیمت‌ها به کمک ابزاری مانند وضع مالیات‌ها، صرف مخارج و ایجاد بدهی عمومی است. اما سال‌ها است که بودجه دولت نتوانسته از این ابزار در جهت نیل به این اهداف استفاده کند و کارآیی خود را به‌عنوان سند سیاست‌گذاری مالی از دست داده است. عملکردهای نادرست و عدم انجام اصلاحات ساختاری موجب شده که ابزار تامین کسری بودجه (مانند فروش نفت خام و انتشار اوراق مالی) نیز از کار افتاده و تراز بودجه کشور با بن‌بست مواجه شود.

معضلات انباشته ناشی از آسیب‌های تاریخی اقتصاد ایران همچون انباشت بدهی‌های دولت، کسری صندوق‌های بازنشستگی و ناترازی نظام بانکی، در کنار شدت گرفتن تحریم‌های ظالمانه آمریکا و بروز پیامدهای آن موجب شده است برخی شاخص‌های کلیدی اقتصادی و اجتماعی در وضعیت مطلوبی قرار نداشته باشد.از این رو بسیاری از کارشناسان بر این باورند که برای حفظ ثبات اقتصادی و صیانت از تولید و اشتغال و در نهایت معیشت مردم، لازم است اصلاحاتی در ساختار اقتصادی کشور انجام گیرد. به علاوه لازم است اصلاحات ساختاری در نظام بودجه‌ریزی…

تسنیم: سخنگوی ستاد بودجه، با بیان اینکه، فروش اوراق در هماهنگی با سیاست گذار پولی انجام شده و تورم زا نیست، گفت: سال ۹۹ حدود ۱۰۶ هزار میلیارد تومان کسری عملیاتی در بودجه داریم.

لایحه بودجه دولت موضوع داغ اقتصادی این روزهای کشور است. به‌طور خاص، کسری بودجه بالای سال ۱۳۹۹ مورد توجه بوده است. کاهش درآمدهای نفتی دولت به دنبال دور اخیر تحریم‌های یکجانبه آمریکا به کسری بودجه قابل‌توجه دولت منجر شده است. تاکنون آمار رسمی از کسری بودجه سال ۱۳۹۸ دولت منتشر نشده، اما به نظر می‌رسد حتی در سال جاری نیز این کسری بودجه قابل توجه باشد.

یکی از ویژگی‌های اغلب ما این است تا لحظه آخر اگر کاری را لازم نباشد انجام دهیم، انجام نمی‌دهیم تا کار به جایی می‌رسد که چاره‌ای جز انجام نداریم و در این حالت بالاترین هزینه را می‌پردازیم و البته کمترین استفاده را می‌بریم. مردم شاید تصور کنند که دولتمردان افراد متفاوتی با آنها هستند. در حالی که این‌گونه نیست. دولتمردان، مدیران و وزیران همان ویژگی‌های مردم عادی را دارند.

بروز کسری بودجه و کاهش درآمد ملی در اثر تحریم صادرات نفت کشور امری بدیهی است که از زمان اعلام خروج آمریکا از برجام پیش‌بینی شده بود و در اثر همین امر هم بازار ارز در سال گذشته دچار شوک بزرگی شد و نرخ ارز جهش کرد. اما آیا مساله کسری بودجه و آثار آن تمام شده‌ است؟ تحریم‌های ظالمانه بروز کسری بودجه را آشکار و ابعاد آن را تعمیق کرده است.

دنیای‌اقتصاد: به‌نظر می‌آید در شرایط فعلی، صید فراریان مالیاتی و حذف معافیت‌های مالیاتی غیرهدفمند، کم‌هزینه‌ترین راهکار دولت برای پوشش کسری بودجه باشد که اتفاقا با همراهی اجتماعی نیز همراه است. اما روشی که بتواند صید فراریان مالیاتی را هموار کند، چندان در نظام مالیاتی کشور مستقر نیست؛ مالیات براساس درآمدهای خانوار و اظهارنامه‌های شخصی. این روش علاوه بر اینکه می‌تواند احتمال فرار درآمدهای کلان از تور مالیاتی را کاهش دهد، می‌تواند بستر اطلاعاتی مناسبی برای سیاست‌های بازتوزیعی و حمایتی دولت فراهم کند.

ايسنا: میزان بدهی‌های آمریکا اکنون از ۲۳ تریلیون دلار عبور کرده است.

«شخصی بوته خاری کاشت و به هشدار رهگذران بی‌توجهی نمود. با گذر زمان، بوته خار بزرگ و بزرگ‌تر شد و هر روز بیشتر به رهگذران آسیب رساند. اما مرد با امروز و فردا کردن، در کندن خار تعلل ‌می‌کرد. تا اینکه زمانی که خواست خار را از جای درآورد، فهمید بسیار دیر شده است؛ گذر زمان جوانی مرد را برده و در عوض ریشه‌های خار را در زمین مستحکم‌تر کرده بود.»

ایرنا: سهمیه‌بندی و اصلاح قیمت بنزین دو هفته است که در کشور اجرایی شده و در حالی که دولت همواره تاکید کرده تمام درآمد ریالی اجرای آن به خانوارها باز می‌گردد اما برخی آن را راه‌حلی برای جبران کسری بودجه نفتی می‌دانند. اما در واقعیت چقدر از افزایش قیمت بنزین به جیب وزارت نفت می‌رود؟

محسن کرمانی: کسری بودجه اصطلاحی آشنا برای اقتصاد ایران است. این امر هنگامی رخ می‌دهد که دولت بیش از درآمد خود خرج کند. آثار سوء این پدیده بر هیچ اقتصاددانی پوشیده نیست که از جمله پیامد‌های آن می‌توان به تورم در کشور اشاره کرد. از جمله راه‌های تامین کسری بودجه عبارتند از استقراض از نظام بانکی، انتشار اوراق بهادار، استقراض از خارج کشور که هر کدام از آنها می‌تواند پیامد‌های خاص خود را داشته باشد. البته با توجه به اینکه اقتصاد ایران با تحریم‌های سنگینی مواجه است، استقراض از خارج، راهی دشوار است و دولت مجبور…

در حال حاضر ناترازی دخل و خرج دولت یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد کشور قلمداد می‌شود. اگرچه این مشکل به‌صورت تاریخی در اقتصاد ایران وجود داشته است، اما کاهش درآمدهای نفتی در پی تحریم‌ها، درد ناشی از این بیماری را آشکار ساخته و دولت را برای رفع آن به تکاپو انداخته است. کسری بودجه دولت در سال ۱۳۹۸ بالغ بر ۱۲۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.

دنیای اقتصاد: سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰مجلس از تهیه طرح دوفوریتی برای تک‌نرخی شدن بنزین خبر داد و گفت که این طرح تقدیم هیات رئیسه مجلس شده است. بهرام پارسایی در گفت‌وگو با «ایسنا» اظهار کرد: در این طرح دوفوریتی پیشنهاد کردیم که قیمت بنزین با نرخ ۱۵۰۰ تومان تک‌نرخی شود، چرا که دو نرخی بودن آن منشا فساد است، ضمن این‌که قیمت ۱۵۰۰ تومان برای هر لیتر بنزین سالانه ۱۷ هزار میلیارد تومان به درآمد دولت اضافه و بخشی از کسری بودجه دولت را تامین می‌کند. همچنین در این طرح پیشنهاد دادیم که به موازات حذف بنزین سه هزار تومانی،…

با تصویب قانون لغو تیول به تاریخ ۱۱ صفر ۱۳۲۵ق (۵ فروردین ۱۲۸۶ش)، املاک تیول از تیول‌داران گرفته شد و جزو املاک خالصه درآمد. این قانون املاک وقفی را که خادمان آنها به جای حقوقشان تیول کرده بودند نیز شامل می‌شد. تا پیش از تصویب این قانون، تیول‌داران، به‌جای حقوق خود، از املاک (چه مالیات آنها و چه درآمد آن املاک) بهره می‌بردند؛ اما با لغو تیول‌داری، بنا بود این دسته از افراد حقوق خود را از دولت بگیرند. افزودن بر عایدی دولت علت اصلی اتخاذ چنین تصمیمی به‌شمار می‌رفت؛ زیرا در مجلس اول، دولت با کسری…

افزایش مقاومت و تاب‌آوری اقتصاد در برابر تکانه‌های خارجی و عوامل بی‌ثبات‌کننده داخلی، در مورد هر کشوری موضوعیت و اهمیت دارد. این موضوع در مورد اقتصاد ایران، حداقل به دو دلیل اهمیت مضاعف می‌یابد. دلیل اول آن است که اقتصاد ایران در معرض فشار تحریم‌های خارجی قرار دارد و دلیل دوم آن است که اقتصاد کشور با ناترازی‌ها و عدم‌تعادل‌های ساختاری و بازارهای ناکارآ مواجه است که منشأ بی‌ثباتی و ناپایداری کل اقتصاد شده است.

رئیس سابق سیا هشدار داد که کسری بودجه و درگیری در جنگ‌های منطقه‌ای سبب شده تا ذخایر ارزی سعودی‌ها رو به اتمام بگذارد. این موضوع سوژه کارتونی از مهدی عزیزی در خبرآنلاین شد.

ایرنا نوشت: علی ربیعی ‌دستیار ارتباطات اجتماعی رییس جمهوری و سخنگوی دولت گفت: هدف طرح حمایت معیشتی با مدیریت مصرف سوخت، نه جبران کسری بودجه‌ دولت، که جبران کسریِ حمایت از معیشت مردم، به ویژه اقشار کمتربرخوردار است.

فارس: رئیس سابق سیا هشدار داد که کسری بودجه و درگیری در جنگ‌های منطقه‌ای سبب شده تا ذخایر ارزی سعودی‌ها رو به اتمام بگذارد.

ايسنا: وزیر دارایی عربستان پیش بینی کرد کسری بودجه این کشور تا سال ۲۰۲۰ به ۵۰ میلیارد دلار افزایش یابد.

ايسنا: میزان بدهی‌های آمریکا اکنون از ۲۳ تریلیون دلار عبور کرده است.