علت‏‏‌العلل تصادف بی‏‏‌سابقه مترو

به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، آن‌‌‌گونه که در بیانیه رسمی شرکت بهره‌‌‌برداری مترو آمده است حادثه تصادف دو قطار در خط متروی کرج – تهران که به مصدومیت بیش از ۲۰ تن از شهروندان منجر شد تنها ناشی از یک نقیصه نبوده و «علت مرکب» داشته است. این علت ترکیبی از عوامل چندگانه‌‌‌ای است که هر یک به تنهایی می‌توانست حادثه آفرین باشد و اکنون توضیحات شرکت بهره‌‌‌برداری مترو بسته‌‌‌ای از همه این عوامل به عنوان «علت‌‌‌العلل» تصادف بی‌‌‌سابقه در مترو نام برده است. در این بیانیه آمده است: «پس از بررسی‌‌‌های صورت گرفته، علت‌‌‌العلل حادثه متروی تهران-کرج در صبح روز اول دی ، ضعف ناوگان، فرسودگی در سیستم سیگنالینگ و تجهیزات تشخیص داده شد که به ایجاد خطاهای متعدد در سیستم اتوماتیک حمل‌ونقل ریلی و در نتیجه افزایش تکیه سیستم به عوامل انسانی خارج از پروتکل شرکت بهره‌‌‌برداری متروی تهران و حومه در سال‌های اخیر منجر شده است‌‌‌.

امروزه در متروهای پیشرفته دنیا، مراکز فرمان و سیستم سیگنالینگ از مهم‌ترین بخش‌‌‌های مورد توجه محسوب می‌شود که متاسفانه در تهران حدود بیست سال از نوسازی این مراکز حیاتی می‌‌‌گذرد. طبق بررسی‌‌‌های به عمل آمده در کمیسیون عالی سوانح و بازبینی که در ظهر روز حادثه با حضور تمامی عوامل ذی‌ربط در ایستگاه چیتگر برگزار شد و پس از بازبینی و بررسی مکالمات مرکز فرمان و تصاویر استخراج شده از دوربین‌‌‌های نظارتی مشخص شد، راهبر قطار جانبی بدون داشتن سیگنال و مجوز عبور از ایستگاه، ۷۰۰ متر مانده به محل حادثه سیستم اتوماتیک قطار را بدون رعایت پروتکل و بدون هماهنگی با مرکز فرمان غیرفعال کرده و با وجود فعال بودن سامانه لوپ قطار اکسپرس و درست عمل کردن سوزن خط اصلی، متاسفانه منجر به برخورد قطار جانبی به قطار تندرو شده است.

متاسفانه طی سال‌های اخیر اقدامات کافی برای توانمندسازی و ارتقا و ارزیابی نیروی انسانی متروی تهران انجام نشده و از سوی دیگر با فرسودگی و عدم‌ اورهال زیرساخت‌‌‌ها، فشار کاری نیز به این کارکنان زحمتکش دو چندان شده است. این در حالی است که راهبران مترو همواره در خدمت‌‌‌رسانی به شهروندان بی‌دریغ تلاش می‌کنند.» به این ترتیب بر اساس این بیانیه رسمی شهرداری، «ضعف ناوگان»، «فرسودگی در سیستم سیگنالینگ» و نیز «افزایش تکیه سیستم به عوامل انسانی خارج از پروتکل شرکت بهره‌‌‌برداری مترو» آن هم در شرایطی که «برای توانمندسازی عوامل انسانی مترو اقدامات کافی انجام نشده است» علت‌‌‌العلل حادثه اخیر مترو بوده است.

«دنیای‌اقتصاد» در گزارشی با عنوان «فرضیه چهارم تصادف مترو» بر اساس اطلاعات اولیه به دست آمده از حادثه و گفت‌‌‌وگو با کارشناسان مطلع سه فرضیه اولیه احتمالی درباره علت حادثه مطرح کرد که شامل خطای راهبری، اشکال فنی و فرسودگی بود. اما جمع‌‌‌بندی اولیه از تحقیقات صورت گرفته این بود که ترکیبی از هر سه علت مذکور می‌تواند در بروز حادثه مذکور نقش داشته باشد. بنابراین در گزارش مذکور فرضیه چهارم به شکل ترکیبی از سه فرضیه دیگر به عنوان علت حادثه مطرح شد که گزارش رسمی شهرداری نیز آن را تایید کرده است.

در گزارش پیشین که توسط «دنیای‌اقتصاد» منتشر شد، این پرسش‌‌‌ها نیز مطرح شد که «چرا راهبری قطار به حالت دستی درآمده است، آن هم در شرایطی که گفته می‌شود راهبر بدون اطلاع مرکز اجازه چنین کاری ندارد؟ آیا بروز اشکال فنی در بخشی از تجهیزات سبب شده راهبر ناگزیر به کنترل دستی قطار شود؟» این موضوع در بیانیه مترو پاسخ داده شده و عنوان شده که بروز خطاهای فنی متعدد سبب شده تکیه سیستم به عوامل انسانی افزایش یابد و زمینه بروز حادثه ایجاد شود.