معاون کیفیت ایران خودرو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» اعلام کرد
تولید خودروی اقتصادی در ایران خودرو
آقای برفروشان خروج برخی خودروها از خطوط تولیدی خودروسازان آن هم در شرایط کنونی، بنا بر ضرورت است یا مصلحت؟
همانطور که مطلع هستید کیفیت خودرو از حساسیت‌های ویژه‌ای در جامعه برخوردار است و مسوولین نظام نیز در این زمینه تاکیداتی داشتند . بر این اساس از بهمن ماه سال گذشته، ایران خودرو برنامه جامع و مشخصی را در جهت ارتقاء کیفیت محصولات و خدمات خود طرح‌ریزی و به اجرا گذاشته است. از سوی دیگر وزارت صمت نیز به عنوان نهاد حاکمیتی و نظارتی در مساله خودرو مطالباتی داشت که مجموع این عوامل منجر به آن شد که مدیریت جدید ایران خودرو طرح تحول و برنامه راهبردی در راستای ارتقای کیفیت محصولات و کسب رضایت مشتریان را در دستور کار قرار دهد.
محورهای این برنامه راهبردی چیست؟
در اصل ما به این نتیجه رسیدیم که رضایت مشتریان از محصولات ایران‌خودرو در سه محور حاصل خواهد شد. یکی اینکه محصولات جدیدی تولید شود، که علتش هم این است که سلیقه مشتریان با ورود برخی از محصولات خارجی و مقایسه مدام خودروهای تولید داخل توقعاتی ایجاد کرده و با محصولات کنونی، رضایت مردم جلب نخواهد شد. این محور اولی است که ما را به سمت تولید محصولات جدید با امکانات جدید همراه با سلیقه مشتری ایرانی هدایت کرد. اما محور دوم نیز در راستای کسب رضایت مشتریان بر اساس بازخوردهایی است که بر اساس نظرسنجی‌ها داشتیم و به این جمع‌بندی رسیدیم که برخی از محصولات قدیمی را که حتی ایرادات کیفی نداشته باشند از رده خارج کنیم. به عنوان مثال ۴۰۵ یا سمند که از رده خارج کردیم به دلیل پلتفرم قدیمی و امکانات و ظرفیت‌های پایین کیفی بود که قادر به کسب رضایت مشتریان نبود. در نتیجه محور دوم طبق برنامه راهبردی ایران‌خودرو، خروج محصولات قدیمی است به جای اینکه این محصولات را ارتقا دهیم.
محور سوم هم این است که محصولاتی را که قرار نیست به زودی از رده خارج بشوند ارتقای کیفی بدهیم. کیفی‌سازی و ارتقا را درباره محصولاتی که قرار نیست حداقل در سه تا چهار سال آینده از خط تولید خارج شود در دستور کار قرار دادیم. بنابراین خروج محصولات قدیمی در برنامه راهبردی ایران‌خودرو قرار دارد. در کنار این برنامه، موضوع استانداردهایی است که خودروسازان ملزم به رعایت آنها هستند یعنی استانداردهای ۸۵گانه. بنابراین یکی دیگر از دلایل خروج این محصولات در ذیل استانداردهای ۸۵ گانه بوده است.
شما اشاره به قدیمی بودن پلتفرم‌های ۴۰۵ و سمند کردید و اینکه قدیمی بودن این پلتفرم‌ها مسیر خروج این خودروها از خطوط تولید را فراهم کرده، این در شرایطی است که یکسری محصولات با پلتفرم همین خودروها همچنان در خطوط تولید فعال هستند، آیا قرار است تولید این محصولات هم متوقف بماند؟
اشاره شما به محصول سورن است که روی پلتفرم سمند در حال تولید است. واقعیت این است که این سوال به محور سومی برمی‌گردد که به آن اشاره کردم. ما با ارتقا‌سازی سورن را تبدیل به سورن پلاس کردیم که از لحاظ قوای محرکه و فیچرهای داخلی تقویت شده است. این نکته را باید مورد تاکید قرار دهم که خروج سمند و ۴۰۵ نقطه شروع ما است به‌طوری‌که ایران‌خودرو برای عرضه ۷ محصول جدید برنامه دارد و تا دو تا سه سال آینده این محصولات وارد بازار خواهد شد. درست است که برخی از محصولات ما بعضا روی پلتفرم سمند یا ۴۰۵ تولید می‌شود یا پارس که روی پلتفرم ۴۰۵ است اما پارسی که در حال حاضر تولید می‌کنیم پارس دو سال پیش نیست و از لحاظ کیفی بسیار ارتقا یافته است.
پس تاکید شما بر این است که خودروهای کنونی که بر پلتفرم‌های قدیمی تولید می‌شوند از لحاظ کیفی ارتقا یافته‌اند و با محصولات از رده خارج، فاصله زیادی از لحاظ کیفیت دارند؟
بله، در اصل تغییراتی روی این خودروها انجام دادیم، این در شرایطی است که این محصولات ظرفیت و استعداد تغییرات و ارتقای کیفی را داشتند؛ البته روی پلتفرم‌های ۴۰۵ و سمند نیز تغییرات کیفی انجام می‌شد اما رضایت صددرصدی مردم را به دست نمی‌آوردیم برای همین این محصولات از رده خارج شد.
آقای برفروشان خروج این خودروها یک اتفاق مثبت در صنعت خودروی کشور تلقی می‌شود چرا که به دلیل کیفیت پایین انتقادات زیادی به این محصولات می‌شد، اما الان بحثی که مطرح می‌شود این است در شرایطی که سبد محصولاتی خودروسازان به دلیل خروج شرکای خودروسازی از ایران خالی‌تر از همیشه است و از سوی دیگر خودروسازان جوابگوی تقاضای بازار نیستند آیا خروج این خودروها در شرایط کنونی به صلاح بود؟ در حال حاضر بازار نابسامانی داریم که تشنه خودرو است، اگر فشاری روی خودروساز نبود که این خودروها را از رده خارج کند آیا این اتفاق رخ می‌داد؟
این یک واقعیت است که بحث خروج این خودروها یک امر خودخواسته از سوی ایران‌خودرو بوده، قبل از اینکه نهادهای نظارتی و حاکمیتی در این زمینه ورود کنند. در بهمن ماه سال گذشته موضوع خروج این خودروها مطرح شد قبل از اینکه فشاری متوجه شرکت خودروساز از سوی نهادهای نظارتی باشد. ایران خودرو به‌صورت پیشتاز وارد این عرصه شد البته که رئیس‌جمهور هم با حضور در ایران‌خودرو دستور دادند که محصولات قدیمی از رده خارج شود و هر سال حداقل دو محصول جدید تولید شود. در حوزه استاندارد هم سازمان ملی استاندارد نظرش بر این بود که خودروهایی که در بازه کوتاه‌مدت امکان پاس کردن استانداردهای ۸۵ گانه را ندارند هم از رده خارج شوند. ما وادار به خروج این خودروها نشدیم بلکه به جهت کسب رضایت مشتری وادار به خروج این محصولات شدیم.
در میانه اظهاراتتان یک پرانتز باز کنم، اینکه محصولات از رده خارج از جمله خودروهای زیان‌ده ایران خودرو بودند.
بله دقیقا. رضایت مشتریان و جامعه از صنعت خودرو تنها کیفیت نیست. بلکه رضایت مشتری در زمانی حاصل می‌شود که بتواند خودروی با کیفیت و قیمت مناسب دریافت کند. در واقع هزینه و تحویل و کیفیت به‌صورت توامان می‌تواند رضایت مشتری را حاصل کند. منظورم این است که ما اگر تنها به دلیل کیفیت این محصولات را خارج کنیم و تیراژ کم شود و مردم نتوانند خودرو بخرند آن رضایت را نخواهیم داشت، از همین جهت است که به واسطه برنامه‌های راهبردی و نیز فرامین ریاست‌جمهوری که دستور به رشد ۵۰ درصدی تولید دادند این محصولات از سبد خارج شد. این تصمیم در شرایطی گرفته شد که یکسری محصولات آن هم در شرایط تحریمی قرار بود از سبد ما خارج شود و از طرفی نسبت به سال گذشته حداقل ۵۰ درصد افزایش تولید دهیم.
آقای برفروشان چطور با خروج دو محصول پرتیراژتان قرار است رشد ۵۰ درصدی در تولید داشته باشید؟
واقعیت این است که ما طبق یک برنامه از قبل تعیین شده کسری و خلأ عدم تولید محصولات از رده خارج را در افزایش تیراژ یکسری محصولات که از قبل زمینه تامین قطعه آنها مهیا شده، جبران می‌کنیم. به عنوان مثال ما برنامه رشد تولید تارا دناپلاس اتومات و آریسان ۲ را به برنامه راهبردی اضافه کردیم که با افزایش تیراژ این خودروها خلأ خودروهای از رده خارج جبران خواهد شد و نگرانی از این بابت نیست.
البته آقای برفروشان این نگرانی به‌طور حتم وجود دارد. با حذف خودروهایی که رده قیمتی کمتری دارند، بخش بزرگی از هرم تقاضای خودرو در ایران نادیده گرفته شده است و اقشاری که متوسط درآمد کمتری دارند از این هرم حذف شدند. به‌طور حتم از مشتری که بودجه خودروی پراید یا ۴۰۵ را داشته نمی‌توان توقع کرد که حالا سراغ تارا یا دنا پلاس برود، چرا که این خودروها هیچ سنخیت قیمتی با هم ندارند.
شما خودتان در جریان قیمت‌گذاری دستوری و فریز شدن قیمت خودرو هستید. از سوی دیگر ما محصولاتی مثل پارس و ۲۰۶ داریم که تفاوت قیمتی با محصولاتی که از رده خارج شدند ندارند. ما در این محصولات نیز رشد تیراژ داریم در کنار خودروهای جایگزین. البته یک نکته دیگر هم دارد اینکه این خلأ هم پیش‌بینی می‌شد. واقعیت این است که بخشی از بازار با خروج این خودروها از دست خواهد رفت که باز هم نارضایتی ایجاد می‌کند. ما تولید هفت محصول جدید را در دستور کار داریم که یکی از آن ری‌را است که در سگمنت قیمتی بالا است و همزمان در فاصله کوتاه‌مدتی تولید محصولی را در دستور کار داریم به نام تی اف ۲۱ که یک محصول اقتصادی است که این خودرو می‌تواند خلأ خودروهای مشابه سمند و ۴۰۵ را پر کند. پس ما برای جبران خلأ خودروهای متوقف شده دو اقدام انجام دادیم؛ یکی افزایش تیراژ باقی محصولات و دوم در تلاش هستیم که محصول جدید اقتصادی تولید کنیم که در سگمنت قیمتی خودروهای متوقف شده قرار بگیرد.
بنابراین باید بپذیریم که خلأ قیمتی که درباره آن صحبت شد، تا زمان رشد تیراژ باقی محصولات یا تولید اقتصادی همچنان در بازار تداوم خواهد داشت؟
ما به لحاظ دسته‌بندی در صنعت خودرو محصولاتمان در سگمنت قیمتی ۴ قرار دارد یعنی محصولاتی که در رنج قیمتی مشخصی هستند. ما همین الان نزدیک به ۵ هزار و ۳۰۰ خودروی سمند و ۲ هزار خودروی ۴۰۵ تعهد داریم و در سال جدید ایجاد تعهد نکردیم و محصولاتمان را برای جبران این خلأ، بیشتر به سمت رشد تولید پارس و ۲۰۶ بردیم بنابراین من از این لحاظ نگرانی نمی‌بینم.
به نظر می‌رسد که خودروسازان روی دور خروج محصولات قدیمی خود افتاده‌اند، این در شرایطی است که تولید این خودروها همراه با زیان برای خودروساز است. سوالم این است که آیا خودروهای دیگری هم در نوبت خروج از خطوط تولید هستند؟
ما یک بنگاه اقتصادی هستیم و با رویکرد مدیریت جدید که هر اقدامی باید جنبه تجاری و اقتصادی داشته باشد فعالیت می‌کنیم. ما برای جبران زیان ناشی از قیمت‌گذاری دستوری در تلاش هستیم که تیراژ را به سمت تولید خودروهایی که کمتر زیان‌ده هستند، ببریم. حذف ۴۰۵ و سمند برای رضایت مشتری شروع یک پروسه است. طبق یک نقشه راهبری پلتفرم‌های تولیدی ایران خودرو تا سال ۱۴۰۴ سال به سال برنامه داریم که چه محصولی اضافه و چه محصولی از رده خارج می‌شود و به نوعی سهم قابل توجهی از محصولات جاری در سال ۱۴۰۴ نخواهیم داشت. ما در برنامه زمان‌بندی شده، هر سال یکسری محصولات قدیمی را خارج و محصولات جدیدی تولید خواهیم کرد.
به عنوان آخرین سوال الگوی جهانی خروج محصولات از خطوط تولید خودروسازان چیست و خودروسازی ما در این زمینه چه فرقی با برندهای جهانی دارد؟
در دنیا بازار رقابتی است. هر بنگاهی که محصولی تولید می‌کند دنبال سود و افزایش سهم بازار است. این شرکت‌ها برای دستیابی به سود حداکثری دست به تغییراتی می‌زنند و ممکن است محصول پرطرفداری را به دلیل همین رویکرد از خط خارج کنند یا تغییراتی در آن دهند و محصول جدیدی جایگزین تولید کنند. خودروساز به عنوان یک بنگاه اقتصادی نگاهش به بازار است و بازار سمت و سوی این شرکت‌ها را تعیین می‌کند. اما این تغییرات یک نکته دارد و اینکه قبل از خروج یک محصول، خودروی جایگزین تعیین شده است.
