مهدی کرباسیان گذشته ، حال و آینده صنایع فولادی کشور را بررسی کرد:
فولاد؛ چشم در چشم تنگنا
معاون سابق وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سابق هیئت عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) درباره گذشته، حال و آینده صنعت فولاد عنوان کرد: مواد اولیه تولید فولاد سنگ آهن به علاوه انرژی چه از نوع زغال سنگ و چه از نوع گاز است که خوشبختانه در ایران این دو مواد به میزان کافی موجود است. در برآوردهای بین‌المللی در زمینه گاز، ایران رتبه اول و دوم دنیا را به خود اختصاص داده است. در زمینه زغال سنگ نیز بیش از ۳ میلیارد تن ذخایر شناخته شده در کشور داریم. البته با توجه به این موضوع که در حوزه اکتشاف با عقب‌ماندگی‌هایی روبه‌رو هستیم، اما در حوزه ذخایر سنگ‌آهن نیز میلیاردها تن ذخایر داریم، البته این در حالی است که اکتشافات در ایران کامل نشده است و ما همچنان به سمت معادن عمیق پیش نرفته‌ایم.
گذشته صنعت فولاد ایران
کرباسیان در ادامه با اشاره به مزیت‌هایی که در راستای ایجاد صنعت فولاد در کشور وجود دارد، گفت: در دهه ۱۳۴۰ شمسی دولت وقت به این نتیجه رسید که به حوزه صنعت فولاد ورود پیدا کند، از همین‌رو نخستین واحد فولادسازی یعنی ذوب آهن اصفهان احداث شد. پس از پیروزی انقلاب و در دهه ۱۳۷۰ نیز سرمایه‌گذاری در حوزه فولاد بیشتر شد و واحدهای فولادسازی ایجاد و توسعه صنعت فولاد پیگیری شد. در دهه ۱۳۹۰ و در دولت یازدهم نیز اقدامات بسیاری در زمینه فولاد صورت گرفت و پروژه‌های متعددی به بهره‌برداری رسید یا آغاز شد. در حوزه سنگ آهن معادن جدیدی کشف شد و اقدامات ارزشمندی را سازمان ایمیدرو آغاز کرد. در این دوران پروژه‌های زنجیره فولاد در سنگان ، هفت طرح فولادی دولت قبل به سرانجام رسید و برخی طرح‌های توسعه‌ای فولاد مبارکه، گل‌گهر و چادرملو و سایر فولادسازی‌ها تکمیل شد. در این دوران با توجه به ظرفیت‌های موجود، صنعت فولاد به شکوفایی خود نزدیک شد، به گونه‌ای که از سال‌های ۱۳۹۷ به بعد ما در دنیا به عنوان صادرکننده فولاد شناخته شدیم و رتبه ایران از پانزدهم دنیا به دهم و زیر آن رسید و از وارد کننده به صادر کننده تبدیل شد . ضمن اینکه من معتقد هستم که ایران می‌تواند در ۵ کشور نخست تولید فولاد در جهان قرار بگیرد با این شرط که در وهله اول سرمایه‌گذاری لازم در این راستا انجام دهد و دوم مقررات و ضوابط غلط و غیرکارشناسی که به صورت مداوم از سوی دولت ابلاغ می‌شود، حذف گردد.
وی در ادامه با اشاره به این موضوع که اگر صنعت فولاد همانند صنعت نفت مورد حمایت ویژه قرار بگیرد، می‌تواند در زمینه سودآوری، اشتغالزایی و ارزآوری یکی از صنایع برتر کشور به شمار رود، تصریح کرد: باید بیش از گذشته روی صنعت فولاد سرمایه‌گذاری انجام گیرد و به سمت کاهش قیمت تمام‌شده پیش برویم. نکته قابل توجه در زنجیره فولاد بحث اکتشاف است که در این راستا باید یک کار وسیع انجام گیرد. البته قابل یادآوری است که از سال‌های ۱۳۹۳ سازمان ایمیدرو یک اقدام اکتشافی وسیع را آغاز کرد و نتایج آن استخراج شد، ولی اگر بخواهیم در حوزه اکتشاف ورود کنیم، هم از نظر ساختاری باید یک تصمیم اساسی بگیریم که در این راستا باید ساختار و اختیارات این سازمان نیز اصلاح شود تا بتواند محوریت بحث اکتشاف را در دست بگیرد تا بتواند ذخایر جدیدی در حوزه سنگ آهن کشف کند تا نگرانی‌ها زنجیره فولاد را در راستای کمبود سنگ آهن برطرف کند.
وضعیت کنونی صنعت فولاد
رئیس هیئت عامل سابق سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) درباره وضعیت کنونی صنعت فولاد گفت: طی یکی دو سال گذشته فولاد با چالش‌های تامین انرژی روبه‌رو شده است، به دنبال تعطیلی‌های اجباری که به واحدهای فولادسازی داده می‌شود، آنها را با چالش‌های اساسی مواجه کرده است. همچنین فولادسازان با تامین مشکل آب و مسائل محیط زیست نیز مواجه هستند. همچنین برخی از واحدهای فولادسازی مکان‌‌های نامناسب قرار گرفته اند و برای تامین سنگ آهن، آب و برق و حمل ونقل دچار مشکل هستند.
کرباسیان در ادامه خاطرنشان کرد: ضمن اینکه باید یادآور شد که وزارت نیرو طی سال‌های گذشته وظایف خود را به خوبی انجام نداده است، چرا که وزارت نیرو موظف بوده است که زیرساخت‌های آب و برق را تامین کند و وزارت راه موضوع حمل و نقل به‌ویژه راه آهن و جابجایی محصول را حل کند.
اتفاق بدی که این روزها شاهد آن هستیم این است که دولت شرکت‌های فولادی را مکلف کرده که آب را از خلیج فارس و دریای عمان به مرکز ایران منتقل کنند یا آنها را مکلف به احداث نیروگاه‌های متعدد کرده است. در حوزه تامین گاز نیز اخیراً بحث سرمایه‌گذاری شرکت‌های فولادی در حوزه گازی به میان آمده است. به دلیل سودآور بودن برخی شرکت‌های بزرگ فولادی، دولت آنها را به سمت ایجاد زیرساخت‌ها سوق می‌دهد که جز وظایف آنها نیست. شرکت‌های فولادی و حتی سازمان ایمیدرو وظیفه دارند که در راستای ارتقای حوزه معدن و صنایع معدنی گام بردارند، بنابراین هر کسی باید کار خودش را به درستی انجام بدهد و به نظر این نوع حکمرانی غلط است که متاسفانه با آن روبه‌رو شده‌ایم که وظایف خود را برعهده سایرین گذاشته‌اند.
آینده صنعت فولاد در ایران
وی در پایان با اشاره به آینده صنعت فولاد یادآور شد: صنعت فولاد به سرمایه‌گذاری و توجه ویژه نیازمند است. اکتشاف معادن جدید در زمینه سنگ آهن یکی از اولویت‌هاست و سرمایه‌گذاری‌های جدید واحدهای فولادسازی نیز باید در کنار آب انجام گیرد تا در جهت رسیدن به بازارهای بین‌المللی حرکت کنیم. همچنین در این راستا باید موضوع قیمت تمام‌شده و کیفیت نیز مد نظر قرار بگیرد.
