«دنیای‌اقتصاد» آخرین وضعیت سهام ممنوع‌المعامله را بررسی کرد
سرمایه‌های معلق در متوقف‌های بورس
شبح توقف نماد بر سر نقدشوندگی سهام
تحلیلگران بازار سرمایه بر این باورند که توقف نماد چه بسا بدتر از پایین آمدن قیمت سهام و زیان معامله‌گران در بازار است؛ چرا که در صورت افت قیمت سهام، معامله‌گران این اختیار را دارند که با فروش سهام خود به قیمتی پایین تر و مقداری زیان و کاهش سرمایه، سهام خود را نقد کنند، در حالی که اگر توقف نماد، آن هم از نوع طولانی مدت در تالار شیشه‌‌ای رخ دهد، صرف نظر از افت یا حتی افزایش قابل توجه سهام، نقدینگی سرمایه گذاران حبس می‌شود و دسترسی به آن ندارند. حبس نقدینگی نیز بدترین اتفاقی است که می‌تواند برای یک سرمایه گذار در هر بازاری به ویژه بازار سرمایه رخ دهد. ضمن اینکه وقتی نماد معاملاتی یک شرکت متوقف می‌شود، در پی حبس و قفل شدن منابع، سرمایه گذاران دیگر قادر به تصمیمگیری برای سرمایه خود نیستند و علاوه بر اینکه نمی‌توانند بسته به شرایط بازار اقدام به بازنگری و اصلاح در پرتفوی خود کنند، از کسب سود و زیان (بسته به شرایط بازار سهام) هم جا می‌مانند. همچنین این دسته از معامله‌گران به اصل پول و دارایی خود هم دسترسی ندارند که البته باید به این موارد زیان حاصل از خواب پول و سرمایه را نیز اضافه کرد.
آخرین آمار از متوقف‌های بورسی
بر اساس آخرین اطلاعیه شرکت بورس تهران تا پایان معاملات روز شنبه (۲۴ آبان‌ماه) ۲۲ نماد بورسی متوقف هستند که در بین آنان نمادهای بزرگ و شاخص ساز چون «شستا»، «شپنا»، «تاپیکو» و «وتجارت» هم مشاهده می‌شود. افشای اطلاعات بااهمیت نیز دلیل توقف اکثر این نمادها عنوان شده است. روز گذشته شاهد بازگشایی دو نماد از متوقف‌های بورسی بودیم. در این راستا «ومعادن» بالاخره بعد از ۶ هفته توقف با افت ۱۵ درصدی بازگشایی شد و اثر منفی ۳۵۰۰ واحدی بر شاخص کل گذاشت. «فارس» نیز پس از توقف ۱۰ روزه، روز گذشته به گردونه معاملات بازگشت و با افت بیش از ۵/ ۲ درصدی بازگشایی شد و ۲۴۹۲ واحد از ارتفاع شاخص کل کاست.
ادامه توقف «شستا»، ترس یا سیاست؟
آنچه قابل تامل است مدت زمان طولانی توقف برخی از این نمادهاست که سهامداران آنان را شاکی و نگران کرده است. برای مثال نماد شرکت سرمایهگذاری تامین اجتماعی در بورس تهران (شستا) در ابتدا به دلیل ارائه اطلاعات با اهمیت بسته شده بود و به اجبار سهامداران این شرکت راهی مجمع عمومی عادی سالانه نیز شدند. این اتفاق پیش از این کم‌نظیر بود. حال نیز بیش از دو ماه از توقف این نماد بورسی می‌گذرد و اگرچه مدیرعامل سرمایهگذاری تامین اجتماعی حدود یک ماه قبل و در مجمع سالانه وعده بازگشایی «به‌زودی» این شرکت را داده بود اما همچنان خبری از بازگشایی این نماد نیست. حالا اما با افزایش اعتراض سهامداران خرد نسبت به توقف طولانی مدت برخی نمادها و عدم تحقق وعده مسوولان برای بازگشایی آنها، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از تعیین تکلیف هر چه سریع‌تر این نماد و سایر نمادهای متوقف خبر داده است. در این میان برخی از فعالان بازار معتقدند سیاست‌گذار بورسی از اثرگذاری منفی این بازگشایی بر کل بازار می‌ترسد. برخی دیگر اما برخورد سلیقه‌ای ناظر بورسی با برخی از نمادهای معاملاتی را مطرح می‌کنند و معتقدند شستا نزد مدیران بورسی نقش دردانه‌ای را دارد که حسابش با بقیه فرق می‌کند.
رئیس سازمان بورس: تعیین تکلیف کنید!
حسن قالیباف اصل آخر هفته گذشته با اشاره به توقف طولانی‌مدت نماد معاملاتی «شستا» گفته بود که سازمان بورس به شرکت بورس اوراق بهادار تهران اعلام کرده که هرچه سریع‌تر این نماد و سایر نمادهای متوقف را تعیین تکلیف کند. او در همین حال تاکید کرده بود که خود ناشرین نیز حتما باید فرآیند بازارگردانی و تداوم آن را مدنظر قرار دهند و در راستای نقدشوندگی سهام خود کوشا باشند، چرا که این موضوع یک اصل مهم در سرمایهگذاری است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان هشدار داده بود چنانچه ناشری این مهم را رعایت نکند، سازمان بورس و اوراق بهادار از اختیارات قانونی خود در راستای صیانت از حقوق سهامداران استفاده خواهد کرد.
همچنان خبری از بازگشایی سایر نمادهای توقیف شده به ویژه شستا که سهامداران خرد زیادی منتظر بازگشایی آن هستند، نیست. پیگیری‌های «دنیای اقتصاد» از شرکت بورس تهران که رئیس سازمان بورس توپ را در زمین آنان انداخته بود تا لحظه تنظیم این گزارش به جایی نرسید.
طولانی‌ترین توقفهای بورس
توقف طولانی‌مدت نمادها یکی از عوامل افزایش ریسک نقدشوندگی سهام است. در حال‌حاضر بررسی‌ها نشان می‌دهد از مجموع ۲۲ نماد متوقف در بورس تهران ۶ سهم به دلیل تعلیق نماد معاملاتی، ۸ سهم به بهانه برگزاری مجمع‌عمومی عادی و فوق‌العاده، ۶سهم به دلیل افشای اطلاعات بااهمیت گروه الف، یک سهم بررسی بیشتر اطلاعات و یک سهم نیز به علت تغییرات بیش از ۵۰ درصدی قیمت متوقف شده‌اند. در این میان قدیمی‌ترین نماد متوقف بورس‌تهران «آکنتور» بوده که از ۱۳ شهریور ۹۵ تاکنون بسته مانده است. پس از آن نماد معاملاتی بانک انصار است که از ۶ مرداد ۹۷ متوقف شده و قرار است بر اساس مصوبه شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی درخصوص چارچوب ادغام بانک‌ها و موسسات اعتباری وابسته به نیروهای مسلح در بانک‌سپه تعیین‌تکلیف شود. بانک مرکزی ایران سال ۹۷ با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرده بود که قرار است بانک‌های انصار، قوامین، حکمت‌ایرانیان، مهر‌اقتصاد و موسسه اعتباری کوثر در بانک سپه ادغام شوند. در آخرین جلسه تصمیمگیری درباره ادغام این پنج بانک مقرر شده تا مجامع عمومی فوق‌العاده ادغام بانک‌های قوامین، انصار و موسسه اعتباری کوثر ظرف یک ماه آینده برگزار و پرونده این ادغام بسته شود. اما رتبه سوم طولانی‌ترین توقف بورس تهران به سهام شرکت سرمایهگذاری تامین‌اجتماعی (شستا) اختصاص دارد که از ۱۶ شهریورماه با توقف نماد معاملاتی مواجه شده است.
چرا نمادهای بورسی متوقف می‌شوند؟
علت توقف نمادها در چند دسته جای می‌گیرد.
ا- متوقف شدن به‌علت برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه
مجمع‌عمومی عادی سالانه مجمعی است که هر شرکت فعال در بورس موظف است هر ساله به منظور تصویب صورت‌های مالی و تقسیم سود نقدی بین سهامداران تشکیل دهد. در ضمن شرکت‌ها برای برگزاری این مجامع تا ۴ ماه پس از پایان سال مالی فرصت دارند، نمادها حداقل یک تا دو روز قبل از برگزاری مجمع متوقف می‌شوند. اگر قصد شرکت در مجمع را ندارید حتما قبل از متوقف شدن آن را بفروشید. سهم پس از افشای اطلاعات مجمع در کدال حداکثر تا ۲ روز بعد از افشای اطلاعات باید بازگشایی شود و به‌صورت حراج ناپیوسته و بدون محدودیت نوسان انجام خواهد شد. اگر دستور جلسه مواردی جز موارد ذکر شده باشد آنگاه نماد سهم به‌صورت حراج ناپیوسته و با محدودیت نوسان بازگشایی می‌شود.
٢- متوقف شدن به علت برگزاری مجمع‌عمومی فوق‌العاده
برگزاری مجمع‌عمومی فوق‌العاده در شرکت‌ها می‌تواند به دلایل متفاوتی همچون افزایش سرمایه یا تغییر در تیم مدیریتی باشد. نماد سهمی که برای برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده آماده می‌شود، یک روز معاملاتی قبل از برگزاری مجمع باید متوقف باشد. سهم پس از افشای اطلاعات مجمع در کدال حداکثر تا ۲ روز بعد از افشای اطلاعات در صورتی‌که تصمیمات منجر به تغییرات سرمایه نشود، باید بازگشایی شود. اگر موضوع مجمع‌عمومی فوق‌العاده افزایش سرمایه باشد، نماد سهم در زمان بازگشایی با کشف قیمت بدون محدودیت دامنه‌نوسان بازگشایی خواهد شد، در غیر این‌صورت بازگشایی سهم به‌صورت حراج ناپیوسته و با محدودیت دامنه نوسان و بر اساس نظر و تایید ناظر بازار خواهد بود.
٣- متوقف شدن به علت نوسان قیمت پایانی یک سهم بیش از ۲۰ درصد
اگر طی ۵ روز کاری متوالی، قیمت پایانی یک سهم بیش از ۲۰ درصد نوسان مثبت یا منفی داشته باشد، نماد سهم در بورس متوقف و بسته می‌شود. در این حالت نماد سهم به‌مدت ۶۰ دقیقه در وضعیت سفارش‌گیری قرار می‌گیرد و سپس معاملات سهم از سر گرفته می‌شود؛ و سپس معاملات در دامنه نوسان فعلی ادامه خواهد یافت.
۴- متوقف شدن به علت نوسان قیمت پایانی یک سهم بیش از ۵۰ درصد
اگر طی ۱۵ روز کاری متوالی، قیمت پایانی یک سهم بیش از ۵۰ درصد نوسان در جهت مثبت یا منفی داشته باشد معاملات سهم متوقف می‌شود. در این حالت شرکت ملزم به برگزاری یک کنفرانس اطلاع‌رسانی از طریق سایت کدال است. در صورت اطلاع‌رسانی شفاف نماد سهم حداکثر ۲ روز کاری بعد از توقف با محدودیت دامنه نوسان کشف قیمت و بازگشایی می‌شود. همچنین در صورت بسته‌شدن نماد به شرح فوق، معاملات کلیه اوراق بهادار مرتبط با آن نماد (حق‌تقدم سهام و اوراق مشتقه) نیز متوقف می‌شود. در نوسان ۵۰درصد سرمایه‌گذاران و تحلیلگران می‌توانند سوالات خود را از طریق کارگزاری‌ها و مشاور سرمایه‌گذاری‌ها در مورد وضعیت شرکت در سایت تدان مطرح کنند و ناشر در شفاف‌سازی پاسخ می‌دهد.
۵- متوقف شدن به علت افشای اطلاعات بااهمیت
اگر شرکتی قصد افشای اطلاعات با‌اهمیتی به‌صورت اطلاعیه‌ای در سایت کدال داشته باشد، نماد آن بسته و معاملات آن متوقف می‌شود. این اطلاعات بااهمیت می‌توانند در دو دسته اطلاعات بااهمیت گروه (الف) یا (ب) جای گیرند که بازگشایی سهم با توجه به اینکه اطلاعات بااهمیت از گروه (الف) یا گروه (ب) باشد، متفاوت است. تفاوت بازگشایی نماد سهم، پس از افشای اطلاعات با اهمیت در گروه (الف) و (ب) در این است که در صورتی‌که افشای اطلاعات از گروه (الف) باشد، بازگشایی نماد سهم در روز کاری بعد با کشف قیمت بدون محدودیت دامنه نوسان اتفاق خواهد افتاد. اگر افشای اطلاعات با اهمیت از گروه (ب) باشد بازگشایی نماد سهم در همان روز یا حداکثر در روز کاری بعد با محدودیت دامنه نوسان کشف قیمت انجام می‌گیرد.
