کانون پرورش فکری در مواجهه با بیفکری
مراکز فرهنگی هنری (کتابخانهها): نخستین کتابخانه کانون در سال ۱۳۴۴ در پارک لاله تهران ایجاد شد. مربیان کانون در این مراکز با ایجاد دسترس آسان به منابع برای مخاطبان علاوه بر امانت دادن کتاب به ارایه بیش از۴۰ فعالیت در سه دسته فعالیتهای فرهنگی، هنری، ادبی میپردازند.کتابخوانی، شعرخوانی، قصهگویی،نمایش عروسکی، سرود، پخش فیلم،تهیه روزنامه دیواری، نقاشی، سفالگری، تکه چسبانی،گفتوگوهای آزاد و معرفیها(شخصیت، سرزمین، مشاغل) ... از آن جمله است..مراکز فرهنگی به اجرای فعالیتهای مناسب برای گروه سنی ۶-۱۸ سال تحت عنوان مخاطبان کودک و نوجوان میپردازند. کانون در عرصه تولید محتوای مناسب برای کودک و نوجوان در عرصههای مختلف فعالیت میکند:
انتشار کتاب، تولید هزاران دقیقه فیلمهای کوتاه، بلند، زنده، مستند و پویانمایی، تولید دهها عنوان نوار موسیقی، نمایش عروسکی، سرگرمیهای سازنده و اسباببازی و نرمافزارهای آموزشی رایانهای از آن جمله به شمار میروند.
انتشارات: انتشارات کانون در بیش از ٥٠ سال فعالیت خود، ۲۷۰۱عنوان کتاب تا سال۱۳۹۸ به زبانهای مختلف، کتاب فیلم، گویا، الکترونیک، به خط بریل، مجموعههای متعدد مذهبی، تاریخی، ادبی و... و نشریه منتشر کرده است. تولید سه مجموعه از دفاتر ایرانی اسلامی از دیگر فعالیتهایی است که در چند سال اخیر انجامشده و تاکنون بیش از ۱۵۰ عنوان نوشتافزار وارد بازار نشر شده است.
انتشارات کانون طی سالها فعالیت خود در جشنوارههای ملی و بینالمللی موفق به کسب جایزههای فراوان در نمایشگاههای کتاب در یونسکو، بولونیا، براتیسلاوا و جایزه دوسالانه تصویرگری کتاب ژاپن (نوما)، درج نام کتابهای کانون در فهرست کتابهای منتخب دفتر بینالمللی کتاب برای کودکان (IBBY) و کتابخانه مونیخ، و رتبههایی مانند معرفی دوازده دوره بهعنوان ناشر برتر سال در نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، کتاب سال جمهوری اسلامی و... شده است.
کانون پروش فکری در اصفهان نیز از سابقه مفصلی برخوردار است و ساختمانهای قدیمی و جالب آن همواره محل توجه و رجوع خانوادههای اصفهانی بوده است.کانون پرورش فکری با ۱۳ساختمان در اصفهان ازجمله ساختمان پل فلزی،ساختمان چهارسوق،
فیض،عبدالرزاق،گلزار،کاشانی،۲۲بهمن، ملک شهر و...همواره نقش موثری برجذب کودکان و نوجوان برای ترویج امور فرهنگی و آموزشهای این حوزه داشته است.
این تعریفی کوتاه از یکی از مهمترین مراکز فرهنگی کشور بود اما روز گذشته خبر آمد که این مرکز خاطرهانگیز و موفق در حوزههای فرهنگی و آموزشی کشور به علت عدم توجیه مالی درگیر تعطیلی است.هرچند اعلامشده است که کتابخانههای این نهاد به کتابخانههای عمومی کشور واگذار میشود. نهاد کتابخانههای عمومی در جایگاه مؤثرترین متولی امر مهم کتاب و ترویج کتابخوانی، با ۳۷۲۰ کتابخانه عمومی در سراسر کشور (۲۷۳۲ باب نهادی، ۸۵۴ باب مشارکتی، ۲۷ باب مستقل، ۱۰۷ سالن مطالعاتی) و دارای بیش از ۴۵ میلیون نسخه کتاب، همواره در تلاش برای افزایش تعداد کتابخوانهای جامعه (با بیش از ۱۰ میلیون عضو و حدود دو میلیون عضو فعال که حدود نیمی از آنها را کودکان و نوجوانان تشکیل میدهند) است. از سوی دیگر یکی از مجموعههایی که دارای کتابخانه بوده و با رویکرد خدمترسانی به عموم مردم با محوریت کودکان و نوجوانان طراحیشده است، «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» است که دارای حدود یک هزار باب کتابخانه چندمنظوره کودک و نوجوان بهصورت ثابت است و این مجموعه قریب به سه هزار نیروی انسانی دارد. در توجیه این تصمیم طبق اعلام دولت آمده است:
«طبق ماده (۱) قانون تأسیس و نحوه اداره کتابخانههای عمومی کشور، تأسیس، ساخت، تجهیز و بازسازی، توسعه، مدیریت، نظارت و سایر امور کتابخانههای عمومی در سراسر کشور بهموجب این قانون انجام میشود.
همچنین با استناد به تبصره (۲) ماده (۱۱) قانون مذکور، بهجز کتابخانههای آستان قدس رضوی (ع)، حضرت معصومه (س)، حضرت عبدالعظیم (ع)،
احمد بن موسی (ع)، کتابخانه ملی، کتابخانه آیتاللهالعظمی مرعشی نجفی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی و کتابخانههای وقفی، تمامی کتابخانههای عمومی اعم از شهرداری، مساجد و... باید زیر نظر کتابخانههای عمومی کشور اداره شود.ازاینرو با توجه به موارد ذکرشده و قرابت مأموریتی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و نهاد کتابخانههای عمومی کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشنهاد واگذاری کتابخانههای تحت پوشش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به نهاد کتابخانههای عمومی کشور را ارائه کرده است.»
این دو نهاد مجزا از یکدیگر اما با اهدافی مشترک تاکنون نتایج خوبی از عملکرد خود به دست آوردهاند و در صورت ادغام،کارکرد هر دو تحت تاثیر منفی قرار خواهد گرفت.وزارت ارشاد نیز علت این درخواست خود را زیان دهی کانون پرورش فکری و صرفهجویی در هزینههای جاری این وزارتخانه اعلام کرده است.درحالیکه در معرفی کانون به فعالیتهای بازرگانی آن نیز اشارهشده و آمده است:
«کانون با راهاندازی فروشگاهها و نمایندگیهای فروش محصولات در شهرهای مختلف، تولیدات خود را شامل کتاب، اسباببازی، بازیهای رایانهای، آثار سینمایی، لوازمالتحریر و... به مخاطبان عرضه میکند.
اعطای نمایندگی به صاحبان مراکز عرضه محصولات فرهنگی مرتبط با کودکان و نوجوانان، همکاری با ناشران و تولیدکنندگان غیر کانونی برای فروش تولیدات آنان در فروشگاههای کانون و شرکت در نمایشگاههای ملی و بینالمللی بخشی دیگر از فعالیتهای کانون است.
کودکان و نوجوانان، سازمانها و مراکز مختلف از طریق سازوکار اشتراک و بدون مراجعه حضوری به فروشگاهها، از کتابهای کانون بر اساس گروههای سنی موردنیاز استفاده میکنند».
هرچند پیشنهاد وزارت ارشاد هنوز نهایی نشده و در حال حاضر در کمیسیون مدیریت امور عمومی و سرمایه انسانی دولت بررسی میشود. بااینوجود برای کسب اطلاعات موثق و بیشتر پس از تماسهای مکرر با مرکز کانون پرورش فکری استان اصفهان موفق به گفتوگو با مسوولین این نهاد نشدیم.