در یک میزگرد تخصصی مطرح شد؛ ذخایر سنگ‌آهن تا ۱۶ سال دیگر دوام می‌آورد
خطر در کمین صنعت فولاد؟
در این کارگاه مهران محبوب‌نژاد، معاون برنامه‌ریزی شرکت مهندسی بین‌المللی فولاد تکنیک، محسن ولی، معاون مهندسی شرکت مهندسی بین‌المللی فولادتکنیک و لیلا نیلفروشان مدیر گروه مطالعات اقتصادی شرکت مهندسی بین‌المللی فولادتکنیک، گزارش‌هایی را ارائه کردند. برآیند گزارش‌های ارائه‌شده نشان می‌دهد چالش‌های پیش‌روی صنعت فولاد ایران در حوزه زیرساخت‌ها و انرژی انکارناپذیر است. از سوی دیگر، ذخایر مواداولیه در شرایط مساعدی نیست، از این‌رو در بخش پایانی این گزارش، توصیه‌هایی در راستای تامین پایدار مواداولیه با تکیه بر مواردی از جمله توسعه اکتشاف در عمق، معدن‌کاری فراسرزمینی و استفاده از سنگ‌آهن‌های کم‌عیار ارائه شد.
کارنامه تولید فولاد جهان
تولید ماهانه فولاد جهان در سال۲۰۲۱-۲۰۲۰ نشان می‌دهد که بیشترین تولید در سال۲۰۲۰ مربوط به‌ماه سپتامبر است که در این‌ماه ۱۶۳میلیون تن فولاد تولید شده است. در سال۲۰۲۱ نیز بیشترین تولید فولاد در ماه می بوده که تولید این کالا به ۱۷۵میلیون تن رسیده است. در مجموع در سال۲۰۲۰ تولید فولاد یک‌میلیارد و ۸۸۰میلیون تن بوده که با رشد ۸/ ۳درصدی، در سال۲۰۲۱ به یک‌میلیارد و ۹۵۲میلیون تن رسیده است. تولید فولاد به تفکیک مناطق جهان در سال۲۰۲۱-۲۰۲۰ نیز بیانگر آن است که سهم آسیا و اقیانوسیه در سال۲۰۲۱ نسبت به سال ماقبل، کاهش و در ازای آن سهم اتحادیه اروپا و کشورهای CIS افزایش یافته است. این گزارش می‌افزاید: تجارت محصولات نیمه‌نهایی و نهایی فولاد در جهان در بازه زمانی ۲۰۲۱-۲۰۲۰ به تفکیک ماه نیز نشان می‌دهد در هر دو سال نامبرده، در ماه مارس بیشترین تجارت در این محصولات رقم خورده است. متوسط حجم تجارت‌جهانی محصولات نهایی و نیمه‌نهایی فولاد در بازه زمانی ۵ ساله معادل ۴۳۰میلیون تن بوده است.
وضعیت تولید فولاد در چین
خلاصه آنچه در صنعت فولاد چین اتفاق افتاده حاکی از آن است که تولید فولاد خام در این کشور در سال۲۰۲۰ یک‌میلیارد و ۶۵میلیون تن بوده و در سال۲۰۲۱ به یک‌میلیارد و ۳۳میلیون تن رسیده است. مصرف ظاهری فولادخام در چین نیز در سال۲۰۲۰ معادل یک‌میلیارد و ۴۸میلیون تن بوده و در سال۲۰۲۱ روند کاهشی را طی کرده و به ۹۹۲میلیون تن رسیده است. صادرات محصولات نهایی فولاد در چین در سال۲۰۲۰ نسبت به سال۲۰۲۱ کاهش داشته است. در عین حال، بیشترین صادرات این محصول در ماه آوریل سال۲۰۲۱ رقم خورده است (۷/ ۷میلیون تن) اما واردات محصولات نهایی فولاد در چین در سال۲۰۲۰ بیشتر بوده و در‌ماه سپتامبر ۲۰۲۰ بیشترین حجم واردات این محصولات رقم خورده است (۶/ ۵میلیون تن). حجم واردات سنگ‌آهن چین در سال۲۰۲۱ نیز نسبت به سال۲۰۲۰ با کاهش ۹/ ۳درصدی روبه‌رو بوده و به ۱۲۴/ ۱میلیارد تن رسیده است. از سوی دیگر، تولید داخلی سنگ‌آهن چین در حدود ۴/ ۹درصد در سال۲۰۲۱ نسبت به سال۲۰۲۰ افزایش یافته است.
پیش‌بینی‌های جهانی در صنعت فولاد
بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده تولید فولاد خام از ۸۶۷/ ۱میلیارد تن در سال۲۰۲۰ به میزان ۱۸۷/ ۲میلیارد تن در سال۲۰۵۰ خواهد رسید و در بازه زمانی ۵ ساله رشدی در حدود ۹۱/ ۳درصد را تجربه خواهد کرد. این پیش‌بینی می‌افزاید: فولاد‌های تولیدی به روش موجود تا سال‌های ۲۰۴۵ و ۲۰۵۰ تعطیل شده و به‌جای آن از انواع فناوری‌های نوظهور و فناوری فولاد سبز استفاده خواهد شد. از سال۲۰۷۰ نیز تولید فولاد به دلیل کاهش تقاضای فولاد روند کاهشی را طی خواهد کرد.
وضعیت فولاد ایران
بر اساس این گزارش، موازنه زنجیره فولاد در سال۱۴۰۰ بر اساس ظرفیت اسمی بیانگر مازاد کنسانتره سنگ‌آهن به میزان ۴/ ۵میلیون تن، مازاد گندله به میزان ۲/ ۶میلیون تن و کسری آهن اسفنجی به میزان ۹۸/ ۴میلیون تن است. بررسی ظرفیت اسمی و تولید در پایان سال۱۴۰۰ نشان می‌دهد که مشکلات مربوط به قطعی گاز در واحدهای تولیدکننده آهن اسفنجی در فصل پاییز و همچنین مشکلات تامین برق در فصل تابستان همگی باعث کاهش تولید در فولاد خام کشور شده است. جایگاه ایران در چهار سال۲۰۱۸، ۲۰۱۹، ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ از میان ۵۰ کشور تولیدکننده فولاد در جهان نشان می‌دهد به جز سال۲۰۱۸ که جایگاه یازدهم در اختیار ایران بود، در سال‌های بعد ایران در جایگاه دهم تولیدکنندگان فولاد جهان قرار گرفته است. چین بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد است و هند و ژاپن هم به ترتیب بعد از چین قرار گرفته‌اند.
چشم‌انداز فولاد و سنگ آهن
بر اساس این گزارش بررسی موازنه زنجیره فولاد از سنگ‌آهن تا فولاد خام در افق ۱۴۰۴ نشان می‌دهد ظرفیت ۵۵میلیون تن (بر ارساس سند چشم‌انداز) محقق می‌شود. البته پیش‌بینی تولید واقعی معادل ۴۰-۴۲میلیون تن است که از این میزان ۲۰میلیون تن صادرات و ۲۲میلیون تن نیز مصرف داخل خواهد بود. همچنین پیش‌بینی می‌شود صادرات فولاد خام در افق ۱۴۰۴ حدود ۶میلیون تن و صادرات محصولات فولادی ۱۴میلیون تن باشد. در افق ۱۴۱۰ مجموع پیش‌بینی صادرات فولاد خام و محصولات فولادی به ۲۶میلیون تن می‌رسد که ۱۷میلیون تن آن را محصولات فولادی تشکیل می‌دهد. بر اساس این گزارش، با توجه به کاهش مصرف محصولات فولادی در کشور طی سال‌های اخیر و رکود حاکم بر صنایع پایین‌دست تقاضاکننده فولاد، در صورت عدم‌وجود برنامه‌ریزی توسعه منسجم و هدفمند در صنایع مذکور، در سال‌های آینده متوسط مصرف ظاهری ایران در بازه ۲۰ تا ۲۲میلیون تن خواهد بود.
اما برنامه دولت درخصوص احداث مسکن ملی، توسعه صنایع خودرو و توسعه لوازم‌خانگی، توسعه صنایع پایین‌دست، تعریف پروژه‌های جدید و توسعه زیرساخت و... اگر همزمان محقق شود مصرف کشور می‌تواند به ۳۰میلیون تن هم افزایش یابد. همچنین در صورتی‌که دولت در تولید محصولات کیفی صنعت خودرو سرمایه‌گذاری کند، می‌تواند محرک تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالا باشد. از سویی با توجه به چشم‌انداز مصرف داخل و مازاد ظرفیت تولید فولاد کشور، توسعه صادرات در حلقه‌های زنجیره فولاد اتفاق خواهد افتاد. در ادامه این گزارش، وضعیت زیرساخت‌ها، مواداولیه و فناوری‌های نوین مورد بررسی قرار گرفته است.
سنگ‌آهن: وضعیت ذخایر سنگ‌آهن ایران تا سال۱۴۰۴ نشان می‌دهد در صورت تولید ۵۵میلیون تن فولاد خام و تولید کامل مطابق برنامه واحدهای فولادی بیش از ۸/ ۰میلیارد تن سنگ‌آهن در کشور مصرف می‌شود، بنابراین با استخراج سالانه ۱۶۶میلیون تن سنگ‌آهن، ذخایر کشور تقریبا تکافوی حدود ۱۳ سال بعد از افق ۱۴۰۴ را دارد. از سال۱۳۵۱ تا پایان ۱۳۹۹ در حدود ۹۵۴میلیون تن سنگ‌آهن از معادن ایران استخراج شده است. در سال۱۴۰۰ نیز میزان استخراج سنگ‌آهن در معادن دولتی وابسته به ایمیدرو ۷۶میلیون تن بوده است. آمار استخراج معادن خصوصی نیز تاکنون منتشر نشده است. میزان حفاری انجام شده در ایران در طول ۸ سال برابر حفاری سالانه کشورهای توسعه‌یافته معدنی است. معدن‌داران سنگ‌آهن به‌طور مستقل نیز فعالیت‌هایی در زمینه اکتشافات انجام داده‌اند که اطلاعات آنها منسجم نیست.
زغال‌سنگ: ذخایر اکتشاف شده زغال‌سنگ طی سال‌های ۹۳ تا ۹۹ معادل ۲۵۶میلیون تن ذخیره جدید است. تعداد معادن زغال‌سنگ ۲۰۶ حلقه، ذخایر زمین‌شناسی ۱۱ تا ۱۴میلیارد تن، ذخایر قطعی معادل ۴/ ۱۱۴۰میلیون تن، ذخیره قطعی سنگ کک‌شو معادل ۲/ ۸۸۰میلیون تن، ذخیره قطعی زغال‌سنگ حرارتی معادل ۷/ ۲۵۶میلیون تن و ذخیره تفکیک نشده نیز ۵/ ۳میلیون تن است.
حمل‌ونقل: وضعیت ظرفیت حمل‌ونقل بار جاده‌ای مرتبط با صنعت فولاد (مواد معدنی و محصول) ۱۴۸میلیون تن است. حال آنکه پیش‌بینی حمل‌ونقل صنعت فولاد در چشم‌انداز ۱۴۰۴ جهت رسیدن به ظرفیت سند چشم‌انداز ۱۵۱میلیون تن بوده است، اما بررسی وضعیت ظرفیت حمل‌ونقل بار جاده‌ای و ظرفیت حمل‌ونقل بار ریلی نشان می‌دهد در حمل‌ونقل بار ریلی فاصله معناداری با آنچه در سند چشم‌انداز عنوان شده، وجود دارد. وضعیت موجود حمل‌ونقل ریلی مرتبط با صنعت فولاد در حال‌حاضر ۵/ ۲۸میلیون تن بوده درحالی‌که در سند چشم‌انداز باید به ۹۵میلیون تن برسد. از ابتدای سال۱۳۹۲ تا پایان سال۱۳۹۹ در حدود ۱۸۶۹ کیلومتر ریل‌گذاری صورت‌گرفته است، یعنی سالانه ۲۳۴ کیلومتر ریل ساخته شده است، از این‌رو نسبت به هدف ۱۴۰۴ که احداث سالانه هزار کیلومتر ریل بوده است، معادل ۲۳درصد تحقق اهداف صورت‌گرفته است. در حمل بار دریایی، وضعیت موجود حمل‌ونقل فولاد معادل ۱۵میلیون تن بوده است، درحالی‌که در سند چشم‌انداز این ظرفیت باید به ۲۷میلیون تن برسد. این عدد با فرض صادرات سالانه ۲۰میلیون تن محصولات فولادی و صادرات محصولات میانی به میزان یک‌میلیون تن، برآورد واردات کل مواد معدنی در جنوب کشور به میزان ۵میلیون تن و یک‌میلیون واردات محصولات است.
تامین آب: داده‌های این گزارش بیانگر خشکسالی طولانی‌مدت، افزایش نیاز آبی با افزایش جمعیت، بیلان منفی در بسیاری از مناطق کشور و ممنوعه‌شدن بسیاری از دشت‌ها از منظر اجازه برداشت آب است؛ این در حالی است که به‌منظور تحقق چشم‌انداز ۲۰ساله در افق ۱۴۰۴ برای تولید ۵۵میلیون تن فولاد خام، سالانه ۲۵۱میلیون مترمکعب آب نیاز است که حدود ۲/ ۱برابر مقدار آب موردنیاز برای ظرفیت موجود است. از جمله چالش‌های موجود در بخش آب «مصرف بیش از ۸۰درصد آب مصرفی کشور در بخش کشاورزی و بازدهی پایین آبیاری در این بخش»، «نبود زیرساخت لازم برای جمع‌آوری و تصفیه حجم بالای پساب موجود در کشور» و «فاصله قابل‌توجه بسیاری از کارخانه‌های تولید فولاد در کشور و در نتیجه نیاز به سرمایه‌گذاری کلان برای آبرسانی به این واحدها» است. در این گزارش راهکارهایی در این‌باره پیشنهاد شده است که عبارتند از «احداث و توسعه واحدهای جدید در مجاورت دریا»، «اجرای طرح‌های شیرین‌سازی و انتقال آب دریای جنوب به واحدهای فعلی مستقر در مناطق مرکزی ایران با سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش خصوصی»، «توسعه زیرساخت‌های جمع‌آوری و پساب شهری با سرمایه‌گذاری و مشارکت واحدهای صنعتی و استفاده از پساب تصفیه شده در بخش صنعت»، «کاهش مصرف آب در صنعت فولاد از طریق به‌کارگیری تکنولوژی و فرآیندهای کم‌مصرف، بازچرخانی آب و..» و «استفاده از سهم آب کشاورزی با روش‌های خاص».
گاز: مصرف گاز طبیعی در صنعت فولاد کشور معادل ۵درصد در سال‌بوده و پیش‌بینی مصرف گاز در صنعت فولاد در افق ۱۴۰۴ معادل ۸/ ۱۸میلیارد مترمکعب به‌صورت سالانه است. «عدم پوشش‌دهی شبکه توزیع گاز کشوری برای برخی از واحدهای فولادی و نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین برای انتقال گاز»، «همگام‌نبودن توسعه گاز با برنامه‌های توسعه صنعت فولاد» و «ناکافی بودن ظرفیت انتقال برخی از خطوط گاز کشور» چالش‌های تامین گاز صنعت فولاد است. به این منظور نیز تکمیل خطوط گاز به‌عنوان تنها راهکار خروج از این مشکل پیشنهاد شده است.
برق: به‌منظور تحقق چشم‌انداز ۲۰ ساله در افق ۱۴۰۴ برای تولید ۵۵میلیون تن فولاد خام، سالانه ۴۶۹۳۱میلیون کیلووات‌ساعت برق نیاز است که حدود ۲۹/ ۱برابر مقدار مصرف برق فعلی فولاد است. مصرف فعلی سالانه ۳۶۲۷۰میلیون کیلووات ساعت است. بررسی‌ها نشان می‌دهد تامین برق موردنیاز طرح‌های در دست اجرا و تکمیل زنجیره فولاد با ظرفیت ۲۱۱۵ مگاوات تا افق ۱۴۰۴ مهم‌ترین چالش موجود در بخش برق است. «نبود منابع مالی و فاینانس خارجی، تغییر قیمت ارز و تحریم جهت احداث نیروگاه‌ها جدید»، «رشد متوسط سالانه مصرف برق در صنعت فولاد و عدم‌انطباق آن با رشد متوسط ظرفیت نیروگاه‌ها»، «فرسودگی نیروگاه‌ها و افزایش سوخت مایع و گاز»، «اتلاف برق کشور در شبکه انتقال و بالاتر از توزیع»، «محدودیت منابع تامین آب جهت احداث نیروگاه‌های جدید»، «توجه به حذف یارانه انرژی اختصاص یافته برای تولید هر تن فولاد و تاثیر قابل‌توجه آن بر قیمت تمام شده» و «وضع مالیات‌های سنگین در سطح جهانی جهت انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی حاصل از تولید برق و انرژی موردنیاز در زنجیره» ذیل چالش نامبرده مطرح می‌شود. راهکارهای پیشنهادی هم شامل «احداث نیروگاه‌های جدید توسط بخش خصوصی، صنعتی و فولادی جهت کسری موردنیاز در تامین زنجیره»، «در نظر گرفتن احداث نیروگاه برق موردنیاز به‌عنوان بخشی از سرمایه‌گذاری واحدهای فولادی»، «استفاده از هوش‌مصنوعی و مزایای اتوماسیون صنعتی و مدرنیزاسیون کارخانه‌های فولادی همراه با بهره‌گیری از ماشین‌آلات و تجهیزات پیشرفته دارای راندمان بالاتر و مصرف برق کمتر» و «بهره‌گیری از منابع تجدیدپذیر جهت توجه به مشکلات زیست‌محیطی و کاهش آلاینده‌ها» است.
محیط‌زیست: رتبه عملکرد محیط‌زیستی ایران در بین ۱۸۰ کشور ۶۷ است. در این میان صنعت فولاد با انتشار ۹درصد گازهای گلخانه‌ای رتبه پنجم را در بین صنایع دارا است.
بررسی تکنولوژی‌های تولید: تکنولوژی‌های نو و نوآوری در فرآیندهای موجود با اهداف کاهش نشر آلاینده‌ها، بهبود بهره‌وری و بازده تولید و افزایش سرعت تولید، کاهش مصرف انرژی و استفاده از منابع انرژی تجدیدشونده، کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری و تعمیر-نگهداری، کاهش هزینه‌های تولید و مواداولیه، بهبود کیفیت و عملکرد محصولات فولادی تولیدی برای پاسخ به نیازهای جدید و آینده و تولید آهن با استفاده از کانه‌های کم‌عیار و زغال‌سنگ‌های غیرکک‌شو به‌کار می‌رود.
چالش‌های طرح جامع فولاد
یکی از مشکلات حال‌حاضر در صنعت فولاد به مجوزهای صادر شده و مازاد ظرفیت زنجیره فولاد کشور برمی‌گردد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در صورتی‌که علاوه‌بر طرح‌های در دست اجرای قابل‌تحقق جهت دستیابی به چشم‌انداز افق ۱۴۰۱، سایر مجوزهای اعطایی با پیشرفت فیزیکی بالای ۲۰درصد اجرایی شود، نیاز سنگ‌آهنی در حدود ۲۱۳میلیون تن خواهد بود. بر اساس برنامه‌های اکتشافی کشور جهت تامین ماده اولیه افق ۱۴۰۴ و ظرفیت ۵۵میلیون تن نیاز به تولید ۱۶۷میلیون تن سنگ‌آهن است که در حدود ۲۲میلیون تن کسری ایجاد خواهد شد و این حجم با اضافه شدن طرح‌های مازاد (بدون توسعه در برنامه‌ای اکتشافی و استخراجی سنگ‌آهن) برابر با ۶۸میلیون تن خواهد بود.
سرمایه‌گذاری یکی دیگر از چالش‌های موجود در صنعت فولاد است. برای سرمایه‌گذاری در تولید فولاد با ارزش‌افزوده بالاتر نکاتی همچون استفاده از تکنولوژی روز، سرمایه‌گذاری قابل‌توجه، نیاز به آمیزه مواد از بخش فولاد سازی، مصرف محدود در داخل کشور و توسعه صادرات با تکیه بر برندسازی و بازاریابی بین‌المللی باید مورد‌توجه باشد. در راستای هدایت سرمایه‌گذاری و حفظ توازن زنجیره فولاد توصیه شده است که واحدهای معدنی و فولادی نسبت به تشکیل کنسرسیوم در قالب حفظ ظرفیت‌های موجود فولادسازی جهت تولید و صادرات محصولات ارزش‌افزوده بالا اقدام کنند. در بخش زیرساخت‌ها نیز سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت و تامین انرژی بسیار عقب‌تر از سرمایه‌گذاری احداث واحدهای فولادی است. جانمایی نامناسب واحدهای فولادی چالش دیگر این حوزه است؛ این در حالی است که انتقال واحدها به جنوب کشور با رویکرد واردات مواداولیه صادرات محصولات نهایی باید مورد تاکید باشد. با توجه به جانمایی پراکندگی واحدهای فولادی در کشور، توسعه زیرساخت و انرژی رسانی بسیار حائزاهمیت است.
توصیه‌ها
در راستای برنامه‌ریزی جامع جهت تامین ماده پایدار چند نکته باید مورد‌توجه واقع شود. نخست آنکه از صدور مجوزهای مازاد بر توازن زنجیره فولاد جلوگیری شود. در صورت احداث هر واحد جدید فولادی در زنجیره، کسری سنگ‌آهن که حلقه ابتدایی است، تشدید خواهد شد. توسعه فعالیت‌های اکتشافی و افزایش عمق اکتشافات نیز با برنامه‌ریزی و مطالعات فنی و اقتصادی جهت استخراج معادن در عمق محقق خواهد شد؛ حال آنکه میزان حفاری انجام شده در طول سال‌گذشته برابر حفاری سالانه کشورهای توسعه‌یافته معدنی است. فرآوری سنگ‌آهن‌های کم‌عیار، باطله و هماتیت موجود در معادن کشور نیز موضوع مهمی است که باید مورد‌توجه قرار گیرد. اهمیت سرمایه‌گذاری و خرید معادن سنگ‌آهن در کشورهای آهن‌خیز جهان و واردات مواداولیه (معدن‌کاری فراسرزمینی) نیز تا جایی است که در این گزارش عنوان شده است که باید از هم‌اکنون برای واردات جهت واحدهای فولاسازی جنوب کشور برنامه‌ریزی شود. این پژوهش می‌افزاید: جهت جایگزینی شارژ قراضه آهن در واحدهای فولادی به جهت کاهش تدریجی مصرف آهن‌اسفنجی برنامه‌ریزی انجام شود. همچنین معادن کوچک‌مقیاس، فعال شده و توسعه یابد و سرمایه‌گذاری جهت فرآوری توسط واحدهای بزرگ‌مقیاس معدنی و فولادی انجام شود. تولید نهاده‌های فولاد نیز با برنامه‌ریزی انجام شود.
علاوه بر این، ظرفیت‌سازی تولید ۵۵میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ و پیش‌بینی تولید واقعی حدود ۴۲میلیون تن فولاد با هدف ۲۲ - ۲۰میلیون تن مصرف و ۲۰میلیون تن صادرات با متوسط نرخ به‌کارگیری معادل ۸۰درصد از ظرفیت صورت می‌گیرد که لازم است حدود ۱۵ - ۱۰میلیون تن از این ظرفیت نصب‌شده به تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالا اختصاص یابد. فرصت سرمایه‌گذاری در حلقه بالا دست زنجیره (اکتشاف، استخراج و فرآوری) و همچنین حلقه پایین‌دست تولید محصولات فولادی (تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالا) جهت جلوگیری از واردات و امکان صادرات این محصولات امکان‌پذیر خواهد بود. همچنین با توجه به پیش‌بینی کسری مواداولیه و نرخ پایین مصرف فولاد در کشور، احداث ظرفیت‌های جدید در حلقه‌های زنجیره فولاد در داخل کشور توصیه نمی‌شود و سرمایه‌گذاری با رویکرد واردات مواداولیه و صادرات محصولات در کنار آب‌های آزاد توجیه‌پذیر خواهد بود؛ به گونه‌ای که روی توازن زنجیره در داخل کشور تاثیر نگذارد.
توصیه دیگر اینکه تکمیل و احداث دو پکیج با ظرفیت اقتصادی و قابل‌رقابت در عرصه بین‌المللی در منطقه هرمزگان و چابهار با رویکرد واردات مواداولیه و صادرات محصولات نهایی و ارزش‌افزوده بالا و فراهم‌آوردن زیرساخت‌ها و امکانات لازم جهت جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در این مناطق، به گونه‌ای که روی توازن زنجیره فولاد داخل کشور اثر نگذارد، پیگیری شود. بر اساس این گزارش، در راستای توازن زنجیره فولاد، توسعه عمودی در واحدهای معدنی و فولادی حتی‌الامکان توصیه نمی‌شود و لازم است واحدهای معدنی به توسعه افقی در قالب اکتشاف - استخراج و فرآوری و واحدهای فولادی به توسعه خود در راستای تکمیل محصولات با ارزش‌افزوده بالا اقدام کنند. کنترل و هدفمندکردن مجوزهای صادره و هدایت سرمایه‌گذاران در راستای مشارکت و ادغام واحدهای معدنی و فولادی جهت حفظ توازن زنجیره فولاد و ظرفیت بهینه اقتصادی هم‌راستا با کشورهای توسعه‌یافته از دیگر توصیه‌های این پژوهش است. علاوه بر این، با توجه به اینکه در ظرفیت‌های موجود در مرحله ساخت واحدهای فولادسازی نسبت تولید اسلب به بیلت موازنه نیست، توصیه می‌شود واحدهای در حال اجرای فولادسازی در طرح جامع در صورتی‌که پیشرفت فیزیکی پایین داشته باشند، به سمت ریخته‌گری تولید اسلب حرکت کنند و به تولید محصولات کیفی و ارزش‌افزوده بالا بپردازند. «برنامه‌ریزی جهت سرمایه‌گذاری در نهاده‌های صنعت فولاد با توجه به پیش‌بینی کسری در این حوزه‌ها»، «پیگیری جهت تامین منابع مالی اجرای طرح‌های معدنی و فولادی و بالاخص زیرساخت از طریق بازار سرمایه و استفاده از روش‌های نوین تامین منابع مالی»، «مطالعات و برنامه‌ریزی جهت تولید فولاد سبز و رعایت مسائل محیط‌زیست هم‌راستا با برنامه‌های کشورهای توسعه‌یافته» و «استفاده از فرصت‌های انقلاب صنعتی چهارم در توسعه صنعت فولاد کشور از قبیل تحول دیجیتال، اقتصاد چرخشی و کلان روندها» نیز از دیگر مواردی است که در این گزارش به آن توصیه شده است.
در کنار این موارد، «احیای ستاد زنجیره فولاد جهت متولی‌گری و یکپارچگی توسعه فولاد با ضمانت اجرایی و تعامل با سایر نهادها و انجمن‌های تخصصی» و «تعریف چشم‌انداز ۲۰ ساله جهت تکمیل مطالعات جامع فولاد کشور» نیز باید مورد‌توجه واقع شود.
