بیانیه خاتمی برای انتخابات
همزمان با پایان زمان ثبت‌نام از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری، به نظر می‌رسد اصلاح‌طلبان به راهکار لازم برای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری دست یافته‌اند. براساس این راهکار که چهارشنبه در بیانیه‌ای از سوی سید‌محمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات در کانال تلگرامی منتسب به او و خبرگزاری‌ها منتشر شده است، او بر شرکت در انتخابات حتی اگر شرایط کاملا مطلوب نباشد و با توجه به اوضاع و احوال کشور تاکید کرده است. او در این بیانیه نکته مهم دیگری را هم درباره نامزد مورد نظر اصلاحات مورد تاکید قرار داده که همان ملتزم بودن به اصلاحات و تحول در باور و عمل است.
رئیس دولت اصلاحات درعین حال راﻫﺒﺮد اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ ﺟﺒﻬﻪ اﺻﻼﺣﺎت را تایید و اعلام کرده است اگر پیشنهاد جبهه محقق شود در انتخابات شرکت خواهدکرد. اشاره خاتمی به سند راهبردی جبهه اصلاحات است که روز ۱۰خردادماه از سوی این جبهه منتشر شد و در آن بر مشارکت مشروط در انتخابات زود‌هنگام ریاست‌جمهوری با شرط معرفی نامزد یا نامزدهای اختصاصی و تایید صلاحیت حداقل یکی از نامزدهای اختصاصی تاکید کرده بود.
پیش از این «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «اصلاح‌طلبان می‌آیند؟» در تاریخ ۸خرداد ماه، دو دیدگاه حاکم در جبهه اصلاحات را بررسی کرده بود. مطابق دیدگاه اول اصلاح‌طلبان تنها با تایید نامزد اختصاصی و با پرچم اصلاحات وارد فرآیند انتخابات خواهند شد و در دیدگاه دوم با تکیه بر اینکه نمی‌توان نسبت به فرصت انتخابات بی‌تفاوت بود، برحمایت از نامزدی تاکید می‌کنند که توان تغییر شرایط کشور و باز کردن فضای سیاسی را داشته باشد. به نظر می‌رسد نظر شخصی رئیس جبهه اصلاحات در این دوره از انتخابات ضمن احترام به نظر دیدگاه اول، به دیدگاه دوم نزدیک باشد.
در دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز جبهه اصلاحات شرکت در انتخابات مجلس را مشروط به تایید صلاحیت چهره‌های معرفی شده از سوی این جریان کرده بود که در نهایت اعلام کرد با توجه به اینکه امکان ارائه فهرست در انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان در تهران را ندارد، در انتخابات شرکت نخواهد کرد. همان زمان خبرها حاکی از آن بود که این نظر مورد تایید رئیس دولت اصلاحات است. در واقع در انتخابات مجلس شورای اسلامی که سال گذشته برگزار شد هم دودیدگاه برای مشارکت در انتخابات وجود داشت که یکی برحضور تحت هر شرایطی تاکید می‌کرد و دیگری بر مشارکت مشروط(تایید صلاحیت نامزدهای جبهه اصلاحات)؛ موضوعی که در انتخابات زود‌هنگام ریاست‌جمهوری که قرار است ۸تیرماه برگزار شود، حکمفرماست. با این حال این‌بار به نظر می‌رسد شرایط موجود کشور، دیدگاه رئیس جریان اصلاحات را به دیدگاهی که بر مشارکت در انتخابات تاکید دارد، نزدیک کرده است.
در گزارش قبلی «دنیای اقتصاد» آمده بود که «دیدگاه اول را احزاب اتحاد ملت و گروه‌های اقماری‌اش یعنی مجمع ایثارگران، انجمن اسلامی مدرسین، مجمع اسلامی فرهنگیان، تشکل زنان اصلاح‌طلب و انجمن اسلامی پزشکان نمایندگی می‌کنند و دیدگاه دوم ازسوی احزابی چون اعتماد ملی، کارگزاران، ندای ایرانیان، خانه کارگر و حزب اسلامی کار نمایندگی می‌شود.» خاتمی در بخشی از بیانیه خود آورده است: «در اﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ از زﻣﺎن ﮔﺮﭼﻪ ﺗﺤﻮل اﺳﺎﺳﯽ دور از دﺳﺘﺮس و ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻮی آن ﺑﺎ دﺷﻮاریﻫﺎی فراوان روبه‌رو اﺳﺖ، وﻟﯽ ﻧﻔﺲ ﺑﺎور ﺑﻪ تحول و اﺻﻼح ﺳﺒﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ(نامزد مورد نظر) ﺑﺎ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﺜﺒﺖ و سازنده ﺑﺎ ارﮐﺎن ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﺮدم و به‌کارگیری همه امکانات و ظرفیت‌هایی که در اختیار دارد که چندان هم زیاد نیست، در جهت تحول مثبت در همه عرصه‌های اقتصادی، سیاسی، علمی و فرهنگی گام بردارد و اﻣﯿﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮدی ﺗﺪرﯾﺠﯽ اوﺿﺎع را ﺑﯿﺸﺘﺮ و نگرانی‌ها از ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪن ﺷﺮاﯾﻂ را کمتر کند.»
او در بخش دیگری از بیانیه خود با بیان اینکه تلاش پیگیر برای بهبود زندگی و معیشت مردم با رویکرد اقتصادی مطلوب در جهت توسعه همه‌جانبه و پایدار همراه با عدالت از سوی دیگر، دارای اولویت اجتناب‌ناپذیر است، درد ﺑﺰرگ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺿﻌﻒ ﺧﺮدورزی در ﺣﮑﻤﺮاﻧﯽ و ﺳﻮءﺗﺪﺑﯿﺮ در مواجهه با ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ و ﺑﺤﺮانﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد و ﭘﯿﺶرو توصیف کرده است. از همین‌رو او تاکید کرده که ناﻣﺰد ﻣﻮرد ﻧﻈر ﺑﺎﯾﺪ زمینه ﺧﺮدورزی و ﺗﻮﻗﻒ ﺑﯽﺧﺮدی را در ﻫﻤﻪ اﻣﻮر و ﺳﻄﻮح به خصوص ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﺗﻮان ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ، عالمانه و ﺣﺮﻓﻪای ﮐﺸﻮر و اﻟﺘﺰام ﺑﻪ ﺧﺮد ﺟﻤﻌﯽ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد.خاتمی تصریح کرده است: اهتمام ﺑﻪ روﯾﮑﺮد ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻋﻠﻤﯽ در همه عرصه‌های حکمرانی و نیز اﻗﺪام ﺑﺮای رﻓﻊ ﺗﺤﺮﯾﻢﻫﺎی ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ و برخورداری کشور از امکانات بین‌المللی در جهت توسعه همه‌جانبه کشور از ﻃﺮﯾﻖ اﻧﺘﺨﺎب ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﻋﻘﻼﻧﯽ، ﻓﻌﺎل و ﻣﺘﻮازن و ارﺗﻘﺎی ﺟﺎﯾﮕﺎه اﯾﺮان و ﻣﻨﺰﻟﺖ اﯾﺮاﻧﯿﺎن در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ و اﺳﺘﻔﺎده بهینه از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ راهبردی و ﺗﻮان ﺗﺎرﯾﺨﯽ، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ اﯾﺮان و اﯾﺮانی در ﺟﻬﺖ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﻠﯽ مقتضای خردورزی است.
رئیس جبهه اصلاحات در پایان ابراز امیدواری کرده است ﻫﻤﮕﺎن و به‌خصوص مسوولان و دﺳﺖاﻧﺪرﮐﺎران اﻣﺮ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺎ درک ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺣﺴﺎس ﮐﻨﻮﻧﯽ ﮐﺸﻮر و ﻧﯿﺰ ﮔﺴﺘﺮه و ژرفای ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ ﻣﺮدم، زﻣﯿﻨﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ را ﻓﺮاﻫﻢ آورﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎ و ﺑﺨﺶﻫﺎی مختلف ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻧﺎﻣﺰد ﻣﻄﻠﻮب ﺧﻮد را در ﺻﺤﻨﻪ ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ.
سید محمد خاتمی در انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری در سال ۱۳۹۴، از عبارت «تکرار می‌کنم» استفاده کرده بود که آن زمان موجب تشکیل موجی برای حضور در انتخابات آن سال شد. عبارتی که یک بار دیگر در انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۱۳۹۶ تکرار شد و در یک کارزار سیاسی از مردم خواست تا به حسن روحانی رای دهند و آن کارزار هم همچون کارزار انتخاباتی پیشین او موفق بود. با این حال او در انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی به صراحت اعلام کرد که «آگاهانه و صادقانه» رای نداده تا «به هیچ‌کس دروغ» نگفته باشد. رئیس دولت اصلاحات در سخنانی که روز ۱۶اسفند سال گذشته درجمع مشاوران خود داشت، همچنین تصریح کرده بود: «در انتخابات امسال، این‌بار تصمیم گرفتم که اگر نمی‌توانم کاری برای مردم بکنم همراه و همنوا با خیل ناراضیانی باشم که در عمق وجودشان بر این باورند که اگر راه نجاتی باشد راه اصلاح امور است.»
با این حال بیانیه روز چهارشنبه او نشان می‌دهد که شرایط موجود ازجمله تحریم‌ها او را به سمت لزوم انتخاب نامزدی خردورز که به گفته خود او در باور و عمل ملتزم به اصلاحات و تحول و تلاشگر در جهت اصلاح در همه عرصه‌های ساختاری و رویکردی باشد، سوق داده است؛ نامزدی که به‌دلیل عدم تاکید بر وابستگی تشکیلاتی به اصلاحات می‌تواند علی لاریجانی را نیز دربرگیرد. همچنان‌که پیش از این هم «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «نیم‌نگاه اصلاحات به اعتدالیون» تصریح کرده بود: «براساس خبرهای رسیده بخشی از احزاب اصلاحات (شامل حزب کارگزاران، حزب ندای ایرانیان، خانه کارگر، حزب اسلامی کار) ترجیح می‌دهند که ائتلافی همچون ائتلافی که در انتخابات مجلس با اعتدالیون به وجود آمد، تشکیل دهند و از علی لاریجانی حمایت کنند. این احزاب باور دارند که استراتژی همکاری بین اعتدالیون و اصلاح‌طلبان اخیرا و در انتخابات مجلس به بار نشست و نمونه آن را هم در فتح ۸۰کرسی پارلمان و هم در انتخابات هیات رئیسه می‌توان دید. با این استراتژی که اصلاح‌طلبان و اعتدالیون دنبال کردند، فردی به عنوان نوری‌قزلجه به عنوان فصل مشترک علی لاریجانی و اصلاح‌طلبان وارد هیات رئیسه شد. از نظر این دسته از اصلاح‌طلبان ائتلاف با اعتدالیون کارآمدی بیشتری دارد تا اینکه صرفا خودشان را محدود به قید و بند‌های جبهه اصلاحات کنند.»
از این منظر شاید این‌بار رئیس دولت اصلاحات یا به قولی لیدر معنوی جریان اصلاحات در یک چرخش ۱۸۰درجه‌ای نسبت به انتخابات مجلس دوازدهم تصمیم گرفته یک بار دیگر شعار «تکرار می‌کنم» را این‌بار برای یک نامزد از جریان اعتدالیون در صورت عدم تایید نامزد مورد نظر اصلاحات تکرار کند؛ نامزدی که می‌تواند علی لاریجانی باشد. ازهمین‌رو او اعلام کرده است با توجه به اوضاع و احوال درونی و بیرونی و پیرامونی شرکت در انتخابات می‌تواند موجه باشد ولو اینکه شرایط انتخابات کاملا مطلوب وجود نداشته باشد.
