پتانسیل سوددهی صنعت زغالسنگ بررسی شد
صادرات زغالسنگ جان می‌گیرد؟
تاریخچه مختصر صنعت زغالسنگ
صنعت زغالسنگ از قدیمی‌‌‌ترین صنایع موجود در جهان است. این ماده پس از نفوذ و رسوب قرن‌‌‌ها مواد مختلف در لابه‌‌‌لای لایه‌‌‌های زمین فشرده و تشکیل شد. براساس اطلاعات موجود، بخش اعظمی از ذخایر این ماده در 250میلیون سال پیش به وجود آمده است. براساس معیارهای بین‌المللی، زغالسنگ جزو سوخت‌‌‌های تجدیدناپذیر است. در همین راستا از این ماده در برخی صنایع شیمیایی برای تولید گاز، کک، روغن، قطران و... استفاده می‌شود. در این راستا پای این صنعت به بازار بورس در سطح جهانی باز شد و بر معادلات بورس نیز اثرگذار بود؛ چرا که یکی از منابع اصلی قابل دسترس برای انرژی است. در این راستا صنعت زغالسنگ در بازار بورس ایران نیز به طور نسبی روی‌هم‌رفته بخش فعالی بوده اما حجم کمی از بازار را شامل می‌شود.
تنها یک شرکت از قطار زغالی جا ماند
شاخص P/ Eیکی از عوامل نشان‌‌‌دهنده امکان سوددهی و پیشرفت سهم‌‌‌های موجود در آینده است. در حال حاضر چهار سهم در این صنعت فعال هستند که طبق آخرین خروجی، شاخص P/ E برای نماد «کطبس» 8/ 9، برای «کشرق» 31/ 65، برای «کپرور» 29/ 7 و برای «کزغال» 16/ 8 بارگذاری شده است. به طور مشخص نسبت قیمت به سود محقق‌شده برای صنعت زغالسنگ 3/ 9واحد بوده و بیشترین میزان شاخص P/ E مربوط به سهم «کشرق» به میزان 54/ 66واحد است. از سوی دیگر کمترین میزان آن مربوط به سهم «کپرور» با عدد 29/ 7واحد است. از این جهت در مجموع ظرفیت پیشرفت «کپرور» بالا نشان داده شد. در این راستا سایر شرکت‌ها به‌جز «کشرق» در شاخص مدنظر رقمی نزدیک به یکدیگر دارند و امکان سوددهی برای «کشرق» در آینده پایین است.
مقاومت سنگ‌‌‌گونه در برابر قیمت دستوری
طبق تجزیه و تحلیل انجام‌شده، حاشیه سودهای خالص، عملیاتی و ناخالص 12ماه منتهی به 1401 به طور مشترک برای سه نماد یادشده 31درصد نشان داده شد. در این راستا میانگین حاشیه سود خالص از سال 1393 تا سال 1401 به‌میزان 29درصد، میانگین حاشیه سود عملیاتی 26درصد و میانگین حاشیه سود خالص به میزان 24درصد نشان داده شد. بر این اساس قابل مشاهده است که به دلیل بالا بودن حاشیه سودهای خالص و ناخالص برای این صنعت عملکرد مثبتی از آن ثبت شده است. این در حالی است که به‌رغم دخالت دولت و تعیین قیمت دستوری بر آن همچنان حاشیه سود به‌نسبت بالایی گزارش شد. از همین رو حاشیه سودهای خالص و ناخالص در سال‌های 1393 تا 1398 به طور میانگین به ترتیب در حدود 17 و 28درصد بود؛ اما سال گذشته این ارقام برای هر دو شاخص 31درصد شده است.
جهش مقطعی تولید با عرضه اولیه
از منظر بررسی اوضاع تولید، صنعت زغالسنگ به‌جز سال‌های 1396، 1400 و 1401 با روند کم‌‌‌نوسانی روبه‌‌‌رو بوده است. با واکاوی داده‌‌‌ها می‌‌‌توان افزایش و رشد بزرگی را در سال 1396 به میزان 117درصد مشاهده کرد. در حالی که طبق بیان مذکور، برای اولین بار عرضه سهام شرکت «کزغال» اثر غالبی در این رشد تولید داشته است. این در حالی است که در سال 1400 تولید این صنعت به میزان 19درصد افت داشت. برخلاف این روند، طبق آمار قابل برای سال 1401 رشد تولید 43درصدی به وقوع پیوسته است که خبر خوبی برای این صنعت به حساب می‌‌‌آید. بر این اساس در سال گذشته سهم اعظم بخش زغالسنگ سهام «کزغال» با 50درصد کل تولید آن بود. از سوی دیگر کمترین میزان سهم تولید سال ذکرشده مربوط به سهام «کشرق» بود. با این اوصاف «کزغال» نصف تولید صنعت زغالسنگ را ثبت کرده و بیشترین سهم از رشد 43درصدی 1401 مربوط به آن است.
حرکت درآمد و تولید در یک جهت
از منظر درآمدی در صنعت زغالسنگ فراز و فرودهای قابل‌‌‌توجهی طی بازه زمانی 10ساله در داده‌‌‌های موجود مشاهده شده است. در این راستا کمترین میزان فروش در مدت 10سال اخیر مربوط به سال 1392 به‌میزان 59میلیارد و 440میلیون تومان است. بیشترین میزان فروش هم در بازه مذکور به سال 1401 با 4هزار و 473میلیارد تومان مربوط می‌شود. طبق بررسی صورت‌گرفته این صنعت در سال 1398 به جای رشد، 18درصد کاهش فروش داشت. در ادامه با افزایش 308درصدی در سال 1399 نسبت به سال ماقبل خود میزان درآمد اسمی بسیار بالاتری را ثبت کرد. بر این اساس دومرتبه در سال‌های 1395 و 1398، صنعت مذکور رشد فروش یکساله بسیار بالایی داشته است؛ به این جهت که در تاریخ‌‌‌های یادشده به علت عرضه‌‌‌های اولیه و جهش نرخ ارز رقم رشد فروش برای این صنعت به ترتیب 292 و 308درصد بوده است. علاوه بر آن در سال 1400 به میزان 27درصد رشد فروش داشته است. به این ترتیب در سال 1401 رشد آن به رقم 57درصد رسید. به طور واضح این خبر خوبی برای صعنت زغالسنگ و سرمایه‌‌‌گذران آن بود؛ چرا که با وجود سرکوب قیمتی عجیب این صنعت نسبت به صنایع دیگر که روی هم رفته افزایش قیمت داشته‌‌‌اند، در سال 1401 رقم بالایی از فروش در مقایسه با سال گذشته رخ داد.
انجماد در سمت نرخ فروش
براساس پرفروش‌‌‌ترین و اصلی‌‌‌ترین محصولات فروش رفته، اوضاع نرخ فروش هر شرکت بورسی فعال در این صنعت بررسی شد. از همین‌رو پرفروش‌‌‌ترین محصولات هر یک از سهم‌‌‌ها، زغالسنگ برای «کطبس»، زغالسنگ کک‌‌‌شوی کیفی درجه‌یک برای «کشرق»، زغالسنگ کنسانتره کک‌‌‌شو برای «کپرور» و کنسانتره زغالسنگ برای «کزغال» است. به این ترتیب بیشترین میانگین نرخ فروش سال 1401 مربوط به سهم «کپرور» است. به این جهت 4میلیون و 314هزار تومان به ازای هر تن میزان نرخ فروش «کپرور» بوده است.
در 1401 نرخ فروش «کطبس» یک‌میلیون و 443هزار تومان به ازای هر تن است. این در حالی است که نرخ کنسانتره زغالسنگ خرداد سال 1402 برای «کزغال» با رقم نزدیک به نرخ مربوط به «کپرور» در همان تاریخ، به میزان 6میلیون و 274هزار تومان بیشترین مقدار را برای این نرخ مذکور ثبت کرده است. «کطبس» کمترین نرخ خرداد 1402 را با 2میلیون و 229هزار تومان ثبت کرد.
با تفاسیر فوق می‌‌‌توان ادعا کرد اگر اوضاع قیمت‌گذاری و تجاری‌‌‌سازی آن دچار تغییر شود این صنعت پتانسیل زیادی برای رشد دارد.
