«دنیای‌اقتصاد» فروش پنج‌ماهه خودروسازان را بررسی کرد
سقوط فروش خودروسازان
سقوط فروش خودرو در مرداد
فروش سه خودروساز بزرگ کشور در پنج ماه امسال، از تولید در همین بازه زمانی پیشی گرفت؛ ضمن آنکه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته نیز خودروسازان محصول بیشتری فروختند. بنابر گزارشی که سه خودروساز بزرگ کشور (ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو) به بورس ارائه داده‌اند، آنها در مجموع 348هزار و 342دستگاه انواع خودروی سواری و وانت را در پنج ماه امسال به فروش رسانده‌اند. مقایسه این آمار با پنج ماه مشابه سال گذشته حکایت از رشد حدودا 19درصدی فروش دارد. همچنین با در نظر گرفتن تولید تقریبا 336 هزار دستگاهی این سه خودروساز در پنج ماه امسال، مشخص می‌شود آنها محصول بیشتری نسبت به تولید فروخته‌اند.
اما بررسی آمار ماهانه فروش خودروسازان طی امسال، نشان از روند سینوسی و پرنوسان آنها دارد. در حالت کلی، بیشترین آمار فروش ماهانه سه خودروساز بزرگ کشور، به تیر تعلق دارد و کمترین فروش نیز در اردیبهشت حاصل شده است. طبق گزارش‌های ارسالی خودروسازان به بورس، فروش آنها در اردیبهشت و نسبت به فروردین، افتی سنگین داشته، اما در خرداد (نسبت به اردیبهشت) خودروهای بیشتری فروش رفته است. روند صعودی فروش در تیر نیز ادامه داشته و به اوج رسیده، اما در مرداد سقوط کرده است.
به نظر می‌رسد مسائلی مانند قیمت و تولید، نقش اصلی را در افتوخیز ماهانه فروش خودروسازان داشته‌اند. بر این اساس، هرگاه تولید بالا رفته، فروش نیز آمار بهتری داشته و کاهش تولید نیز سبب شده است که خودروسازان محصول کمتری بفروشند. هرچند با وجود بهبود تولید در برخی ماه‌ها، فروش رقم کمتری را ثبت کرده، با این حال این مساله با موارد دیگری از جمله قیمت و همچنین تکمیل خودروهای ناقص در ارتباط بوده است. در واقع در بیشتر مقاطع، رشد تولید سبب رشد فروش شده است؛ مگر آنکه مثلا تکلیف قیمت مشخص نبوده یا پای محصولات ناقص در میان بوده باشد. به‌عنوان مثال، در مرداد که افت ماهانه شدید فروش رخ داده، تولید نیز ریزش داشته است، با این حال بهبود اوضاع تولید در خرداد و تیر، فروش را نیز صعودی کرده است.
عامل اثرگذار دیگر در نزولی یا صعودی شدن فروش ماهانه خودرو، قیمت و به عبارت بهتر «قیمت‌گذاری» بوده است. خودروسازان معمولا پس از صدور مجوز افزایش قیمت از سوی شورای رقابت، با رشد فروش مواجه بوده‌اند و هرگاه به نزدیکی‌مجوز جدید رسیده‌اند، فروششان پایین آمده است. قیمت خودروهای داخلی را شورای رقابت تعیین می‌کند. از همین رو خودروسازان برای اینکه به قول خودشان کمتر زیان ببینند، فروش را با قیمت‌گذاری محصولات تنظیم می‌کنند.
در همین آمار پنج ماهه، فروش خودروسازان در خرداد و تیر جهش کرده است؛ زیرا شورای رقابت پیش‌تر مجوز جدیدی برای افزایش قیمت صادر و خودروسازان توانستند قیمت محصولات خود را بالا ببرند. با توجه به اینکه شورای رقابت احتمالا اواخر شهریور یا در مهر ماه مجوز جدیدی برای افزایش قیمت خودروهای داخلی صادر خواهد کرد، ممکن است خودروسازان نهایی کردن فروش (تحویل) آن دسته از محصولاتشان را که پیش‌فروش کرده‌اند، به تعویق بیندازند تا محصولات موردنظر را با قیمت روز تحویل‌دهند.
اما در کنار این عوامل، مسائل دیگری مانند افتوخیز خودروهای ناقص نیز در نوسان فروش بی تاثیر نبوده‌اند. به عبارت بهتر، هر وقت خودروهای ناقص بیشتری تکمیل شده‌اند، این موضوع در بهبود فروش تاثیر داشته و ازدیاد ناقصی‌ها نیز در نزولی شدن فروش خودروسازان اثرگذار بوده است. این موضوع خود را در فروردین ماه نشان داده؛ به‌نحوی‌که خودروسازان در این ماه با وجود تعطیلات نوروز و افت تولید، محصول بیشتری نسبت به اردیبهشت که تیراژ رشد کرده، فروخته‌اند. خودروسازان در نوروز امسال تعطیل کامل نبودند و به تکمیل کاری محصولات ناقص خود پرداختند تا نسبت به تجاری‌سازی آنها اقدام کنند. این موضوع تاثیر قابل توجهی در آمار فروش خودروسازان و بیشتر بودن آن نسبت به اردیبهشت داشته است.
اما نوسان فروش ماهانه خودروسازان در حالی است که آنها در مجموع نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته محصول بیشتری فروخته‌اند. همچنین میزان فروش آنها در پنج ماه امسال، از تولیدشان بیشتر بوده است. پیشی گرفتن فروش خودروسازان از تولید در حالی است که پیش‌تر گاهی این نسبت عکس بود و فروش از تولید باز می‌ماند. این موضوع می‌تواند با بهبود تولید، تکمیل خودروهای ناقص و تجاری‌سازی آنها و همچنین تحویل خودروهای ثبت‌نامی در ارتباط باشد. طی دوران تحریم و به‌دلیل کمبود قطعات، بخشی از محصولات خودروسازان به‌صورت ناقص تولید و روانه پارکینگ می‌شود و تا تکمیل کاری صورت نگیرد، امکان تجاری‌سازی آنها نیست. آمار خودروهای ناقص در گزارش تولید محاسبه می‌شود؛ اما در فروش مورد محاسبه قرار نمی‌گیرد. از همین رو گاهی پیش می‌آید که آمار تولید و فروش با یکدیگر همخوانی ندارد یا فروش بیشتر می شود یا تولید. به نظر می‌رسد در آمار پنج ماه امسال نیز همین اتفاق رخ داده و خودروهای ناقص یکی از عوامل وجود اختلاف بین تولید و فروش خودروسازان بوده است.
مرداد؛ ماه سقوط فروش
نگاهی به آمار فروش خودروسازان بزرگ وابسته به دولت در پنج ماه امسال بیندازیم تا مشخص شود آنها چه افت‌وخیزی در فروش محصولاتشان نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته‌اند. درمجموع، کل فروش خودروسازان طی نخستین ماه سال، 66هزار و 920دستگاه بوده است. این در حالی است که در اردیبهشت، فروش خودروسازان سقوط کرده و به 40هزار و 521دستگاه رسیده است. با این حساب، فروش سه خودروساز بزرگ کشور در اردیبهشت و نسبت به فروردین، 40درصد افت را نشان می‌دهد. در خرداد اما مجموع فروش به بالای 78هزار دستگاه رسیده تا خودروسازان 95درصد محصول بیشتری نسبت به اردیبهشت بفروشند. آمار فروش خودروسازان اما در تیر به اوج رسیده و از قله 100 هزار دستگاه عبور کرده است. با توجه به فروش 102 هزار و 223 دستگاهی خودروسازان در تیر، آنها نسبت به خرداد 31درصد بیشتر محصول فروخته‌اند. در مرداد اما فروش سقوط کرده و به کمی بیش از 60هزار دستگاه رسیده تا تعداد محصولات فروخته‌شده توسط خودروسازان بزرگ طی مرداد و نسبت به تیر، 41درصد افت کند. بنابراین مرداد را می‌توان ماه سقوط فروش خودروسازان دانست؛ چه آنکه بیشترین افت پنج‌ماهه نصیب این ماه شده است. بر اساس گزارش‌های ارسالی به بورس، بیشترین فروش در پنج ماه امسال به ایران‌خودرو تعلق داشته که بیش از 162هزار دستگاه محصول سواری فروخته‌است. ایران خودرو در مقایسه با پنج ماه سال گذشته نزدیک به 13درصد افزایش فروش داشته است. ایران‌خودرو همچنین در مرداد نیز 28هزار و 177دستگاه محصول را به فروش رسانده تا در مقایسه با تیرافت کند. آمار بیشترین محصول فروخته‌شده ایران‌خودرو به گروه پژو تعلق بگیرد؛ به‌نحوی‌که 116هزار و 231دستگاه انواع پژو توسط این خودروساز به فروش رفته است. کمترین میزان فروش ایران‌خودرو نیز به پژو 2008 مربوط بوده، خودرویی که گویا دیگر تولید نمی‌شود. بررسی آمار فروش ماهانه ایران‌خودرو اما نشان از نوسان دارد. این شرکت در فروردین امسال 37هزار و 612دستگاه محصول را به فروش رسانده، اما در اردیبهشت افتی سنگین را متحمل شده است. طبق آمار، فروش ایران‌خودرو در دومین ماه سال به 15هزار و 269دستگاه رسیده که نشان از افت 60درصدی دارد. فروش ایران‌خودرو در خرداد هرچند نسبت به اردیبهشت اوج گرفته، با این حال به سطح فروردین نرسیده است. در خرداد، ایران‌خودرویی‌ها 36هزار و 656 دستگاه محصول فروخته‌اند تا نسبت به اردیبهشت رشدی 140درصدی را تجربه کنند. بزرگ‌ترین خودروساز ایران اما در تیر به اوج فروش پنج ماه امسال خود رسیده و توانسته با رشدی 21درصدی، 44 هزار و 430 دستگاه محصول بفروشد. در مرداد اما ایران خودرو با سقوط فروش مواجه شده؛ به‌نحوی‌که تعداد خودروهای فروخته‌شده این شرکت به 28هزار و 177 دستگاه رسیده است. با این حساب، ایران‌خودرویی‌ها در مرداد و نسبت به تیر، 37درصد کمتر محصول فروخته‌اند.
به سایپا برویم و ببینیم دومین خودروساز بزرگ کشور چه آماری در فروش طی پنج ماه ابتدایی سال داشته است. سایپایی‌ها نیز که تا پایان مرداد امسال نزدیک به 142هزار دستگاه خودرو سواری و وانت فروخته‌اند، نسبت به پنج ماه مشابه سال گذشته حدود 19درصد فروش بیشتری داشته‌اند. پرفروش‌ترین خودروی این شرکت تیبا بوده است. دومین خودروساز بزرگ ایران، در فروردین 24هزار و 253دستگاه محصول را به فروش رسانده، اما در اردیبهشت، با کاهشی 5/ 10درصدی مواجه شده است. فروش سایپا در خرداد اوج گرفته و به عدد 33هزار و 765 دستگاه رسیده تا نارنجی‌های جاده مخصوص 55درصد رشد فروش را به خود ببینند. تیر ماه نیز بهبود فروش را برای سایپا رقم زده، چه آنکه این شرکت 38هزار و 873دستگاه محصول فروخته و نسبت به خرداد، 15درصد افزایش را تجربه کرده است. در مرداد اما سایپا نیز با افت فروش مواجه شده؛ به‌نحوی‌که تنها 23هزار و 339دستگاه محصول را فروخته است. در مقایسه با تیر، آمار فروش سایپا افتی 37 درصدی را به خود می‌بیند. در نهایت اما پارس خودرو نیز بالغ بر 44هزار دستگاه محصول سواری را در پنج ماه امسال فروخته تا در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود 26درصد رشد را تجربه کند.
کوئیک پر‌فروش ترین محصول این شرکت در پنج ماه امسال بوده است. سومین خودروساز بزرگ ایران در فروردین توانسته بالغ بر پنج هزار محصول را بفروشد؛ حال آنکه در اردیبهشت باافتی 30درصدی، فروش این شرکت به 3هزار و 525 دستگاه رسیده است. پارس‌خودرویی‌ها در خرداد رشد حدودا 130درصدی را تجربه کرده و 8هزار و یک دستگاه محصول فروخته‌اند. در تیر نیز روند رو به رشد فروش پارس خودرو ادامه داشته؛ به‌نحوی‌که این شرکت بیشترین فروش را در همین ماه طی 5ماه ابتدایی امسال داشته است. فروش پارس خودرو در تیر به 18هزار و 920دستگاه رسیده که در مقایسه با خرداد، رشد 137 درصدی را نشان می‌دهد. در مرداد اما پارس‌خودرو نیز با افت فروش مواجه شده؛ به‌نحوی‌که تنها 8هزار و 551 دستگاه محصول را فروخته و 55 درصد افت را تجربه کرده است.
