جهش تولیدات معدنی در آینده نزدیک
رشد ۵۳ درصدی در سنگ‌آهن سنگان
براساس آخرین مطالعات میزان ذخایر قطعی سنگ‌آهن کشورمان رقم ۷/ ۲ میلیارد تن برآورد می‌شود و سه منطقه شاخص سنگ‌آهن کشور «مرکزی، گل‌گهر سیرجان و سنگان» به ترتیب ۲۸، ۳۱ و ۲۲ درصد از این ماده اولیه فولاد‌سازی را در خود ذخیره دارند. مجتمع سنگ‌آهن سنگان خواف در استان خراسان‌رضوی با ذخیره یک میلیارد تن یکی از ۱۰ معدن بزرگ سنگ‌آهن جهان و تامین‌کننده خوراک اولیه برای تولید ۵/ ۱۷ میلیون تن کنسانتره، ۱۵ میلیون تن گندله و پنج میلیون تن سنگ‌آهن در ایران است. مجموعه کانسارهای سنگان با ۳۰ درصد ذخایر سنگ‌آهن کشور در وسعتی به طول تقریبی ۲۲ کیلومتر و عرض ۱۰ کیلومتر در ۳۰۰ کیلومتری جنوب‌شرقی مشهد، ۴۰ کیلومتری جنوب‌شرقی خواف و ۱۸ کیلومتری شمال شرقی سنگان در استان خراسان‌رضوی و نزدیک مرز افغانستان قرار دارد. از جمله ویژگی‌های بارز معادن سنگ‌آهن سنگان خواف امکان فعالیت‌های معدن‌کاری در ۱۲ ماه سال، وجود ماده معدنی در سطح و کاهش هزینه‌های استخراج و کاهش هزینه‌های معدن‌کاری و نیز وجود عناصر نادر خاکی است؛ همچنین مشارکت بخش‌های دولتی و سازمان توسعه و نوسازی صنایع و معادن ایران (ایمیدرو) و مجموعه اپال پارسیان و تعدادی دیگر از شرکت‌های بزرگ معدنی الگوی موفق سرمایه‌گذاری و نمونه بسیار خوبی برای سایر نقاط کشور است. علی همتی، مدیرعامل مجتمع سنگ‌آهن سنگان در این گفت‌وگو از آغاز برنامه اکتشاف در وسعت ۵/ ۱۶ کیلومتر مربع در سنگان خواف خبر می‌دهد و معتقد است با دستیابی به ذخایر جدید، بر مجموع سنگ‌آهن این مجموعه افزوده می‌شود که از ظرفیت‌های بسیار برای رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی برخوردار است.
تولید مجتمع سنگ‌آهن سنگان در سال گذشته چه میزان بود و نسبت به سال 97 چه وضعیتی داشت، آیا اهداف شرکت در سال رونق اقتصادی محقق شده است؟
یکی از وظایف اصلی مجتمع سنگ‌آهن سنگان، تامین خوراک سنگ‌آهن کلوخه موردنیاز کارخانه‌های کنسانتره احداث شده و درحال احداث شرکت‌های سرمایه‌گذار در منطقه سنگان است. میزان کل سنگ‌آهن استخراج شده این مجتمع در سال گذشته به رقمی در حدود 8 میلیون و 380 هزار تن رسید که میزان استخراج سنگ‌آهن در سال 98 نسبت به مدت مشابه سال 97 بیش از 53 درصد رشد داشته است. با توجه به هدف‌گذاری درخصوص استخراج سنگ‌آهن به میزان 8 میلیون تن در سال گذشته و عملکرد واقعی استخراج حدود 38/ 8 میلیون تن، درصد تحقق برنامه در سال 98 حدود 104 درصد بوده که نشان‌دهنده تحقق هدف و برنامه استخراج سنگ‌آهن در این مجتمع است.
هدف‌گذاری مجتمع سنگان در سال‌جاری چگونه است؟
با توجه به انتخاب پیمانکاران عملیات معدنی، برنامه استخراج سنگ‌آهن در سال 99 در مجتمع سنگ‌آهن سنگان 2/ 15 میلیون تن است. برداشت 130 میلیون تن سنگ‌آهن و 300 میلیون تن باطله‌برداری طی پنج سال، با آغاز به‌کار پیمانکاران استخراج و باطله‌برداری(گروه الف و ب) بخش‌های غربی و مرکزی سنگان از برنامه‌های شرکت است.
برنامه‌های شرکت از جمله طرح‌های توسعه‌ای شرکت در سالی که جهش تولید نام‌گذاری شد، را لطفا شرح دهید؟
در راستای استراتژی‌های سازمان ایمیدرو برای افزایش اکتشافات و شناسایی محدوده‌های پتانسیل‌دار در کل کشور، مجتمع سنگ‌آهن سنگان نیز با توجه به وظیفه خطیر و استراتژیک خود برای تامین سنگ‌آهن مورد نیاز کارخانه‌های کنسانتره منطقه سنگان و لزوم دستیابی به ذخایر جدید، انتخاب پیمانکار اکتشاف در محدوده‌های کمتر اکتشاف شده و اکتشافات تکمیلی به میزان 20 هزار متر را در دستور کار خود قرار داده که پس از انتخاب پیمانکار، حفاری و اکتشاف حدود 7 هزار متر برای سال 1399 برنامه‌ریزی شده است. با توجه به انتخاب و شروع به‌کار پیمانکاران عملیات معدنی در معادن مجتمع سنگ‌آهن سنگان در دو گروه الف و ب و استقرار ماشین‌آلات معدنی، برنامه عملیات معدنی برای سال‌جاری، به میزان 2/ 15 میلیون تن استخراج سنگ‌آهن و حدود 35 میلیون تن باطله‌برداری در نظر گرفته شده است. با توجه به قراردادهای پنج ساله منعقده با پیمانکاران جهش بزرگی در امر استخراج سنگ‌آهن در این مجتمع اتفاق خواهد افتاد. در این راستا بالغ بر یک هزار نفر از طریق پیمانکاران معادن جذب شده و اشتغال‌زایی ایجاد می‌شود که با توجه به افزایش برنامه عملیات معدنی در سال‌های بعد، این تعداد در سال‌های بعد روند افزایشی خواهد داشت و موجب کاهش نرخ بیکاری شهرستان خواهد شد.
برنامه‌ریزی به منظور تولید سنگ‌آهن دانه‌بندی به‌عنوان یکی دیگر از ماموریت‌های مجتمع سنگ‌آهن سنگان، در سال 99 انجام شده است. در این راستا اقدامات لازم برای انتخاب پیمانکاران سنگ شکن‌های دانه‌بندی انجام شده که پس از طی مراحل قانونی و انتخاب پیمانکاران برای 4 واحد سنگ‌شکنی، ظرفیت تولید محصول سنگ‌آهن دانه‌بندی به 8/ 1 میلیون تن خواهد رسید که با توجه به لزوم تجهیز کارگاه در سال اول، برنامه‌ریزی برای تولید 3/ 1 میلیون تن سنگ‌آهن دانه‌بندی پرعیار و متوسط عیار برای سال‌جاری انجام شده است. با شروع به‌کار کلیه پیمانکاران در 4 واحد سنگ‌شکن حدود 250 نفر در این قسمت‌ها مشغول به‌کار خواهند شد. از 2/ 15 میلیون تن سنگ استخراجی از معادن، معادل 6/ 12 میلیون تن سنگ‌آهن برای تامین سنگ کلوخه مورد نیاز کارخانجات کنسانتره سرمایه‌گذاران منطقه سنگان در نظر گرفته شده است و به شرکت اپال پارسیان سنگان، شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد و صنایع معدنی فولاد سنگان تحویل می‌شود.
با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده و پیشرفت پروژه‌ها پیش‌بینی می‌شود کارخانه کنسانتره 5 میلیون تنی شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان، کارخانه گندله‌سازی 5/ 2 میلیون تنی شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد و کارخانه کنسانتره 5/ 2 میلیون تنی شرکت فولاد شرق کاوه در سال‌جاری به بهره‌برداری برسد.
در مورد میزان سرمایه‌گذاری در مجتمع سنگ‌آهن سنگان توضیح بفرمایید.
جذب سه هزار میلیارد تومان سرمایه بخش‌خصوصی در سنگان و همچنین 130 میلیون تن سنگ‌آهن در سنگان از برنامه‌های شرکت است که در صورت تحقق آن میزان اشتغال‌زایی مجتمع سنگان به 9 هزار نفر خواهد رسید. با اجرای این برنامه توسعه‌ای، اقدام به تامین خوراک تولیدی مجتمع‌های فولادی در سنگان خواهیم کرد و طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته قرار است 5/ 17 میلیون تن کنسانتره و 15 میلیون تن گندله سنگ‌آهن طی دو سال آینده تولید کنیم.
با راه‌اندازی دو طرح توسعه در سنگان و همچنین آغاز به‌کار پیمانکاران استخراج و باطله‌برداری، میزان اشتغال‌زایی مجتمع سنگان به 9 هزار نفر خواهد رسید و عمده برنامه جذب نیروی کار در مجتمع، متوجه بومیان و ساکنان شرق کشور خواهد بود. مجتمع سنگان علاوه بر تامین خوراک، برنامه‌های توسعه‌ای خود در زمینه تامین زیرساخت‌های منطقه را در دستور کار قرار داده است؛ به‌گونه‌ای‌که در سال گذشته احداث مسیر 140 کیلومتری با سرمایه‌گذاری 800 میلیارد تومان از سنگان تا تربت حیدریه با مشارکت وزارت راه و شهرسازی و شرکت‌های مستقر در سنگان، آغاز شد. همچنین یک جاده 16 کیلومتری از محل معدن به سنگان با سرمایه‌گذاری 50 میلیارد تومانی درحال احداث است. هم اکنون کشف ذخایر سنگ‌آهن در عمق 1200 متر در محدوده‌ای 16 کیلومتری هدف‌گذاری شده است. با ذخایر جدید و 20 هزار متر مغزه‌گیری به روش «وایر لاین» و 20 هزار متر در سطح آنومالی‌های سنگان و اطراف این شهرستان، زمینه افزایش ذخایر فعلی را فراهم خواهیم کرد. حفاظت از محیط‌زیست از جمله دغدغه‌های مردم منطقه است چراکه در دشت‌های پایین‌دست مجتمع، بخش‌خصوصی اقدام به استخراج سنگ‌های پلاسری می‌کند. در این محدوده کاشت درختان بومی همچون «گز» و «تاغ» آغاز شده است.
