وی با بیان اینکه برخی افراد بدون بررسی و آگاهی می‌گویند نباید سد ساخت، افزود: از آنجا که ایران کشور سیل‌خیزی است، به نسخه‌ای نیاز دارد که با شرایط اقلیمی، جغرافیایی و... آن تطابق و هم‌خوانی داشته و قابلیت اجرایی شدن نیز داشته باشد. بنابراین نمی‌توان از اجرایی شدن ایده‌های ناهمگون با شرایط جغرافیایی ایران استقبال کرد. ترکش‌دوز افزود: برخی به اشتباه در دوران خشکسالی و کم بارشی، از بی‌نیازی به سدها دم می‌زنند حال آنکه حتی در همان سال‌های خشک هم سد کارکرد موثر خود را دارد. برای مثال در فروردین ۹۴ که در سال‌های خشک قرار داشتیم، سیلی بزرگ با دبی لحظه‌ای ۶ هزار مترمکعب در حوضه‌ میانی رودخانه‌ کارون رخ داد که اگر سد گتوند نبود، مردمی که در اهواز و آبادان بودند دچار خسارت‌های سنگین می‌شدند و فاجعه‌ ملی رخ می‌داد؛ چراکه فقط در طول یک شبانه روز ۳۰۰ میلیون مترمکعب، یعنی حدود یک و نیم برابر مخزن سد کرج، آب وارد مخزن سد گتوند شد.

مدیرعامل شرکت مهاب قدس باتوجه به سیل‌خیز بودن محدوده‌ رودخانه دز از ورود سیل با دبی لحظه‌ای ۸ هزار مترمکعب سخن گفت و تاکید کرد: امسال هم شاهد بروز سیلابی عظیم در رودخانه‌ دز بودیم؛ به‌طوری‌که دبی لحظه‌ای این سیلاب به ۸هزار مترمکعب رسید و در طول ۳ روز، ۶۰۰ میلیون مترمکعب یعنی ۳ برابر مخزن سد کرج، آب به مخزن سد دز وارد شد. درنتیجه، می‌بینید که این موضوع به هیچ‌وجه شوخی بردار نیست و تنها راه جلوگیری از این حادثه کاری جز سدسازی نخواهد بود. به گفته‌ این کارشناس ارشد آب، اگر سدهای دز، کرخه و کارون‌ها نبودند فاجعه‌ بزرگی در استان خوزستان به وقوع می‌پیوست؛ بنابراین باتوجه به آنکه رودخانه‌های ایران شرایط خاصی دارند، مخصوصا رودخانه‌هایی که در جنوب، غرب، جنوب شرق و شرق ایران واقع شده‌اند و شرایط‌شان با رودخانه‌های شمالی کشور متفاوت است، چون آبدهی متوسط رودخانه‌های شمال کشور و سیلاب‌های این رودخانه‌ها با دوره‌های بازگشت مختلف، تفاوت خیلی زیادی ندارد؛ اما باید بدانید در رودخانه‌های جنوب کشور شرایط بسیار متفاوت است.

ترکش‌دوز در توضیح اهمیت وجود سد گتوند برای مقابله با سیل، تصریح کرد: رودخانه‌ دز در پایین‌دست سد گتوند به رودخانه‌ کارون می‌ریزد و کارون بزرگ را تشکیل می‌دهد. شطیط و گرگر هم به آن می‌پیوندند و مستقیم از میان شهر اهواز می‌گذرد و پس از آن به جز شهرهای کوچک بین راه از خرمشهر و بعد آبادان می‌گذرد. اگر در سیل سال ۹۴ و امسال، سد گتوند، سیل کارون را کنترل نمی‌کرد، نمی‌توانستیم به این میزان رهاسازی از سد دز داشته باشیم و سیل رودخانه‌های کارون بزرگ (تجمیع شده) خسارت‌های جانی و مالی بسیاری به شهر اهواز و مناطق اطراف آن وارد می‌کرد. به اعتقاد این کارشناس ارشد مدیریت منابع آب، رودخانه‌ کارون، دز و کرخه با وجود آنکه برای مردم شهر از نظر تولید آب، برق، کشاورزی و... نعمت بزرگی محسوب می‌شوند؛ اما چون سیل‌های آنها هم بزرگ است و چندین برابر سد کرج یکباره وارد این رودخانه‌ها می‌شود و درست از وسط شهر عبور می‌کنند، یک تهدید بزرگ و جدی نیز به حساب می‌آیند.

ترکش‌دوز با تاکید بر همین موضوع افزود: اگر سدی احداث نمی‌شد تا در تامین آب و تولید برق از آن استفاده شود، قطعا برای حفاظت شهرها از خسارت‌های فاجعه‌بار سیل باید سد احداث می‌شد به‌ویژه که تجاوز به حریم رودخانه‌ها در پایین‌دست سدها به‌صورت غیرمجاز صورت گرفته و رژیم رودخانه‌ها را به‌شدت برهم زده است و کار کنترل سیل را بسیار دشوارتر ساخته و البته باید این موضوع هم ساماندهی شود. وی به استانداردهای بین‌المللی و قوانین کشور در مورد حریم حداقل سیل اشاره کرد و افزود: طبق این استانداردها رودخانه‌های پایین دست سدها باید حریم حداقل سیل با دوره بازگشت بیست و پنج ساله را داشته باشند تا بتوانند به راحتی و بدون ورود به دشت و مناطق مسکونی هدایت و تخلیه شوند که در مورد کرخه و دز حدودا ۴ هزار متر مکعب در ثانیه می‌شود. اما درحال‌حاضر حریم رودخانه‌ها به شکل ناهنجاری مورد تجاوز ساخت‌وسازها قرار گرفته که این یکی از مشکلات نفوذ سیل به دشت‌ها و مناطق مسکونی است.

مدیرعامل شرکت مهاب قدس با طرح این سوال از منتقدان سدسازی، گفت: اگر سدسازی راه‌حل مهار سیلاب نیست، چه سازه‌ای می‌تواند سیلابی با بزرگی دبی ۸ هزار مترمکعب بر ثانیه را جز یک سد بزرگ، مهار و کنترل کند؟ وی با انتقاد از برخی اظهارنظرها در زمینه‌ کنترل سیل به روش آبخیزداری و همچنین لایروبی رودخانه‌ها، بیان کرد: عده‌ای معتقدند با آبخیزداری می‌توان مانع از سیل شد. آبخیزداری، تنها حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد توان پیشگیری از فرسایش خاک را داشته و نقش موثری در کنترل سیل ویرانگر ندارد. وی افزود: در مواردی که بارندگی‌های شدید ادامه دارد به هیچ‌وجه با آبخیزداری نمی‌شود از تخریب‌های سیل جلوگیری و آن را کنترل کرد. همچنین با لایروبی هم نمی‌توان بستر لازم برای دوره بازگشت سیل‌ها را فراهم آورد و باز هم تنها کار منطقی و اساسی برای مهار سیلاب‌های عظیم، سدسازی است.

مدیرعامل شرکت مهاب قدس از پیاده‌سازی و مدل‌سازی سیل سال گذشته در حوضه‌ میانی کارون با استفاده از جدیدترین تکنولوژی مدل‌سازی سیلاب در جهان خبر داد و گفت: کارشناسان شرکت مهاب قدس، سیل فروردین سال گذشته را مدل‌سازی کردند و در قالب یک انیمیشن نشان دادند که اگر سد گتوند نبود، شهر اهواز زیر حدود ۱۰ و شاید هم ۱۵ متر آب قرار می‌گرفت و به نوعی، این شهر به آکواریومی بزرگ تبدیل می‌شد که آب تمام شهر را با خود می‌برد و فاجعه‌‌ بزرگ قرن اتفاق می‌افتاد و معلوم نبود در آن زمان چه کسی جوابگو بود؟ در این نرم‌افزار با توجه به توپوگرافی منطقه، گسترش عرضی و طولی سیلاب مدل‌سازی شده است که نشان می‌دهد وقتی حجم سیلاب به ۴ هزار مترمکعب در ثانیه می‌رسد، آب وارد شهر می‌شود و در ادامه با افزایش حجم سیلاب، آب تمام شهر اهواز را در بر می‌گیرد.

اخبار مرتبط